Ալեքսանդր Բուտլերով

Ալեքսանդր Բուտլերով; Александр Бутлеров
Ծնվել է	սեպտեմբերի 15, 1828; Չիստոպոլ, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	օգոստոսի 17, 1886 (57 տարեկան); Բուտլերովկա, Spassky Uyezd, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն կամ Բիարրից
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտություն	քիմիկոս, համալսարանի դասախոս և ակադեմիկոս
Հաստատություն(ներ)	Կազանի կայսերական համալսարան և Սանկտ Պետերբուրգի կայսերական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	քիմիա, օրգանական քիմիա, Մեղվաբուծություն, լեպիդոպտերոլոգիա և սպիրիտիզմ
Պաշտոն(ներ)	ռեկտոր
Անդամակցություն	Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Կազանի Դաշնային համալսարան (1849)
Գիտական աստիճան	university candidate? (1849), Master in Chemistry? (1851) և գիտությունների դոկտոր (1854)
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն, գերմաներեն և ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավար	Նիկոլայ Զինին և Karl Ernst Claus?
Եղել է գիտական ղեկավար	Ալեքսանդր Զայցև և Դմիտրի Կոնովալով
Հայտնի աշակերտներ	Mikhail Dmitrievich Lvov?, Վլադիմիր Մարկովնիկով, Aleksandr Popov?, Ալեքսանդր Զայցև, Ալեքսեյ Ֆավորսկի, Ivan Kondakov?, Եգոր Վագներ, Դմիտրի Կոնովալով, Flavian Flavitsky?, Aleksandr Aleksandrovich Krakau? և Pyotr Rubtsov?
Պարգևներ	և Lomonosov Prize?
Երեխա(ներ)	Q110414872?
	Ստորագրություն;
	Aleksandr Michajlovič Butlerov Վիքիպահեստում

Ալեքսանդր Բուտլերով (ռուս.՝ Александр Михайлович Бутлеров, սեպտեմբերի 15, 1828(1828-09-15)^[1]^[2], Չիստոպոլ, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2]^[3] - օգոստոսի 17, 1886(1886-08-17)^[1]^[2], Բուտլերովկա, Spassky Uyezd, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2]^[3] և Բիարրից), ռուս քիմիկոս։

Ալեքսանդր Բուտլերովը տվել է օրգանական նյութերի կառուցվածքի տեսությունը, առաջինը բացատրել իզոմերիայի երևույթը, հիմնադրել ռուսական քիմիական դպրոցը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1849 թ. ավարտել է Կազանի համալսարանը։ Աշխատել է Փարիզում՝ ֆրանսիացի քիմիկոս Շառլ Վյուրցի քիմիական աշխատանոցում։ Սինթեզել է ուրոտրոպինը և ֆորմալդեհիդի պոլիմերը, որից հետագայում ստացել են առաջին արհեստական շաքարանման նյութը։ 1861 թ. «Նյութերի քիմիական կառուցվածքի մասին» զեկուցման մեջ շարադրել, իսկ 1871 թ. վերջնականապես ձևակերպել է օրգանական միացությունների կառուցվածքի տեսության իր կանխադրույթները։

Ըստ այդ տեսության՝ օրգանական նյութերի հատկությունները պայմանավորված են մոլեկուլներում ատոմների հաջորդականության կարգով և նրանց փոխազդեցության բնույթով։ Բուտլերովի կանխադրույթներից բխում էին օրգանական նյութերի քիմիական կառույցի դասական տեսության մյուս բոլոր դրույթները։ Նա տվեց նաև քիմիական կառուցվածքի որոշման եղանակն ու ձևակերպեց դրա իրականացման կանոնը։

Բուտլերովն առաջինն է կատարել պոլիմերման շարժընթացի համակարգված ուսումնասիրություններ, որոնց արդյունքների հիման վրա հետագայում մշակվել է սինթետիկ կաուչուկի ստացման արդյունաբերական եղանակ։

Իզոմերիան նույն բաղադրությամբ և մոլեկուլային միևնույն զանգվածով տարբեր նյութերի գոյության երևույթն է, որոնք միմյանցից տարբերվում են և՛ կառուցվածքով (խմբերի տարածական դասավորությամբ), և՛ ֆիզիկական ու քիմիական հատկություններով։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 Бутлеров, Александр Михайлович (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1908. — Т. 3. — С. 528—533.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 М. Л. Бутлеров, Александр Михайлович (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. Петрушевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1891. — Т. V. — С. 79—82.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Быков Г. В. Бутлеров Александр Михайлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 4.
↑ ^4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 ^4,10 ^4,11 ^4,12 ^4,13 ^4,14 ^4,15 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ Львов, Михаил Дмитриевич (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1896. — Т. XVIII. — С. 136.

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դպրոցական մեծ հանրագիտարան։ Գիրք 1, հատոր 1։ Երևան, 2008, էջ 195։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 617)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Բուտլերով» հոդվածին։

[_50cc6637b393de29-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 Бутлеров, Александр Михайлович (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1908. — Т. 3. — С. 528—533.

[_89ccd67ac093825b-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 М. Л. Бутлеров, Александр Михайлович (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. Петрушевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1891. — Т. V. — С. 79—82.

[_9ace3f46bc0d4b03-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Быков Г. В. Бутлеров Александр Михайлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 4.

[_237fd4eeca474960-4] 4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 ^4,10 ^4,11 ^4,12 ^4,13 ^4,14 ^4,15 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_f41600db1b4b51f7-5] Львов, Михаил Дмитриевич (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1896. — Т. XVIII. — С. 136.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]