Շախմատային Օսկար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Շախմատային Օսկար
պարգև, մարզական մրցանակ Խմբագրել Wikidata
Մասն էշախմատային տերմինաբանություն Խմբագրել Wikidata
Մարզաձևշախմատ Խմբագրել Wikidata
ՊարգևատրողՇախմատային մամուլի միջազգային ասոցիացիա, 64 - Շախմատային տեսություն Խմբագրել Wikidata
Պաշտոնական կայքoscar.fide.com Խմբագրել Wikidata
Շախմատային Օսկարի առաջին դափնեկիր Բենտ Լարսենը (Դանիա)

Շախմատային Օսկար, ամենամյա մրցանակ, որը շնորհվում է վերջին 12 ամսվա ընթացքում գերազանց արդյունքներ արձանագրած շախմատիստին։

Մրցանակը շախմատիստներին շնորհելու նախաձեռնությունը պատկանում է իսպանացի լրագրող Խորխե Պուիգին և Շախմատային մամուլի միջազգային ասոցիացիային (AIPE)։ Սկզբում քվեարկությանը մասնակցում էին միայն լրագրողները։ Հետագայում նրանց միացան մրցաշարերի կազմակերպիչները և մարզիչները։ AIPE-ի կազմալուծումից հետո մրցանակը մի քանի տարի չէր շնորհվում։

1995 թվականին ռուսաստանյան «64» շախմատային հանդեսի նախաձեռնությամբ պարգևատրումը վերականգնվեց, իսկ 2014 թվականից կրկին դադարեցվեց։

Առաջին օսկարակիրը դանիացի գրոսմայստեր Բենտ Լարսենն է (1967)[1]։

Բրոնզե արձանիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներկայումս բրոնզե մրցանակն ունի նավակի մեջ նստած մարդու տեսք։ Հեղինակն է քանդակագործ Ալեքսանդր Սմիռնովը։ Արձանիկը պատկերում է ռուս գրող Նիկոլայ Լեսկովի 1873 թվականի «Հիացած պանդուխտ» պատմվածքի հերոս Իվան Ֆլյագինին[2]։

Սկզբնապես Շախմատային Օսկարն ուներ հովանոցով կնոջ տեսք, որը պատրաստված էր Իսպանիայի Բարսելոն քաղաքի Parc de la Ciutadella զբոսայգու քանդակներից մեկի հիման վրա[1][3][4]։

Օսկարակիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ տարիների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2009-2013 թվականների օսկարակիր Մագնուս Կառլսենը
Տարի Հաղթող Երկիր
2013 Մագնուս Կառլսեն {{{2}}} Նորվեգիա
2012 Մագնուս Կառլսեն {{{2}}} Նորվեգիա
2011 Մագնուս Կառլսեն {{{2}}} Նորվեգիա
2010 Մագնուս Կառլսեն {{{2}}} Նորվեգիա
2009 Մագնուս Կառլսեն {{{2}}} Նորվեգիա
2008 Վիշվանաթան Անանդ {{{2}}} Հնդկաստան
2007 Վիշվանաթան Անանդ {{{2}}} Հնդկաստան
2006 Վլադիմիր Կրամնիկ  Ռուսաստան
2005 Վեսելին Տոպալով  Բուլղարիա
2004 Վիշվանաթան Անանդ {{{2}}} Հնդկաստան
2003 Վիշվանաթան Անանդ {{{2}}} Հնդկաստան
2002 Գարրի Կասպարով  Ռուսաստան
2001 Գարրի Կասպարով  Ռուսաստան
2000 Վլադիմիր Կրամնիկ  Ռուսաստան
1999 Գարրի Կասպարով  Ռուսաստան
1998 Վիշվանաթան Անանդ {{{2}}} Հնդկաստան
1997 Վիշվանաթան Անանդ {{{2}}} Հնդկաստան
1996 Գարրի Կասպարով  Ռուսաստան
1995 Գարրի Կասպարով  Ռուսաստան
1989—1994 չի շնորհվել
1988 Գարրի Կասպարով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1987 Գարրի Կասպարով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1986 Գարրի Կասպարով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1985 Գարրի Կասպարով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1984 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1983 Գարրի Կասպարով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1982 Գարրի Կասպարով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1981 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1980 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1979 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1978 Վիկտոր Կորչնոյ {{{2}}} Շվեյցարիա
1977 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1976 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1975 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1974 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1973 Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ
1972 Ռոբերտ Ֆիշեր ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ
1971 Ռոբերտ Ֆիշեր ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ
1970 Ռոբերտ Ֆիշեր ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ
1969 Բորիս Սպասկի {{{2}}} ԽՍՀՄ
1968 Բորիս Սպասկի {{{2}}} ԽՍՀՄ
1967 Բենտ Լարսեն {{{2}}} Դանիա

Ըստ շախմատիստների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օսկարների քանակով ռեկորդակիր Գարրի Կասպարովը
Շախմատիստ Երկիր Քանակ
Գարրի Կասպարով {{{2}}} ԽՍՀՄ,  Ռուսաստան 11
Անատոլի Կարպով {{{2}}} ԽՍՀՄ 9
Վիշվանաթան Անանդ {{{2}}} Հնդկաստան 6
Մագնուս Կառլսեն {{{2}}} Նորվեգիա 4
Ռոբերտ Ֆիշեր ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ 3
Բորիս Սպասկի {{{2}}} ԽՍՀՄ 2
Վլադիմիր Կրամնիկ  Ռուսաստան 2
Բենտ Լարսեն {{{2}}} Դանիա 1
Վիկտոր Կորչնոյ {{{2}}} Շվեյցարիա 1
Վեսելին Տոպալով  Բուլղարիա 1

Ըստ երկրների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկիր Քանակ
{{{2}}} ԽՍՀՄ 17
 Ռուսաստան 7
{{{2}}} Հնդկաստան 6
{{{2}}} Նորվեգիա 4
ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ 3
 Բուլղարիա 1
{{{2}}} Դանիա 1
{{{2}}} Շվեյցարիա 1

Կին օսկարակիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին կին օսկարակիր Նոնա Գափրինդաշվիլին (ԽՍՀՄ)

1982-1988 թվականներին Շախմատային Օսկար շնորհվել է նաև լավագույն շախմատիստուհիներին։

Տարի Հաղթող Երկիր
1982 Նոնա Գափրինդաշվիլի {{{2}}} ԽՍՀՄ
1983 Պիա Կրամլինգ {{{2}}} Շվեդիա
1984 Մայա Չիբուրդանիձե {{{2}}} ԽՍՀՄ
1985 Մայա Չիբուրդանիձե {{{2}}} ԽՍՀՄ
1986 Մայա Չիբուրդանիձե {{{2}}} ԽՍՀՄ
1987 Մայա Չիբուրդանիձե {{{2}}} ԽՍՀՄ
1988 Հուդիթ Պոլգար {{{2}}} Հունգարիա

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Շախմատային Օսկար». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 3-ին.
  2. ↑ Fox, Genevieve. The Daily Mail. 16 May 2013
  3. ↑ «ICC Weekly Newsletter. Vol. 3. Issue 22. May 30, 2008». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 3-ին.
  4. ↑ Շախմատային Օսկար
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Շախմատային_Օսկար&oldid=9849832» էջից