Սամսոնավանք
| Սամսոնավանք | |
|---|---|
.jpg) Սամսոնավանք | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | վանք և մշակութային արժեք |
| Երկիր |  Հայաստան |
| Տեղագրություն | Հայաստան Տավուշի մարզ, Կիրանց գյուղ |
| Դավանանք |  Հայ Առաքելական եկեղեցի |
| Թեմ | Տավուշի թեմ |
| Հիմնական ամսաթվերը | 12-րդ դար |
| Կազմված է | Գերեզմանոց, Խաչքար, Խաչքար, Խաչքար, Խաչքար, Խաչքար, Եկեղեցի, Կառույցներ օժանդակ, Մատուռ և Եկեղեցի |
| Ժառանգության կարգավիճակ | մշակութային հուշարձան Հայաստանում[1] |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական |
| Կառուցման սկիզբ | 12-րդ դար |
| Կառուցման ավարտ | 13-րդ դար |
| Հիմնադրված | 12-րդ դար |
| Գմբեթ | 1 հատ |
 | |
 | |
 Samson Monastery Վիքիպահեստում | |
Սամսոնավանք (Սամսոնի վանք), Հայ առաքելական եկեղեցու վանքային համալիր Հայաստանի Տավուշի մարզի Կիրանց գյուղից 15 կմ հարավ-արևմուտք, Խնձորուտ անտառապատ դաշտամասում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սամսոնի Վանքը հնում մտնում էր Մեծ Հայքի Գուգարք աշխարհի Կայեն գավառի մեջ։ Վանքը կառուցված է Խնձորկուտ կոչվող անտառապատ սարահարթի վրա, 12-13 դարերում։
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համալիրը բաղկացած է երկու եկեղեցուց, մատուռից, գերեզմանատնից, բնակելի ու տնտեսական նշանակության օժանդակ շինություններից, որոնք գտնվում են ավերված վիճակում։ Մատենագրական աղբյուրներում այս հուշարձանախմբի մասին տեղեկություններ չեն պահպանվել։ Ճարտարապետական ձևերով հուշարձանները կարող են վերագրվել XII - XIII դարերին։ Կառուցված են մոխրագույն ավազով, սրբատաշ քարերով, կրաշաղախով։
Մեծ (գլխավոր) եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գլխավոր կամ մեծ եկեղեցին համարյա կանգուն է, պատերը ներսից սվաղված են, դրանց վրա պահպանվել են կրոնական բովանդակությամբ որմնանկարների մնացորդներ։ Կառուցված է սրբատաշ ավազաքարով, ունի գմբեթ։ Եկեղեցու մուտքը արևմուտքից է, արևելյան կողմում ունի ցածրիկ բեմ։
Փոքր եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փոքր եկեղեցին գտնվում է գլխավոր եկեղեցու հարավային կողմում։ Ունի թաղակապ միանավ դահլիճի հորինվածք, ծածկը թաղակապ է, արևելյան կողմում կիսաշրջան աբսիդով։ Այս շինության միայն արևելյան հատվածն ու պատերի ստորին շարքերն են պահպանվել։ Այս եկեղեցին ունեցել է որմնանկարներով զարդարված թաղակապ ծածկ։ Արևմտյան պատին կան անթվակիր վիմագիր արձանագրություններ։
Մատուռ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիսավեր վիճակում է նաև հյուսիսային կողմում գտնվող մատուռը։ Մատուռը փոքր թաղածածկ, երկթեք կտուրով շինություն է։ Գտնվում է գլխավոր եկեղեցուց հյուսիս։ Ծածկը և հյուսիսային կողմի պատը փլվել են։ Հարուստ դրվագված դուռը բացվում է արևմտյան կողմից։ Ներսից և դրսից պատերին փորագրված են նվիրատվական, անվանական մի քանի արձանագրություններ։ Գերեզմանատան տապանաքարերը խաչքարերի պատվանդանները սրբատաշ քարերի բեկորներր ծածկված են հողով։
Այլ կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շրջակայքում մնացել են միջնադարյան գերեզմանոցը և Սամսոնի գյուղ գյուղատեղին[2]։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ի.Բ. Էլլարյան, Աղստևի հովտի պատմության և կուլտուրայի հուշարձաններ, Երևան, «Հայաստան», 1980 — 68-69, էջեր 68-69 — 154 էջ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
- ↑ Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, 4-րդ հատոր, էջ 489-490
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 160)։ 
|