Ջեջու նահանգ

Ջեջու-դո; 제주도
	Դրոշ ;
	; ;
Երկիր	Հարավային Կորեա
Կարգավիճակ	Հատուկ ինքնավար նահանգ
Մտնում է	Հարավային Կորեա
Ներառում է	2 սի
Վարչկենտրոն	Ջեջու (քաղաք)
Ամենաբարձր կետ	Հալասան
ԲԾՄ	1950 մետր
Օրենսդրական մարմին	Ջեջուի համայնքային խորհուրդ
Նահանգապետ	Վոն Հուի Րյոնգ
Հիմնական լեզու	կորեերեն
Բնակչություն (2010);	531 905 (6-րդ տեղ)
Խտություն	288,14 ( 10-րդ տեղ)
Տարածք	1 845.55 (9-րդ տեղ)
Բարձրություն ծովի մ-ից՝; - Բարձրագույն կետ	; 1950 մ
Ժամային գոտի	+9
ISO 3166-2 կոդ	KR-49
	jeju.go.kr
	Ջեջու նահանգ Վիքիպահեստում

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ջեջու (այլ կիրառումներ)

Ջեջու (հանգըլ՝ 제주, պաշտոնապես՝ Ջեջու հատուկ ինքնավարությամբ նահանգ, հանգըլ՝ 제주특별자치도, հանջա՝ 濟州特別自治道), Հարավային Կորեայի ամենամեծ կղզին և երկրի ամենափոքր նահանգը։ Վարչական կենտրոնը Ջեջու քաղաքն է^{[Ն 1]}։

Կղզին տեղակայված է Կորեական նեղուցում՝ Հարավային Ջոլա նահանգից հարավ-արևմուտք, որի մի մասն էր մինչև 1946 թվականը։

Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զբոսաշրջությունը մեծ դեր ունի Ջեջուի տնտեսության մեջ։ Կլիման, լանդշաֆտը, լողափերը կղզին դարձրել են Կորեայի ներքին տուրիզմի հիմնական նպատակակետը և ներգրավել շատ հանգստացողների Ասիայի այլ մասերից ՝ Ճապոնիայից, Չինաստանից և այլն։ Կորեացիներից շատերը գնում են Ջեջու իրենց մեղրամիսը վայելելու, ուստի կղզին ունի մեծ թվով զբոսայգիներ և տեսարժան վայրեր։ Նորապսակների համար, օրինակ ՝ Love Land- ը։

2017-ին և 2018-ին Սեուլից Ջեջու կղզի ավիուղին ճանաչվել է աշխարհի ամենատարածված ավիափոխադրողը ՝ 2018-ի տվյալներով ՝ ավելի քան 13,4 միլիոն ուղևոր և միջինում 180 պլանային թռիչք օրական ։

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կղզու 2006 թվականի բյուջեն 1,11 միլիարդ դոլար է (1,11 տրիլիոն վոն) ՝ 10% -ով ավելի, քան 2005 թվականը (երբ բյուջեն 1,005 տրիլիոն վոն էր)։ 2006 թվականի համախառն արտադրանքը կանխատեսվում է $ 8,48 միլիարդ դոլար կամ 8,48 տրիլիոն վոն, կամ մեկ շնչի հաշվով մոտ $ 15,000։

Պատմությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջեջուն անկախ երկիր էր, որը կոչվում էր Թամնա (耽羅) մինչ Սիլլա նահանգի կողմից 662 թվականին նվաճվելը։ 938-ին ՝ Սիլլայի անկումից հետո, Թամնան անցավ Կորյոյի պրոտեկտորատի տակ ՝ պահպանելով լայն ինքնավարություն։ 1105 թվականին Թամնայի ինքնավարությունը սահմանափակվեց, և կղզին դարձավ Կորյո նահանգ։ Թագավոր Ուիժոնգը փոխեց կղզու անունը և դարձավ Ջեջու։ 1270 թվականին Ջեջուն դարձավ մոնղոլների դեմ Սամբյոլչոյի ապստամբության օրրան։ Շնորհիվ հասարակ ժողովրդի աջակցության ՝ ապստամբներին հաջողվեց վերահսկողություն հաստատել երկրի հարավային ծովային սահմանների երկայնքով ամբողջ ծովային երթևեկության վրա։ 1273 թվականի սկզբին Կորյոսկո-Մոնղոլական զորքերը 160 նավով ընդհանուր թվով շուրջ 10 հազար մարդ հարձակվեցին կղզու վրա։ Ավելի քան 1300 մարդ գերի է ընկել։ 1273 թ.-ին Սամբյոլչոյի ճնշումից հետո Կորիոն վերջապես գրավվեց մոնղոլների կողմից, բայց նրանք հիմնականում չեն բնակություն հաստատել Կորեական թերակղզում, բացառությամբ Ջեջու կղզու։ Այն հարմար էր անասնապահության համար և ծառայում էր որպես հիմք Ճապոնիայում ռազմական արշավներ պլանավորելու համար։ Արդեն 1294 թ.-ին, բանակցություններից հետո, կղզին կրկին մտավ Կորյո պետության մասը, չնայած որ մոնղոլները կղզում մնացին մինչ 1374 թ., Իսկ 1367 թվականին կղզին ամբողջությամբ մտավ Կորյոյի կազմի մեջ։ 1488 թվականին պաշտոնական Չոի Պուի հետ նավը, որը Ջեջուից վերադառնում էր մայրցամաք, երկար փոթորկի պատճառով տեղափոխվեց Չինաստանի հարավ-արևելք։ Չոի Պուի գիրքը Չինաստանի կեսով դեպի Կորեա ճանապարհորդելու մասին լույս է տեսել Կորեայում, 1569 թվականին և շուտով վերահրատարակվել է Ճապոնիայում ՝ մեծ ժողովրդականություն վայելելով երկու երկրներում։ 1910 թ.-ին Ճապոնիայի կողմից Կորեայի բռնակցումից հետո Ջեջուն փոխեց իր անունը և դարձավ Սաիշու, այդպես ճապոնացիները արտասանեցին հանչա գրված «Ջեջու» բառը։ Երկրի ազատագրումից հետո Ջեջուն մտավ Կորեայի մաս։ Մինչև 1946 թվականը կղզին գտնվում էր Չոլլա նահանգի մեջ, այնուհետև ստացավ գավառի կարգավիճակ։ 1948-ի գարնանը կղզում բռնկվեց գյուղացիական ապստամբություն, որի ճնշման ժամանակ կառավարական ուժերը ցուցաբերեցին բացառիկ դաժանություն ։ Ապստամբությունը հանգեցրեց 14-30 հազար մարդու մահվան, որոնք կազմում էին կղզու բնակչության զգալի մասը (մինչև 10%) և խորը հետք թողեցին տեղական պատմական հիշողության մեջ։ Մինչև 1960-ականների սկիզբը կղզու տնտեսությունը հիմնված էր ձկնորսության, խեցեմորթ և ջրիմուռներ հավաքելու վրա, իսկ վաթսունականների վերջին կղզին սկսեց վերածվել տուրիստական խոշոր կենտրոնի։ 2010-ականների սկզբից կղզու տեղական բնակչությունը պայքարում էր կղզում ռազմական բազա կառուցելու ծրագրերի դեմ։ Ամերիկացի վավերագրական կինոռեժիսոր Ռեգիս Թրեմբլեյը բեմադրել է «Ջեջուի ուրվականները» (2013) ։ Այնուամենայնիվ, բազան բացվել է՝ 2016 թվականի փետրվարի 26-ին ։

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կորեերենում «դո»-ն չինարեն (島) ― «կղզի» և (道) ― «նահանգ» հիերոգլիֆների հնյունային տառադարձությունն է։ Այսպիսով Ջեջուդո անվանումը նշանակում է ինչպես կղզի, այնպես էլ վարչական միավոր։

Հայերեն անվանում	Կորեերեն անվանում	հանգըլ	հանջա
Ջեջու կղզի	Ջեջուդո	제주도	濟州島
Ջեջու նահանգ	Ջեջու թըկբյոլջաչիդո	제주특별자치도	濟州特別自治道
Ջեջու քաղաք	Ջեջու սի	제주시	濟州市

Քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջեջուդոն բաժանված է 2 քաղաքի («սի»)։ Ստորև ներկայացված են անվանումները և՛ հանգըլով, և՛ հանջայով։

2005 թվականին կղզու բնակիչները քվեարկեցին երկու տարածքների միավորման համար։ Սա Ջեջու ազատ քաղաքի ստեղծման ծրագրի մի մասն էր^[1]։ Բացի այդ, մինչ 2006 թվականը գոյություն ուներ երկու գավառ՝ Նամջեջու և Բուկջեջու։ 2006 թվականին դրանք միավորվեցին Սոգուիփո քաղաքի շուրջ։