Սոդալիտի խումբ

Սոդալիտի խումբ, միներալներ սիլիկատների կարգից, սոդալիտ՝ Na_R[AlSi0₄]₆ Cl₂, նոզեան՝ Na₈[AlSi04]6S0₄]₆SO₄, հայուին՝ Na₆Ca₂[AlSi04]₆(S04)₂, լազուրիտ Na₆Ca₂ [AlSi0₄]₆(S0₄)S։ Բյուրեղագիտական համակարգը խորանարդային է։ Առաջացնում են ռոմբոդոդեկաէդրիկ (սոդալիտ, լազուրիտ) և օքտաէդրիկ (հայուին) բյուրեղներ։ Սովորաբար հանդիպում են ապարներում տձև հատիկներով։ Կարծրությունը՝ 5,5-6, խտությունը՝ 2300 կգ/մ³ (լազուրիտ) 2500 կգ/մ³ (հայուին)։ Գույնը՝ կապույտ, երկնագույն, դեղին, կանաչավուն, սպիտակ կամ մոխրագույն։ Սոդալիտի խմբի մի քանի միներալներ (սոդալիտ, նոզեան, հայուին) ապար կազմող միներալներ են նեֆելինային սիենիտներում, ֆոնոլիտներում են։ Հայուինը հանդիպում է Մերձբայկալյալ շրջանում և Վեզուվի շրջակայքում։ Սոդալիտի և լազուրիտի կապույտ տարբերակները թանկարժեք քարեր են։ Սոդալիտի խմբի սինթետիկ միներալներն օգտագործվում են ռադիոէլեկտրոնիկայում և հեռուստատեսության մեջ։

Քիմիական բանաձևերը՝

• սոդալիտ Na₄(Al₃Si₃)O₁₂Cl
• նոզեան Na₈(Al₆Si₆)O₂₄(SO₄).H₂O
• լազուրիտ Na₃Ca(Si₃Al₃)O₁₂S
• ցարեգորդցևիդ N(CH₃)₄Si₄(SiAl)O₁₂
• տուգտուպիտ Na₄BeAlSi₄O₁₂Cl
• վլադիմիրիվանովիտ Na Na₆Ca₂[Al₆Si₆O₂₄](SO₄,S₃,S₂,Cl)₂·H₂O

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 488)։