Պիեռ Լուի դը Մոպերտյուի

Պիեռ Լուի դը Մոպերտյուի; Pierre-Louis de Maupertuis
Ծնվել է	հուլիսի 17, 1698; Սեն Մալո
Մահացել է	հուլիսի 27, 1759[…] (61 տարեկան); Բազել, Շվեյցարիա
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Դավանանք	կաթոլիկություն
Մասնագիտություն	աստղագետ, փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, բնագետ, ռազմական գործիչ և գիտնական
Գործունեության ոլորտ	մաթեմատիկա, մեխանիկա, աստղագիտություն և գեոդեզիա
Պաշտոն(ներ)	seat 8 of the Académie française? և ընկերության նախագահ
Անդամակցություն	Ֆրանսիական ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա և Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավար	Յոհան Բերնուլլի
Հայտնի աշակերտներ	Էմիլի դյու Շատլե և Pierre Charles Le Monnier?
Ազդվել է	Լայբնից Գոթֆրիդ Վիլհելմ
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ
Հայր	René Moreau de Maupertuis?
	Pierre Louis Moreau de Maupertuis Վիքիպահեստում

Պիեռ Լուի Մորո դը Մոպերտյուի (ֆր.՝ Pierre-Louis Moreau de Maupertuis, հուլիսի 17, 1698(1698-07-17)^[1], Սեն Մալո - հուլիսի 27, 1759(1759-07-27)^[1]^[2]^[3]^[…], Բազել, Շվեյցարիա^[4]), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, փիլիսոփա։

1723 թվականից՝ ֆրանսիական ԳԱ, 1743 թվականից՝ ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ։ Գլխավորել է Պրուսական ԳԱ (1746-1753 թթ.)։ 1736-1737 թվականներին Մոպերտյուի ղեկավարած «Լապլանդյան» արշավախումբը միջօրեականային չափումների հիման վրա պարզել է, որ Երկիրը բևեռներում սեղմված գունդ է։ Մոպերտյուի, ղեկավարվելով մետաֆիզիկական դատողություններով, ձևակերպել է (1740) փոքրագույն գործողության սկզբունքը, այն համարել համապարփակ մեխանիկական օրենք, որից կարելի է դուրս բերել շարժման բոլոր օրենքները։ Ըստ Մոպերտյուի, այդ սկզբունքը աստծու գոյության ամենահամոզիչ ապացույցն է։ Մոպերտյուի փիլիսոփայական հայացքները անհետևողական են, միջանկյալ դիրք է գրավել դեիզմի և թեիզմի միջև, քրիստոնեության նկատմամբ ցուցաբերել հաշտվողական վերաբերմունք։ Առանձին հարցերում մոտենում է XVIII դարի ֆրանսիական մատերիալիզմին, քննադատել է Լայբնիցի իդեալիստական մոնադավանությունը, ընդունել Լոքի սենսուալիզմը։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պիեռ Լուի դը Մոպերտյուի» հոդվածին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118731998 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ Académie française (ֆր.)
↑ CONOR.Sl
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 23)։

[_c9092d5813ff0c24-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_8fb9367c9a023ba4-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[_3daf77dd7faafca8-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_4dfacf6129b346db-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118731998 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_852c9e9f178bc84c-5] Académie française (ֆր.)

[_b439e67b6e9b0ffe-6] CONOR.Sl

[_ab3d9f9d4ded1bd5-7] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_152e6241a9ef7d5e-8] Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]