Անդրեա դել Սարտո
Անդրեա դել Սարտո Andrea del Sarto | |
|---|---|
 | |
| Ի ծնե | իտալ.՝ Andrea d'Agnolo di Francesco di Luca di Paolo del Migliore Vannucchi |
| Ծնվել է | հուլիսի 16, 1486 |
| Ծննդավայր | Ֆլորենցիա, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն[1] |
| Վախճանվել է | սեպտեմբերի 29, 1530[2] (44 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ֆլորենցիա, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն |
| Քաղաքացիություն |  Ֆլորենցիայի Հանրապետություն |
| Մասնագիտություն | նկարիչ և գծանկարիչ |
| Ոճ | Բարձր վերածնունդ |
| Ժանր | գեղանկարչություն |
| Թեմաներ | գեղանկարչություն |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Madonna of the Harpies?, San Gallo Annunciation? և Վերջին ընթրիք |
| Ուսուցիչ | Պիերո դի Կոզիմո և Ռաֆաելլո դել Գարբո |
| Աշակերտներ | Պոնտորմո |
| Ամուսին | Lucrezia del Fede? |
 Andrea del Sarto Վիքիպահեստում | |
Անդրեա դել Սարտո (իտալ.՝ Andrea del Sarto, իսկականը՝ Անդրեա դ’Անոլո դի Ֆրանչեսկո դի Լուկա դի Պաոլո դել Միլորե Վանուկի, իտալ.՝ Andrea d'Agnolo di Francesco di Luca di Paolo del Migliore Vannucchi е, հուլիսի 16, 1486, Ֆլորենցիա, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն[1] - սեպտեմբերի 29, 1530[2], Ֆլորենցիա, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն), իտալացի նկարիչ։
Սովորել է Պիեռո դի Կոզիմոյի մոտ։ Կրել է Լեոնարդո դա Վինչիի, Ֆրա Բարտոլոմեոյի, Միքելանջելոյի ազդեցությունը։ Սարտոյի աշխատանքները Ֆլորենցիայի Սանտիսիմա Անունցիատա եկեղեցու կլուատրի (1510-1515), Սկալցի (1515-1526) և Սան Սալվի (1520-ական թվականների վերջ) մենաստանների որմնանկարները, «Մադոննան մանկան, Ս. Եկատերինայի, Եղիսաբեթի և Հովհաննես Մկրտչի հետ», 1519, Էրմիտաժ, Լենինգրադ, «Քանդակագործի դիմանկարը», Ազգային պատկերասրահ, Լոնդոն աչքի են ընկնում տարածառիթմական տարրերի բարդ հավասարակշռվածության վրա հիմնված պարզ տրամաբանված կոմպոզիցիայով։ Նրա գործերի բանաստեղծական ոգեշնչվածությունը շատ բանով պայմանավորված է վառ, հյութեղ գունային հարթությունները միահյուսող լուսաստվերով։ Միաժամանակ Սարտոյի արվեստին հատուկ է կերպարների վերացականությունը և Բարձր Վերածննդի գեղարվեստական սկզբունքների դոգմատացման հակումը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է 1486 թվականին Ֆլորենցիայում։ Պատանեկության տարիներին նրա վրա մեծ ազդեցություն են թողել Ֆրա Բարտոլոմեո և Լեոնարդո դա Վինչին, իսկ ավելի ուշ Միքելանջելոն։ Ընկերացել է Ռաֆայելի, Տիցիանի, Ֆրանչաբիդջոյի հետ։ Աշխատել է Ֆլորենցիայում, իսկ Ֆրանցիսկա 1-ին թագավորի հրավերով 1518-1519 թվականներին աշխատել է Ֆրանսիայում։ 1519 թվականին վերադարձել է Ֆլորենցիա։
Անձնական կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անդրեա դել Սարտոն ամուսնացել է Լուկրեցիա դել Ֆեդեի հետ, դեկտեմբերի 26-ին 1512 թվականին։ Լուկրեցիան բազմիցս է հայտնվել նրա նկարներում, հաճախ Մադոննայի կերպարով։ Սակայն Վազարին նրան նկարագրում է որպես «նյարդային, խանդոտ և աշակերտների հետ միշտ կռվարար»[3]։ Նա նաև բնութագրվում է բանաստեղծության մեջ, «Andrea del Sarto» Ռոբերտ Բրաունինգա։ Անդրեա դել Սարտոն մահացել է Ֆլորենցիայում 43 տարեկան հասակում, ժանտախտից 1530 կամ 1531 թվականներին։ Նրան հուղարկավորել են առանց որևէ հատուկ արարողության՝ Servites եկեղեցում։ Վզարին իր «Կյանք» ստեղծագործությունում նշել է, որ նա երբեք իր կնոջից չի ստացել ոչ մի հոգատարություն իր մահացու հիվանդության ժամանակ։ Միևնույն ժամանակ լավ հայտնի էր, որ նա տառապում է ժանտախտով, որը շատ վարակիչ հիվանդություն էր, հետևաբար կա ենթադրություն, որ Լուկրեցիան ուղղակի վախենում էր այդ մահացու հիվանդությունից։ Եթե դա այդպես է, ապա դա ողջամիտ նախազգուշություն էր[4]։
Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեղինակ է բազմաթիվ որմնանկարների և հաստոցային նկարների։ Նկարները աչքի են ընկնում իրենց գեղդեցիկ գունային գամայով։
Նշանակալի աշխատանքներ.
