Ռաշիդ Բեհբութով

Ռաշիդ Բեհբութով
Բնօրինակ անուն	ադրբ.՝ Rəşid Məcid oğlu Behbudov
Ծնվել է	դեկտեմբերի 1 (14), 1915; Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Երկիր	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Մահացել է	հունիսի 9, 1989 (73 տարեկան); Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Պատվո հուղարկավորության պուրակ
Ժանրեր	ժամանակակից ժողովրդական երաժշտություն և օպերա
Մասնագիտություն	օպերային երգիչ, կինոդերասան, դերասան, քաղաքական գործիչ և երգիչ
Երգչաձայն	տենոր և տենոր-կոնտրալտինո
Գործիքներ	դաշնամուր, թառ, վոկալ և ֆորտեպիանո
Պարգևներ	; ; և Վրացական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ
	Rashid Behbudov Վիքիպահեստում

Ռաշիդ Մեջիդ օղլու Բեհբութով (ադրբ.՝ Rəşid Məcid oğlu Behbudov, դեկտեմբերի 1 (14), 1915^[1], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[2] - հունիսի 9, 1989(1989-06-09)^[3], Մոսկվա, ԽՍՀՄ)), խորհրդային ադրբեջանցի էստրադային և օպերային երգիչ (լիրիկական տենոր), դերասան, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1959), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1980)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռաշիդ Բեհբութովը ծնվել է 1915 թվականի դեկտեմբերի 14-ին Թիֆլիսում (այժմ՝ Թբիլիսի, Վրաստան)։ Նրա հայրը, Մեջիդ Բեհբութովըը հայտնի երգիչ-խանենդե էր Շուշիից, իսկ մայրը՝ Ֆիրուզա Վեքիլովան, ռուսերենի դասախոս էր և Թիֆլիսի ակումբի դրամատիկական խմբակի ղեկավարը։

1933 թվականին Ռաշիդ Բեհբութովը ընդունվում է երկաթուղային տեխնիկում, որտեղ դառնում է ուսնողական ինքնագործ երգչախմբի կազմակերպիչ։ Հետո ծառայել է Բանվորական-գյուղացիական կարմիր բանակում, որտեղ եղել է բանակային անսամբլի մենակատարը։

Ծառայութոյւնից հետո կարճ ժամանակ երգում է Թբիլիսիի էստրադային կոլեկտիվներից մեկում։ 1934 թվականից Երևանի ֆիլհարմոնիայի մենակատարն է։ 1938-1944 թվականներին եղել է երգահան Արտեմի Այվազյանի ղեկավարության տակ Հայաստանի պետական ջազային երգչախմբի մենակատարը, շրջագայել է երգչախմբի հետ ամբողջ երկրով։ Զուգահեռ սկսում է երգել ԵրևանիԱ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին հանդես է գալիս Ղրիմի ճակատում։

Նկարահանվել է մի քանի գեղարվեստական ֆիլմերում։

ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի 7-11 գումարումների պատգամավոր էր։

Կինը՝ Ջեյրան խանում Բեհբութովան։ 1965 թվականին ծնվել է դուստրը՝ Ռաշիդա Բեհբութովան, ով շարունակել է հոր գործը։ Այժմ Ռաշդին երգիչ է, Ադրբեջանի վաստակավոր արտիստուհի։

Ռաշիդ Բեհբութովը մահացել է 1989 թվականի հունիսի 9-ին Մոսկվայում անհաջող վիրահատությունից հետո։ Թաղված է Բաքվի պատվավոր թաղման պուրակում։

Կինոարվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դերերը կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1945, «Արշին Մալ Ալան » — Ասքեր
1954, «Հարազատ ժողովրդիս»
1955, «Սիրած երգը» (այլ անվանումը՝ «Բահթիյար») — Բահթիյար Մուրադով
1956, «К счастью» (վավերագրական ֆիլմ)
1959, «Այս տոնական երեկոյին»
1959, «Ադրբեջանական մշակույթի գարունը»
1970, «Ապշերոնի ռիթմերը» (ֆիլմ-համերգ)
1970, «Հանդիպում հարսանիքին» (վավերագրական ֆիլմ)
1970, «Սրտից սիրտ» (վավերագրական ֆիլմ)
1974, «Հազար ու մեկ գաստրոլ» — Էլդար
1975, «Ռաշիդ Բեհբութով» (վավերագրական ֆիլմ)
1981, «Երգող երկիր»
1985, «Ռաշիդ Բեհբութով» (վավերագրական ֆիլմ)
1989, «Սրտի երգը» (վավերագրական ֆիլմ)

Վոկալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարգևներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1980)
Վրացական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ
Դաղստանի ԻԽՍՀ ժողովրդական արտիստ
Ադրբեջանական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստներ (1951)^[4]
ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1959)
Երկրորդ աստիճանի Ստալինի մրցանակ (1946) — «Արշին մալ ալան» ֆիլմում Ասքերի դերի համար (1945)
Ադրբեջանական ԽՍՀ Պետական մրցանակ (1978)
Լենինի շքանշաններ (1976, 1980)
Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան (1966)
Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան (1985)
Բազմաթիվ մեդալներ

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաքվի կենտրոնական փողոցներից մեկը կրում է Ռաշիդ Բեհբութովի անունը։ Նույն փողոցում Բեհբութովին պատվին են անվանվել թիվ 2 երաժշտական դպրոցը և Երգի պետական թատրոնը։
1996 թվականին Բեհբութովին պատվին Ադրբեջանում նամականիշ է թողարկվել
2010 թվականի դեկտեմբերի 14—ին «FLASHMOB Azerbaijan [OFFICIAL]» խումբը ֆլեշմոբ է անցկացրել^[5] Ռաշիդ Բեհբութովի պատվին, այդպիսով հարգանքի տուրքը տալով և նշելով երգչի 95-ամյակը^[6]։

Տեսագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Музыкальная энциклопедия (ռուս.) / под ред. Ю. В. Келдыш — М.: Советская энциклопедия, Советский композитор, 1973. — Т. 1.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Бейбутов Рашид Маджид оглы // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Թատերական հանրագիտարան
↑ Ֆլեշմոբ Ռաշիդ Բեհբութովի ծննդյան օրվա կապակցությամբ (տեսագրություն)
↑ Երիտասարդությունը Ռաշիդ Բեհբութովին ֆլեշմոբ է նվիրել Բաքվի կենտրոնում

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռաշիդ Բեհբութով «Երկրի հերոսներ» կայքում
Ռաշիդ Բեհբութով (անգլ.) Internet Movie Database կայքում
Յուրի Սոսուդին. Անմոռաց երգիչներ
Beniz.az՝ Ռաշիդ Բեհբութովի կենսագրությունը և ձայներիզները Արխիվացված 2010-09-24 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռաշիդ Բեհբութով» հոդվածին։

[_e8838451cd24a9ba-1] 1,0 ^1,1 Музыкальная энциклопедия (ռուս.) / под ред. Ю. В. Келдыш — М.: Советская энциклопедия, Советский композитор, 1973. — Т. 1.

[_6ad4e0a0ac3ad6e3-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Бейбутов Рашид Маджид оглы // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_328010066164cc43-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[4] Թատերական հանրագիտարան

[5] Ֆլեշմոբ Ռաշիդ Բեհբութովի ծննդյան օրվա կապակցությամբ (տեսագրություն)

[6] Երիտասարդությունը Ռաշիդ Բեհբութովին ֆլեշմոբ է նվիրել Բաքվի կենտրոնում

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]