Վիտամին B₃

Վիտամին B₃ վիտամին է որն ունի 3 ձև՝ նիկոտինամիդ (նիացինամիդ), նիացին (նիկոտինաթթու) և նիկոտինամիդ ռիբոզիդ^[1]։ Վիտամին B₃-ի բոլոր երեք ձևերն էլ օրգանիզմում ձևափոխվում են նիկոտինամիդադենինդինուկլեոտիդի (ՆԱԴ)^[1]։ ՆԱԴ-ը անհրաժեշտ է կյանքի համար, և առանց վիտամին B₃-ի կամ տրիպտոֆանի օրգանիզմում այն չի կարող սինթեզվել^[1]։ 2004 թվին նիկոտինամիդ ռիբոզը ճանաչվել է վիտամին B₃-ի ձևերից մեկը^[1]։ Խումբը երբեմն անվանում են վիտամին B₃ համալիր^[2]։

Գործողության մեխանիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՆԱԴ ը, նրա ֆոսֆորիլացված ձևի՝ նիկոտինամիդադենինդինուկլեոտիդֆոսֆատի (ՆԱԴՖ) հետ միասին, մասնակցում է ԴՆԹ-ի ռեպարացիայի և կալցիումի մոբիլիզացիայի գործընթացներում փոխանակման ռեակցիաներին^[3]։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիտամի B₃-ի պարունակությունը շատ է լոբիի, կաթի, մսի և հավկիթի մեջ։ Հարստացված ալյուրի ոչ կոէնզիմ ձևի (ազատ նիացինի պարունակութամբ) մեջ վիտամի B₃-ի կենսամատչելիությունը նույնպես բարձր է։ Հացահատիկները նիացինի հարուստ աղբյուր չեն։ ԱՄՆ ում նիացինի միջին ընդունումը առաջարկվող սննդային քանակից բարձր է^[3]։

Թունավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիտամին B₃-ի օրական առավելագույն չափաբաժինը սահմանվել է 35 մգ։ Օրական 30 մգ չափաբաժնի դեպքում նկատվել են՝ մշտապես դեմքից սկսվող կարմրություն, որը զուգակցվում է մաշկի չորությամբ, քորով, պարեսթեզիայով և գլխացավով^[3]։ Լյարդի թունավորումը ամենալուրջ թունավոր ռեակցիան է, որը հանդիպում է >2 գրամ/օրը չափաբաժնի դեպքում^[4]։ Նշվել է կայծակնային հեպատիտի դեպքեր 3-9 գրամ/օրը դեղաչափերի ժամանակ, որի դեպքում կարիք է լինում լյարդի փոխպատվաստում։ Այլ պատասխան ռեակցիաներն են՝ գլյուկոզային անտանելիությունը, հիպերուրիկեմիան, մակուլյար այտուցը և մակուլյար կիստան^[3]։

Անբավարարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիտամին B₃-ի անբավարարությունը կարող է բերել պելագրայի՝ հիվանդություն, որը հայտնաբերվում է Հյուսիսային Ամերիկայում հարբեցողներից շատերի շրջանում։ Ախտանիշներն են՝ փսխում, ախորժակի կորուստ, որովայնի ցավ և ընդհանուր թուլություն^[3]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Stipanuk, Martha H.; Caudill, Marie A. (2013). Biochemical, Physiological, and Molecular Aspects of Human Nutrition - E-Book (անգլերեն). Elsevier Health Sciences. էջ 541. ISBN 9780323266956. «Vitamin B3... potentially includes three different molecular forms: nicotinic acid, niacinamide, and nicotinamide riboside»
↑ Silvestre, Ricardo; Torrado, Egídio (2018). Metabolic Interaction in Infection (անգլերեն). Springer. էջ 364. ISBN 978-3-3197-4932-7. «Niacin or nicotinate, together with its amide form nicotinamide, defines the group of vitamin B3 complex»
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Suter, Paolo; Russell, Robert (2018). «Chapter 326: Vitamin and Trace Mineral Deficiency and Excess». Harrison's Principles of Internal Medicine, 20th Ed. New York, NY: McGraw-Hill. ISBN 978-1259644030.
↑ Goodman & Gilman's the pharmacological basis of therapeutics. Goodman, Louis S. (Louis Sanford), 1906-2000., Hardman, Joel G., Limbird, Lee E., Gilman, Alfred Goodman, 1941-2015. (10th ed.). New York: McGraw-Hill. 2001. ISBN 0071354697. OCLC 46548349.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)

[Sti2013-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Stipanuk, Martha H.; Caudill, Marie A. (2013). Biochemical, Physiological, and Molecular Aspects of Human Nutrition - E-Book (անգլերեն). Elsevier Health Sciences. էջ 541. ISBN 9780323266956. «Vitamin B3... potentially includes three different molecular forms: nicotinic acid, niacinamide, and nicotinamide riboside»

[2] Silvestre, Ricardo; Torrado, Egídio (2018). Metabolic Interaction in Infection (անգլերեն). Springer. էջ 364. ISBN 978-3-3197-4932-7. «Niacin or nicotinate, together with its amide form nicotinamide, defines the group of vitamin B3 complex»

[:0-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Suter, Paolo; Russell, Robert (2018). «Chapter 326: Vitamin and Trace Mineral Deficiency and Excess». Harrison's Principles of Internal Medicine, 20th Ed. New York, NY: McGraw-Hill. ISBN 978-1259644030.

[4] Goodman & Gilman's the pharmacological basis of therapeutics. Goodman, Louis S. (Louis Sanford), 1906-2000., Hardman, Joel G., Limbird, Lee E., Gilman, Alfred Goodman, 1941-2015. (10th ed.). New York: McGraw-Hill. 2001. ISBN 0071354697. OCLC 46548349.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)

[1]

[2]

[3]

[4]