Փարպիի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Արագածոտնի մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Արագածոտնի մարզի Փարպի գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թվականին հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից^[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 45 հուշարձան (12 միավոր)։

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 2-1 հզ	1,5 կմ հվ-աե	—	2.110/1	Հ	ճանապարհից ձախ, Սբ. Արդար Դավիթ մատուռի շրջակայքում	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ «Վերին Նավեր»	մ.թ.ա. 2-1 հզ	2 կմ հվ	—	2.110/2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ	13 դ.	հվ-աե մասում	—	2.110/3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	13-19 դդ.		—	2.110/3.1	Տ	եկեղեցու շուրջը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.		—	2.110/3.1.1	Հ	եկեղեցուց հս-աե, պահպանվել է վերին կեսը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	2.110/3.1.2	Հ	տեղահանված, կոտրված 2 մասի, վերին կեսը՝ եկեղեցուց 10 մ հվ-ամ, ստորինը՝ հենած եկեղեցու հվ պատին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	2.110/3.1.3	Հ	եկեղեցուց ամ, վերին մասը չի պահպանվել, ընկած իր պատվանդանի մոտ	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	2.110/3.1.4	Հ	ստորին ձախ անկյունը` կոտրված, ընկած` իր պատվանդանի մոտ	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	2.110/3.1.5	Հ	հենած եկեղեցու հվ պատին, պահպանվել է միայն վերին 1/3 մասը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.		—	2.110/3.1.6	Հ	տեղափոխված է եկեղեցու ներս, պատվանդանին, արձանագիր, ներկված սև ներկով	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Թանատի	1468 թ.		—	2.110/3.1.7	Հ	եկեղեցու հվ-ամ կողմում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	16 դ.		—	2.110/3.1.8	Հ	եկեղեցու ամ կողմում, արձանագիր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Մելիքի	16 դ.		—	2.110/3.1.9	Հ	եկեղեցու ամ կողմում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Արփիկի	16 դ.		—	2.110/3.1.10	Հ	եկեղեցու ամ կողմում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	16 դ.		—	2.110/3.1.11	Հ	Խաչքար Փարպի6...JPG եկեղեցու հս կողմում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	16-17 դդ.	գյուղի հվ-աե մասում	—	2.110/3.1.12	Հ	Սբ. Գր. Լուսավորիչ եկեղեցու հվ պատին հենած գերեզմանոցում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	17 դ.	գյուղի հվ-աե մասում	—	2.110/3.2	Հ	Սբ. Գր. Լուսավորիչ եկեղեցու բեմին	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Գևորգ	19 դ.	գ. մ.	—	2.110/4	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	2.110/4.1	Հ	հս պատի շարվածքում, ներքուստ	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	2.110/4.2	Հ	եկեղեցուց աե, պարսպապատի շարվածքում` երկատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.		—	2.110/4.3	Հ	ագուցված` խորանում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.		—	2.110/4.4	Հ	ագուցված` խորանում	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Թարգմանչաց	7 դ., 10-13 դդ.	հվ-աե մասում	—	2.110/5	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	10 դ.		—	2.110/5.1	Հ	եկեղեցու մուտքից ձախ, երկատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	11-12 դդ.		—	2.110/5.2	Հ	հենած բեմին, ձախ եզրը` կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.		—	2.110/5.3	Հ	եկեղեցու հվ մուտքից աջ	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.		—	2.110/5.4	Հ	եկեղեցու ամ կողմում, կենտրոնից` կոտրված, քիվը չի պահպանվել	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	17-18 դդ.		—	2.110/5.5	Հ	եկեղեցու ամ մասում, ընկած` գետնին, վերին մասը չի պահպանվել	Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող	7 դ.		—	2.110/5.6	Հ	եկեղեցու ներսում, նիստերից մեկը` կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	10-13 դդ.		—	2.110/5.7	Տ	եկեղեցու հվ-աե կողմում	Լուսանկար վերբեռնել
Պարիսպ	7-13 դդ.		—	2.110/5.8	Տ	պահպանվել են հվ և ամ հատվածները	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Ծիրանավոր	5 դ.	գ. մ.	—	2.110/6	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող	7 դ.		—	2.110/6.1	Հ	եկեղեցու ներսում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	6-7 դդ.	գ. մ.	—	2.110/7	Հ	Պետրոս Գրիգորյանի տնամերձում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.	գ. մ.	—	2.110/8	Հ	գյուղի գերեզմանոցի հս մասում	Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ Սբ. Արդար Դավիթ	ուշ մջնդ	1,5 կմ հվ	—	2.110/9	Տ	վրկնգ.՝ 1990-ական թթ.	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	10 դ.		—	2.110/9.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող	7 դ.		—	2.110/9.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ Թուխ Մանուկ	10-13 դդ.	1 կմ հվ-աե	—	2.110/10	Տ	Սբ. Արդար Դավիթ մատուռից 500 մ ամ, դամբարանադաշտի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.		—	2.110/10.1	Հ	մատուռի ներսում` եզրերը` կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող	5-7 դդ.		—	2.110/10.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող	5-7 դդ.		—	2.110/10.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ Թուխ Մանուկ	19 դ.	գ. մ.	—	2.110/11	Տ	Ստեփան Բաբայանի տնամերձում, վրկնգ.՝ 1980-ական թթ.	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	2.110/11.1	Հ	մատուռի ներսում, ստորին հատվածը` կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Հնավայր «Ներքին Նավեր»	մ.թ.ա. 23-21 դդ.	գյուղից մոտ 5 կմ հվ, Շահվերդ գետի ձախափնյա հրվանդանի վրա՝ Փարպի և Օշական գյուղերի միջև ընկած տարածքում	—	2.110/12	Հ	դամբարանադաշտը տարածվում է նաև Օշական գյուղին պատկան հողերում	Լուսանկար վերբեռնել