- «Սուրբ ընտանիք»,
- Կյանք Սուրբ Բենիտստսի Ֆիլիպ (1509-1510), հինգ որմնանկարները, եկեղեցին Սանթիսիմա-Անունզիատա, Ֆլորենցիա,
- Քրիստոսի Մկրտությունը (1509-1510), առաջին որմնանկարը Հովհաննես Մկրտիչի կյանքից, Սկալցոյի համայնքային գործերը, Ֆլորենցիա,
- Ձեռք մի տվեք ինձ (1510), ձեթ, Ֆլորենցիա,
- Մոգերի երկրպագությունը (1511), որմնանկար, եկեղեցի Սանթիսիմա-Անունզիատայի, Ֆլորենցիա,
- Տոնդո Սուրբ Բենեդիկտոս, Սուրբ Ջոն Գուալբերտա, Սուրբ Սալվի, Սուրբ Բեռնարդ Դեգլի Ուբերտի և Սուրբ Երրորդություն (1511), որմնանկարը, եկեղեցի Սան Սալվի, Ֆլորենցիա,
- Ավետիսը (1512-1513), ձեթ, Պիտտի պատկերասրահ, Ֆլորենցիա,
- Մոնոքրոմային որմնանկարները պատմությունից Հովհաննես Մկրտիչը (1512-1526),
- Բոգորոդիցի Ծնունդը (1514),
- Քրիստոսը Քավիչը (1515), որմնանկարը, եկեղեցի Սանթիսիմա-Անունզիատայի, Ֆլորենցիա,
- «Ավետում» (1515), Պիտտի պատկերասրահ, Ֆլորենցիա,
- Որմնանկարներ Բենեդիկտիկ վանքը Սան Սալվի (1515-1526),
- Մադոննան պայուսակի մեջ (1525), որմնանկարը, եկեղեցի Սանթիսիմա-Անունզիատայի, Ֆլորենցիայում։
Քննադատություն և ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միքելանջելոն, ով բարձր էր գնահատում Սարտոյի տաղանդը, ներկայացրել է նրան 1524 թվականին Ջորջո Վազարիին, ով հետագայում դարձավ դել Սարտոյի աշակերտը։ Այնուամենայնիվ, Վազարին, քննադատել է իր ուսուցչին, պնդելով, որ, չնայած նրա շնորհիվ է դարձել մեծ նկարիչ է, բայց նա չուներ ձգտում և աստվածային կրակը ոգեշնչման համար, որը օգնել է իր ժամանակակիցներին ստեղծել իրենց նկարները, ինչպիսիք են Լեոնարդոն, Միքելանջելոն և Ռաֆայելը։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ա. Պլյուշար Հանրագիտարանային բառապաշար, հատոր 8 - Գրատպություն Ա Պլյուշար
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Union List of Artist Names — 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ Vasari, Giorgio. The Lives of the Artists. Oxford University Press, USA; Reissue edition (December 15, 2008). ISBN 0-19-953719-4
- ↑ Cole, Thomas B. Andrea del Sarto. Journal of the American Medical Association, August 25, 2010, Vol. 304, No. 8, p. 833.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրեա դել Սարտո» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 243)։ 
|