Վարդան Բունի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վարդան Բունի
Հիմնական տվյալներ
Ի ծնե անունՎարդան Գևորգի Բունիաթյան[1]
Ծնվել էփետրվարի 15 (27), 1888[1][2]
Վաղարշապատ, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1][2]
Մահացել էհունիսի 5, 1960(1960-06-05)[1][2] (72 տարեկան)
Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2]
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր, դիրիժոր և նվագարանների վարպետ
ԱշխատավայրԳուսան[1]
ԿրթությունԳևորգյան Հոգևոր Ճեմարան[1]
Պարգևներ

Վարդան Գևորգի Բունի (Բունիաթյան, (փետրվարի 15 (փետրվարի 27), 1888, Վաղարշապատ - հունիսի 5, 1960, Երևան), հայ խորհրդային կոմպոզիտոր։ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1952)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վարդան Բունիաթյանը ծնվել է Վաղարշապատում։ Նրա հայրը՝ Եգոր Բունիաթյանը, եղել է Էջմիածնի մայր տաճարի փորագրիչներից։ Սովորել է Գևորգյան ճեմարանում, նրան դասավանդել է Խաչատուր Աբովյանի որդին՝ Վարդան Աբովյանը[3]։ Երգել Կոմիտասի երգչախմբում։ Հավաքել և մշակել է ժողովրդական երգեր ու պարեղանակներ։ Գրել է երգեր, գործիքային պիեսներ, խմբերգեր, որոնցից հայտնի է «Սասունցի Դավիթ» էպիկական երգաշարը (ժողովրդական գործիքների նվագախմբի նվագակցությամբ)։ 1908 թվականից կազմակերպել և ղեկավարել է երգչախմբեր, վոկալ-գործիքային անսամբլներ, համերգներով հանդես եկել Հայաստանում, Ռուսաստանի հայաշատ կենտրոններում։ Ժողովրդական գործիքների նվագախմբի հնչունածավալն ընդարձակելու և սիմֆոնիկ նվագախմբին մոտեցնելու նպատակով ստեղծել է սազի, թառի, քամանչայի, քամանի, թութակի, բլուլի, դուդուկի և զուռնայի ռեգիստրային տարատեսակներ[4], որոնք արժանացել են Ալեքսանդր Սպենդիարյանի դրվատանքին։ Բունիի «Արևելյան վերակառուցված սիմֆոնիկ նվագախումբը» գործել է Երևանում, 1925-1936 թվականներին։ Բունիի երաժշտական գործիքները օգտագործվում են Դաղստանում և Տաջիկստանում, նմուշները պահվում են Սանկտ Պետերբուրգում (թատրոնի, երաժշտության և կինեմատոգրաֆիայի ինստիտուտի թանգարան)[5][6]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. ԱյվազյանԵրևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — էջ 238.
  3. Անահիտ Կիրակոսյան, Հայ ժողովրդական նվագարանային կատարողական արվեստ, Երևան 2011
  4. «Վարդան Բունի. Կոմիտասի հայտնի աշակերտի մասին արխիվային նյութեր է հրապարակում նրա ազգականը». Hetq.am. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 15-ին.
  5. «AV Production - Վարդան Բունի». avproduction.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 15-ին.
  6. Ով ով է. հայեր։ Կենսագրական հանրագիտարան, հ. 1, 2005 էջ 238։
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վարդան Բունի» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 609