Միջակետ

․ Հայերենի կետադրություն
վերջակետ ( : ) միջակետ ( ․ ) ստորակետ ( , ) բութ ( ՝ ) շեշտ ( ՛ ) հարցական նշան ( ՞ ) բացականչական նշան ( ՜ ) չակերտներ ( « » ) միության գծիկ ( - ) անջատման գիծ ( – ) կախման կետեր ( … ) բազմակետեր ( ․․․․ ) փակագծեր ( [ ] ( ) ) ապաթարց ( ՚ ) ենթամնա ( ֊ ) բացատ ( ) Հին հայերենի կետադրություն թավ•լերկ•մակակետ սոսկ•սուղ պատիվ ( ՟ ) Լատիներենի կետադրություն բացականչական նշան ( ! ) հարցական նշան ( ? ) Տպագրական նշաններ ամպերսենդ ( & ) աթ ( @ ) աստղանիշ ( * ) հակադարձ շեղագիծ ( \ ) ցանկի մակնշան ( • ) տպագրական խաչ ( †, ‡ ) աստիճան ( ° ) վանդականիշ ( # ) համարանիշ ( № ) բաժանման նշան ( ÷ ) կարգի ցուցիչ ( º, ª ) տոկոս, հազարերորդական մաս ( %, ‰ ) ենթաբաժին ( ¶ ) շտրիխ ( ′, ″, ‴ ) բաժին ( § ) ալիքանշան ( ~ ) ընդգծում ( _ ) կանգնակ ( ¦, | ) Մտավոր սեփականություն հեղինակային իրավունքի նշան (©) ապրանքանշանի իրավունք (®) սպասարկման նշան (℠) ապրանքանիշ (™) Արժույթներ արժույթի նշան (¤) արժույթների նշաններ` (֏ ฿ ₿ ₵ ¢ ₡ ₢ $ ₫ ৳ ₯ € ₣ ₴ ₭ ℳ ₥ ₦ ₧ ₱ ₰ £ ₽ ₨ ₪ ₸ ₩ ¥ )

Միջակետը հայերենի կետադրության տրոհության նշաններից մեկն է, որը դրվում է համադասական նախադասությունների բաղադրիչ նախադասություններն իրարից և ուղղակի խոսքը հեղինակի խոսքից բաժանելու համար, ինչպես նաև մի շարք այլ դեպքերում։

Պատմություն

Միջակետը գրաբարի շրջանի քերականների և հայկական հին ձեռագրերում գործածվել է որպես տրոհության նշան՝ տրոհել է համադասական նախադասության առանձին պարզ նախադասությունները միմյանցից, ուղղակի խոսքը հեղինակի խոսքից, և գրվել թվական արժեք ներկայացնող տառերի աջ ու ձախ կողմերում՝ նրանց գրության մյուս բառերից առանձնացնելու համար։ Այն ունեցել է քառակուսի կամ քառանկյունի տեսք, և գրվել տողի վրա։

Վերջակետը կոչվել է նաև միջակ։ Միջակետն ու ստորակետը քերականների կողմից համարվել են վերջակետի ծառան կամ սպասավորը։ Ստեփանոս Սյունեցին ութերորդ դարում այն համարում է պատճառ։ Ըստ Սյունեցու միջակետին հանդիպելիս ձայնը պետք է կախ գցել, քանի որ նախադասությունը դեռ չի ավարտված։

Գործածություն

Միջակետն օգտագործվում է՝
ա. անշաղկապ բարդ համադասական նախադասությունների բաղադրիչ նախադասությունների միջև, եթե դրանք որոշ ինքնուրույնություն են պահպանում։

Օրինակ՝ Անձրևը դադարեց. վարդերը ժպտացին. ծիածանը կամար հյուսեց։

բ. երկու նախադասությունների միջև, եթե երկրորդը նախորդի բացատրությունն է։

Օրինակ՝ Օջախը վառեց և երեսը ցավից կնճռոտվեց. մատն առել էր բոցին։

գ. առաջադաս հեղինակային խոսքի և նրան հաջորդող որոշիչի ուղղակի խոսքի միջև։

Օրինակ՝

Արջը գոհ մրթմրթաց քթի տակ. «Ա՛յ ընկերս էսպես շիտակ պիտի լինի. Դե՛հ շիփ-շիտակ գնա՛ հիմի»։ --Շիրվանզադե

դ. բառի կրճատված մասի փոխարեն։

Օրինակ՝ Տարիներ փորձելուց հետո, Պրն. Պետրոսյանը թարգեց ծխելը։

ե. համարակալումների ժամանակ, հերթական համար նշանակող թվից կամ տառից անմիջապես հետո։

Օրինակ՝ Հայերենի տրոհության նշանները չորսն են.
1. վերջակետ
2. միջակետ
3. ստորակետ
4. բութ

զ. բացատրությունից հետո, եթե անմիջապես հաջորդում են օրինակներ։

Օրինակ՝ Հայաստանը համարվում էր Սովետական միության Սիլիկոնային Հովիտը, և այնտեղ արտադրվում էին առաջատար համակարգիչներ. Արագածը, Նայիրին։

է. բառից կամ բառաշարից հետո, եթե հաջորդում է ահա, սա, սրանք բառերով սկսվող կարծիք կամ միտք։

Օրինակ՝

Լինե՞լ թե չլինել. սա է խնդիրը։ --Շեքսպիր

Գրաբարի շրջանում միջակետը նաև օգտագործվել է թվական արժեքով գործածվող տառերի աջ և ձախ կողմերում, դրանք գրության այլ բառերից առանձնացնելու համար։

Միջակետն անմիջապես հաջորդում է նախորդ բառին՝ առանց բացատի, իսկ միջակետից հետո դրվում է մեկ բացատ։ Նախադասությունները տրոհելիս, միջակետին հաջորդող բառը (բացատից հետո) գրվում է փոքրատառով։

Յունիկոդում

Միջակետը համակարգչային յունիկոդ ստանդարտում ներկայացվում է U+2024 նիշով։

Վինդոուզի լռելյայն հայերենի դասավորության խնդիրներից մեկն է այն, որ միջակետն արտահայտող յունիկոդի U+2024 նիշի փոխարեն օգտագործվել է անգլերեն վերջակետն արտահայտող U+002E նիշը։ Թեև երկու նիշերը նույնանման են, սակայն կոդավորման տեսակետից խնդիրներ են առաջացնում, քանի որ անգլերեն վերջակետն արտահայտում է ընդհանուր նախադասության ավարտն, իսկ միջակետը՝ ոչ։

Արտաքին հղումներ

• Հայերեն միջակետը յունիկոդում
• Յունիկոդի հայերենի նիշերը