Ջրաբուժություն

Ջրաբուժություն, հիդրոթերապիա, ջրի արտաքին օգտագործումը բուժիչ և կանխարգելիչ նպատակներով։ Ջրաբուժության մասին առաջին տեղեկությունները պատկանում են հնդիկներին (մ․ թ․ 1500 տարի առաջ)։ Հիգիենային ու բուժիչ նպատակով խմելու և հանքային ջրեր են օգտագործել հին եգիպտացիները, բաբելոնացիները, ասորիները, հրեաները և ուրիշներ։ Հին Հունաստանում Ջրաբուժության տեխնիկան կատարելագործել է Հիպոկրատը։ Այնուհետև Ջրաբուժությունը տարածվել է Հռոմում և այլ երկրներում։ Գիտականորեն ձևավորվել է 19-րդ դարում, երբ ուսումնասիրվել է Ջրաբուժության ֆիզիոլոգիական ազդեցությունն օրգանիզմի վրա։ Ջուրն իր հատկությունների շնորհիվ օրգանիզմի վրա ունի ջերմային, մեխանիկական ու քիմիական ազդեցություն։ Արտաքին օգտագործման ժամանակ գրգըռվում են մաշկի նյարդային ընդունիչները (էքստերոռեցեպտորներ), իսկ հանքային ջրերն օգտագործելիս (ցնդող գազանման նյութերի ազդեցության շնորհիվ)՝ անոթների, ներքին օրգանների նյարդային ընդունիչները (ինտերոռեցեպտորներ)։ Հիմնական գրգռիչը ջերմաստիճանն է, որքան մեծ է ջրի և մաշկի միջև ջերմաստիճանների տարբերությունը, այնքան ուժեղ է Ջրաբուժության ազդեցությունը։ Ըստ ջրի ջերմաստիճանի, ջրաբուժական պրոցեդուրները կարող են լինել սառը (20 °C-ից ցածր), զով (21-33 °C), չեզոք ջերմաստիճանի (34-36 °C), գոլ (37-39cC) և տաք (40 °C-ից բարձր)։ Ջրաբուժության ազդեցությունից ռեֆլեքսային ճանապարհով փոփոխություններ են տեղի ունենում սիրտ-անոթային, նյարդային, ներզատիչ, մկանային համակարգերի գործունեության մեջ, ջերմափոխանակության և նյութափոխանակության պրոցեսներում։ Օրգանիզմում ընթանում են կենսաբանական, կենսաքիմիական և կենսաֆիզիկական բարդ պրոցեսներ, որոնք նպաստում են ախտաբանորեն փոփոխված ֆունկցիաների նորմալացմանը, օրգանիզմի կոփմանը և այլն։ Ջրաբուժական պրոցեդուրները կարող են լինել ջրացողումների, շփումների, խոնավ փաթաթումների, թրջոցների, ջրացնցուղների, լոգանքների, ջրավազաններում լողանալու, աղիքային լվացումների ձևով։ Տարբերում են ընդհանուր (ջրի մեջ է ընկղմվում ամբողջ մարմինը) և տեղային (մարմնի որևէ մասը) ջրաբուժական պրոցեդուրներ։ Ջրաբուժությունը կիրառում են սիրտ-անոթայհն, նյարդային, ստամոքսաղիքային, գինեկոլոգիական, մանկական, նյութափոխանակության, մաշկային և այլ հիվանդությունների ժամանակ։ Ջրաբուժության դեպքում օրգանիզմի ռեակցիան կախված է պրոցեդուրի բնույթից, օրգանիզմի վիճակից և այլն։ Ջրաբուժությունը հակացուցված է սուր բորբոքային պրոցեսների, վարակիչ հիվանդությունների, արյունահոսությունների, սիրտ-անոթային համակարգի գործունեության ապակոմպենսացման, աթերոսկլերոզի, հիպերտոնիկ հիվանդության, չարորակ նորագոյացությունների են դեպքերում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։