Վեսպեր

Վեսպեր
Ծնվել է	ապրիլի 28, 1893
Ծննդավայր	Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 20, 1977 (84 տարեկան)
Վախճանի վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, արձակագիր և բանաստեղծ
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Աշխատավայր	Երևանի պետական համալսարան
Պարգևներ
	Վեսպեր Վիքիդարանում

Վեսպեր (Մարտիրոս Տիգրանի Դաբաղյան, ապրիլի 28, 1893(1893-04-28), Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - սեպտեմբերի 20, 1977(1977-09-20), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ, ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1967 թ.), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Վան քաղաքում։ Նրան գրաճանաչություն է սովորեցրել տատը՝ Եղիսաբեթը։ Սովորել է Վանի Երամյան վարժարանում, ապա պետական ուսուցչանոցում։ 1915 թվականին գաղթել է Արևելյան Հայաստան։ Երկար տարիներ աշխատել է որպես մանկավարժ, ապա «Գրական սերունդ» և «Խորհրդային գրականություն» ամսագրերի խմբագրություններում։ Այնուհետև ադրբեջաներեն է դասավանդել Երևանի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետում^[1]^[2]^[3]^[4]։

Վեսպերի երկերի մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կայարաններ, Թիֆլիս, 1925, 94 էջ։
Կենդանի և կրակե մարդկանց մեջ, Թիֆլիս, 1931, 112 էջ։
Պայծառություն, Երևան, Պետհրատ, 1936, 142 էջ։
Մանուկների հետ, Երևան, Պետհրատ, 1937, 27 էջ։
Թելիկն ու Մելիկը, Երևան, Պետհրատ, 1938, 7 էջ։
Ուրախ իմ ձի, Երևան, Պետհրատ, 1939, 8 էջ։
Եղևնի, Երևան, Պետհրատ, 1939, 206 էջ։
Վեց հարված, Երևան, Պետհրատ, 1940, 18 էջ։
Մայիսյան վարդեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 38 էջ։
Նկարիչ հայրիկի խոստումը, Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 4 էջ։
Այգն է բացվում, Երևան, Հայպետհրատ, 1944, 67 էջ։
Հիշատակ, Երևան, «Սովետական գրող», 1948, 87 էջ։
Առաջին աշուն, Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 172 էջ։
Անձրև և արև, Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 63 էջ։
Հրազդան, Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 261 էջ։
Հորեղբոր սրինգ, Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 192 էջ։
Սովետահայ գրականության ընտիր էջեր։ Պոեզիա (գրքում տեղ են գտել Վեսպերի մի քանի բանաստեղծություններ), Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 480 էջ։
Արձակ էջեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
Մայրենի երգեր, Երևան, «Հայաստան», 1965, 335 էջ։
Շուշանի շափրակներ, Երևան, «Հայաստան», 1968, 114 էջ։
Մեր քաջ Դժիկոն, Երևան, «Հայաստան», 1972, 54 էջ։
Հատընտիր, Երևան, «Հայաստան», 1973, 422 էջ։

Թարգմանություններ (ադրբեջաներենից)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեհթի Հ., Վարարում, Երևան, Պետհրատ, 1934, 122 էջ^[5]։
Օրդուբադի Մ., Մշուշապատ Թավրիզ, Երևան, Պետհրատ, 1936, 239 էջ^[6]։
Սաբիր Ալեքպեր, Բանաստեղծություններ, Երևան, Պետհրատ, 1936, 52 էջ^[7]։
Ալիզադե Հ., Գյոիլբալա, Երևան, Պետհրատ, 1937, 37 էջ։
Բուշ Վիլհելմ, Ուրախ լող, Երևան, Պետհրատ, 1937, 41 էջ։
Ախունդով Մ. Ֆ., Արևելյան պոեմ, Երևան, Պետհրատ, 1938, 26 էջ։
Նիզամի Գյանջևի, Նիզամի, Երևան, Պետհրատ, 1940։
Ռուստամ Սուլեյման, Հատընտիր, Երևան, Հայպետհրատ, 1949, 88 էջ^[8]։
Միրզա Ախունդով, Արևելյան պոեմ։ Գրված Պուշկինի մահվան առթիվ, Ե., Հայպետհրատ, 1962, 23 էջ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 535-536.
↑ «AV Production - Վեսպեր». avproduction.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 28-ին.
↑ Հայկական համառոտ հանրագիտարան, 2003։ Հ. 4:
↑ ««Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարաակչություն, Երևան, 2007։». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 28-ին.
↑ Մեհդի, Հ; Ռիզա, Ռ (1934). Չոփուրյան, Եդուարդ; Խաչվանքյան, Տաճատ Հակոբի (eds.). Վարարում. Translated by Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի. Յերևան: Պետհրատի տպարան.
↑ Որդուբադի, Մ Ս (1936). Մշուշապատ Թավրիզ։ Վեպ. Translated by Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի. Յերևան: Պետհրատ.
↑ Սաբիր, Միրզա Ա; Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի (1936). Բանաստեղծություններ: Թուրքերեն բնագրէն թարգմանուած. Յերևան: Հայպետհրատ.
↑ Ռուստամ, Սուլեյման (1949). Սարյան, Գ (ed.). Հատընտիր: Բանաստեղծություններ. Translated by Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի. Երևան: Հայպետհրատ.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեսպերի «Կարոտ» բանաստեղծությունը

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վեսպեր» հոդվածին։

[1] Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 535-536.

[2] «AV Production - Վեսպեր». avproduction.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 28-ին.

[3] Հայկական համառոտ հանրագիտարան, 2003։ Հ. 4:

[4] ««Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարաակչություն, Երևան, 2007։». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 28-ին.

[5] Մեհդի, Հ; Ռիզա, Ռ (1934). Չոփուրյան, Եդուարդ; Խաչվանքյան, Տաճատ Հակոբի (eds.). Վարարում. Translated by Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի. Յերևան: Պետհրատի տպարան.

[6] Որդուբադի, Մ Ս (1936). Մշուշապատ Թավրիզ։ Վեպ. Translated by Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի. Յերևան: Պետհրատ.

[7] Սաբիր, Միրզա Ա; Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի (1936). Բանաստեղծություններ: Թուրքերեն բնագրէն թարգմանուած. Յերևան: Հայպետհրատ.

[8] Ռուստամ, Սուլեյման (1949). Սարյան, Գ (ed.). Հատընտիր: Բանաստեղծություններ. Translated by Վեսպեր, Մարտիրոս Տիգրանի. Երևան: Հայպետհրատ.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]