Պոլ Վիդալ դը լա Բլաշ

Վիդալ դե լա Բլանշ; Vidal de la Blache
Ծնվել է	հունվարի 22,1845
Ծննդավայր	Էրո (դեպարտամենտ), Ֆրանսիա
Մահացել է	ապրիլի 5,1918
Մահվան վայր	Վար (դեպարտամենտ) Ֆրանսիա
Գերեզման	Մոնպարնաս գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Ազգություն	Ֆրանսիացի Ֆրանսիա
Կրթություն	French School at Athens?, Շարլեմաժ լիցե և Բարձրագույն նորմալ դպրոց (1866)
Մասնագիտություն	աշխարհագրագետ և քարտեզագիր
Աշխատավայր	Փարիզի համալսարան
Պարգևներ և ; մրցանակներ	և Չարլզ Փ․ Դալիի մեդալ
Անդամություն	Բարոյական և քաղաքական գիտությունների ակադեմիա և French School at Athens?
Երեխաներ	Joseph Vidal de La Blache?
	Paul Vidal de La Blache Վիքիպահեստում

Վիդալ դե լա Բլանշ (հունվարի 22, 1845(1845-01-22)^[4]^[6]^[7]^[…], Pézenas, Էրո - ապրիլի 5, 1918(1918-04-05)^[3]^[4]^[5]^[…], Լա-Սեն-սյուր-Մեր, Վար), ֆրանսիացի աշխարհագետ, քաղաքական աշխարհագրության մարդաբանական ուղղության հիմնադիրներից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բլանշը սկզբնական շրջանում հրապուրվում է Ֆ. Ռատցելի քաղաքական աշխարհագրությամբ, սակայն իր հայեցակարգում քննադատում է գերմանական աշխարհաքաղաքագետների մի շարք հիմնադրույթներ, հիմնավորում հողի տեսությունը։ Բլանշը աշխարհաքաղաքականության մարդաբանական տեսությունը, որի կենտրոնում մարդն է, ստացավ պոսիբիլականաթյուն անվանումը։ Այն հակադրվում է «մեծ տարածությունների տեսությանը»։ Այդ գիտական դիմակայությանը հարևան երկների (Ֆրանսիա, Գերմանիա) միջև դարերով կուտակված հակասությունների արտացոլումն էր։ Վերլուծելով Ֆրանսիայի և Գերմանիայի աշխարհաքաղաքական մրցակցության, մասնավորապես, էլզասի և Լոթարինգիայի հիմնախնդիրները, Բլանշն առաջարկում է այդ հարուստ տարածքը հակամարտության շրջանից վերածել համագործակցության շրջանի։ Ըստ էության Բլանշը ստեղծեց ֆրանս-գերմանական, իսկ այնուհետև եվրոպական աշխարհաքաղաքական տարածաշրջանի պատմական մոդել։ Բլանշը հրաժարվում է աշխարհագրական դետերմինիզմից, կարևորում մարդու կամքն ու նախաձեռնելու ունակությունը, պնդում, որ մարդուն նույնպես պետք է դիտել որպես աշխարհագրական գործոն։ Ընդ որում, այդ ակտիվ սուբյեկտը մեկուսացված չէ, գործում է բնական համակարգերի շրջանակներում։

Բլանշի տեսությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բլանշի տեսության հիմնական տարրը «քաղաքականությունների լոկալ զարգացման» հասկացությունն է։ Քաղաքակրթության հիմքը՝ առանձին օջախները, ձևավորվում են հյուսիսային կիսագնդում, այնուհետև փոխգործունեության արդյունքում գրավում են նոր տարածքներ՝ Միջերկրական ծովից մինչև Չինաստան։ Բլանշը կարևորում է հաղորդակցության ուղիների դերը, պնդում, որ ապագայում դրանց զարգացման և քաղաքակրթության առանձին օջախների ակտիվ փոխգործունեության դեպքում հնարավոր է ստեղծել համաշխարհային պետություն։

Բլանշի կարծիքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուշագրավ է նաև նրա այն միտքը, որ ծովային և ցամաքային պետությունների հակասություններն աստիճանաբար կհաղթահարվեն և կձևավորվեն սկզբունքորեն նոր հարաբերություններ։ Պետությունն իր ընդհանրությունը, միասնականությունը, նմանությունը, կեցության գլխավոր տարրերի համատեղելիությունը գիտակցող առանձին բջիջների, հանրույթների գործունեության արդյունք է։ Ելնելով նշվածից, Բլանշը ինքնատիպ մեկնաբանություն է տալիս նաև պետության սահմանների հիմնախնդրին։ Սահմանը կենդանի, գիտակցական երևույթ է և պայմանավորված չէ պետության «արտաքին» շրջանակներով կամ ֆիզիկական և աշխարհագրական գործոններով։ Հիմնական երկերն են՝ «Ֆրանսիայի աշխարհագրական նկարագիրը» (1903), «Արևելյան Ֆրանսիա» (1919)։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հատոր 1-12, 1974-1986 թթ, Երևան
Է․ Աղայան «Արդի հայերենի բացատրական բառարան», հատոր 1-2, 1976 թ, Երևան
А․ Б. Барихин "Большой юридический словарь", 2002 թ, Москва

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ https://vidal-lablache.cnrs.fr/
↑ Revue des études anciennes (ֆր.) — UBM, 1918. — Vol. 4, Iss. 20. — P. 278. — ISSN 0035-2004; 2540-2544; 0035-2004 — doi:10.3406/REA
↑ ^3,0 ^3,1 Видаль де ла Блаш Поль // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^5,0 ^5,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
↑ Babelio (ֆր.) — 2007.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 423)։

[_87d689f36524aabf-1] ttps://vidal-lablache.cnrs.fr/

[_cb0e0c44e20b9c0f-2] Revue des études anciennes (ֆր.) — UBM, 1918. — Vol. 4, Iss. 20. — P. 278. — ISSN 0035-2004; 2540-2544; 0035-2004 — doi:10.3406/REA

[_774c57c319cb460b-3] 3,0 ^3,1 Видаль де ла Блаш Поль // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_9ee841e43c6eabaf-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_3c930779189d21d7-5] 5,0 ^5,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_2e97c8d82bc058a7-6] Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.

[_8d292845b02b45e8-7] Babelio (ֆր.) — 2007.

[1]

[2]

[4]

[6]

[7]

[3]

[5]