Սարաևոյի սպանություն
 | |
| Ֆրանս-պրուսական պատերազմ | 1870–1871 |
|---|---|
| Բեռլինի վեհաժողով | 1878 |
| Երկակի դաշինք | 1879 |
| Եռյակ դաշինք | 1882 |
| Ֆրանս-ռուսական դաշինք | 1894 |
| Անգլո-գերմանական ռազմածովային սպառազինությունների մրցավազք | 1898–1912 |
| Անգլո-ֆրանսիական համաձայնագիր | 1904 |
| Ռուս-ճապոնական պատերազմ | 1904–1905 |
| Տանջիրյան ճգնաժամ | 1905–1906 |
| Խոզի պատերազմ | 1906–1908 |
| Անգլո-ռուսական համաձայնագիր | 1907 |
| Բոսնիական ճգնաժամ | 1908–1909 |
| Ագադիրյան ճգնաժամ | 1911 |
| Իտալա-թուրքական պատերազմ | 1911–1912 |
| Բալկանյան պատերազմներ | 1912–1913 |
| Սարաևոյի սպանություն | 1914 |
| Հուլիսյան ճգնաժամ | 1914 |
Սարաևոյի սպանություն, երբ ապանվեցին Ավստրո-Հունգարիայի թագի հավանական ժառանգորդ արքայազն Ֆրանց Ֆերդինանդը և նրա կին Հոհենբուրգի դքսուհի Սոֆիան, 1914 թվականի հունիսի 28-ին Սարաևոում, որբ մահացու վիրավորում ստացան Գավրիլո Պրինցիպի արձակած գնդակներից։ Պրինցիպը վեց հոգանոց խմբի անդամներից մեկն է (հինգը սերբեր և մեկը բոսնիացի), որոնց կոորդինատորն էր Դանիլո Իլիչը,ով բոսնիացի սերբ էր և Սև ձեռք գաղտնի խմբավորման անդամ։ Սպանությունների քաղաքական նպատակն էր առանձնացնել հարավային սլավոնական պրովինցիաները Ավստրո-Հունգարիայից և ստեղծել միասնական Հարավսլավիա։ Սպանությունները ուղղակիորեն պատճառ հանդիսացան Առաջին համաշխարհային պատերազմի բռնկման, երբ Ավստրո-Հունգարիան վերջնագիր ներկայացրեց Սերբիայի թագավորությանը, որը մասամբ մերժվեց և Ավստրո-Հունգարիան պատերազմ հայտարարեց Սերբիային, որի արդյունքում Եվրոպական տերությունները ներքաշվեցին պատերազմի մեջ։
Սպանություններում մասնակցություն էին ունեցել Սերբիայի ռազմական մտավորականությունը Դրագուտին Դիմիտրիևվիչի գլխավորությամբ, ինչպես նաև նրա աջ ձեռք մայոր Վոյիսլավ Տանկոսիչը և հետախույզ Ռադե Մալոբաբիչը։ Տանկոսիչը զինել էր մարդասպաններին ռուբերով և ատրճանակներով, ինչպես նաև վերապատրաստել էր նրանց։ Մարդասպաններին տրվել էր մուտքի իրավունք գաղտնի ցանց և Մալոբաբիչը օգնել էր անցկացնել զենքը Ավտրո-Հունգարիա։
Մարդասպանները, սերբական գաղտնի գործակալության հիմնական անդամները և սերբական ռազմական կցորդները, որոնք ողջ էին մնացել, ձերբակալվեցին, դատապարտվեցին և պատժվեցին։ Բոսնիայում ձերբակալվածները տեղափոխվեցին Սարաևո 1914 թվականի հոկտեմբերին։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Luigi Albertini|Albertini, Luigi. 1953. Origins of the War of 1914 (Vol II). Oxford University Press։ London. (անգլ.)
- Vladimir Dedijer|Dedijer, Vladimir]] The Road to Sarajevo, Simon and Schuster, New York, 1966 (անգլ.)
- Belfield, Richard. The Assassination Business: A History of State-Sponsored Murder, Carroll & Graf Publishers։ New York. ISBN 0-7867-1343-7 New York, 1966 (անգլ.)
- MacKenzie, David. Black Hand On Trial: Salonika 1917, Eastern European Monographs, 1995 (անգլ.)
- Magrini, Luciano Il Dramma Di Seraievo. Origini e responsabilita della guerra europa, Milan, 1929 (իտալ.)
- Owings, W.A. Dolph. The Sarajevo Trial, Documentary Publications, Chapel Hill, NC, 1984 (անգլ.)
- de Schelking, Eugene. Recollections of a Russian Diplomat, The Suicide of Monarchies, McMillan Co, New York, 1918 (անգլ.)
- Hew Strachan|Strachan, Hew. 2001 The First World War Volume 1: To Arms. Oxford University Press։ Oxford. ISBN 978-0-19-926191-8 (անգլ.)
- A. J. P. Taylor|Taylor, A.J.P.1963. The First World War: An Illustrated History. Penguin Books։ London. ISBN 0-14-002481-6 (անգլ.)
- Trydar-Burzinski, Louis. Le Crépuscule d’une autocratie, Florence, 1926 (իտալ.)