Գաբրիել Տարդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գաբրիել Տարդ
Gabriel Tarde
Ծնվել էմարտի 12, 1843(1843-03-12)[1][2][3][…]
Սարլա-լա-Կանեդա, Ֆրանսիա
Մահացել էմայիսի 13, 1904(1904-05-13)[1] (61 տարեկան)
Փարիզ, Ֆրանսիա[4]
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մասնագիտությունպրոֆեսոր, սոցիալական հոգեբան, սոցիոլոգ, քրեագետ, փիլիսոփա, իրավաբան և magistrate (civil law)
Հաստատություն(ներ)Կոլեժ դե Ֆրանս[5] և Ministry of Justice of France?[6]
Գործունեության ոլորտհասարակագիտություն և քրեաբանություն
Պաշտոն(ներ)office manager?, Judge authority? և համալսարանի դասախոս
ԱնդամակցությունԲարոյական և քաղաքական գիտությունների ակադեմիա և Société de sociologie de Paris?[7]
Ալմա մատերԹուլուզի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[3]
Ազդվել էAntoine Augustin Cournot?
Պարգևներ
Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
Երեխա(ներ)Alfred de Tarde? և Guillaume de Tarde?
 Gabriel Tarde Վիքիպահեստում

Գաբրիել Տարդ (ֆր.՝ Jean-Gabriel Tarde, մարտի 12, 1843(1843-03-12)[1][2][3][…], Սարլա-լա-Կանեդա, Ֆրանսիա - մայիսի 13, 1904(1904-05-13)[1], Փարիզ, Ֆրանսիա[4]), ֆրանսիացի սոցիոլոգ, քրեաբան, սոցիալական հոգեբանության հիմնադիրներից։

Աշխատությունները վերաբերում են սոցիոլոգիային («Ընդօրինակման օրենքները», 1890, «Սոցիալական օրենքներ», 1898), սոցիալական հոգեբանությանը («Սոցիալական հոգեբանության ակնարկներ», 1898), իրավունքի փիլիսոփայությանը, քրեաբանությանը («Համեմատական քրեաբանություն», 1886)։ Զբաղվել է սոցիալական իմացության մեթոդաբանական հարցերով, հասարակական կարծիքի, ամբոխի, միջանձնային հաղորդակցման մեխանիզմների, հանցագործության սոցիալ-հոգեբանական գործոնների ուսումնասիրությամբ։ Մեծ տեղ է հատկացրել էմպիրիկական հետազոտություններին, վիճակագրական մեթոդին։ Քննադատել է մեխանիցիզմը, նատուրալիզմը, էվոլյուցիոնիզմը։ Տարդը համընդհանուր բացատրության սկզբունք է համարել ընդօրինակման մեխանիզմը, հասարակության հիմքում ընկած է մի անհատի ընդօրինակումը մյուսին։ Ընդօրինակման, հարմարման միջոցով են առաջանում հասարակական արժեքները։ Նա հոգեբանականացրել է սոցիալ․ երևույթները, դրանք բացատրել անհատական հոգեբանության առանձնահատկություններով։ Տարդը փաստորեն նույնացրել է սոցիոլոգիան և սոցիալական հոգեբանությունը (սոցիոլոգիան, ըստ նրա, կոլեկտիվ հոգեբանություն է, «միջուղեղային» հոգեբանություն)։ Պատմության ընթացքն ըմբռնել է իդեալիստորեն, հասարակական ներդաշնակությունը բխեցրել գաղափարների ներդաշնակությունից և այլն։ Տարդը զգալիորեն ազդել է բուրժուական, հատկապես ամերիկական սոցիոլոգիայի զարգացման վրա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bell A. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.)Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
  2. 2,0 2,1 autori vari Enciclopedia Treccani (իտալ.)Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1929.
  3. 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. 4,0 4,1 4,2 Тард Габриель // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. Ֆրանսիայի քոլեջի պրոֆեսորների ցանկ
  6. Journ@l Electronique d'Histoire des Probabilites et de la Statistique, Journ@l électronique d'histoire des probabilités et de la statistique(բազմ․) — Vol. 7, Iss. 1. — ISSN 1773-0074
  7. Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 613