Նորմա (օպերա)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Նորմա (այլ կիրառումներ)
Նորմա
իտալ.՝ no
Տեսակդրամատիկ-երաժշտական ստեղծագործություն
ԺանրՔնարական ողբերգություն
ԿոմպոզիտորՎինչենցո Բելլինի
Լիբրետտոյի
հեղինակ
Ֆելիչե Ռոմանի
Լիբրետտոյի
լեզու
իտալերեն
Սյուժեի աղբյուրԱլեքսանդր Սումե. «Նորմա կամ երեխասպանություն» ողբերգություն
Գործողությունների քանակ2 արար[1]
Գործողության տեղԳալիա[2]
ԿերպարներPollione?, Oroveso?, Norma?, Adalgisa?, Clotilde?, Flavio? և Q55000297?
Ստեղծման տարեթիվ1831[2]
Առաջնախաղի տարեթիվդեկտեմբերի 26, 1831[2][1]
Առաջնախաղի վայրՄիլան
Հրատարակման տարեթիվ19-րդ դար
 Norma (opera) Վիքիպահեստում

Նորմա (իտալ.՝ Norma), իտալացի երգահան Վինչենցո Բելլինիի օպերա (իտալ.՝ tragedia lirica - «քնարերգական ողբերգություն») երկու գործողությամբ։ Իտալերեն լիբրետտոն Ֆելիչե Ռոմանիի ըստ ֆրանսիացի դրամատուրգ Ալեքսանդր Սումեի «Նորմա կամ երեխասպանություն» («Norma, ossia L’infanticidio») ողբերգության։ Առաջնախաղը կայացել է Միլանի «Լա Սկալա» թատրոնում 1831 թ. դեկտեմբերի 26-ին։ Օպերան շատերի կողմից համարվում է Վինչենցո Բելլինիի լավագույն ստեղծագործությունը, այն նաև բելկանտո ոճի երաժշտության անկյունաքարերից մեկն է։

Նորմայի դերերգի առաջին կատարողը XIX դարի իտալացի նշանավոր երգչուհի Ջուդիտա Պաստան է, որի համար Բելլինին գրել էր նաև Ամինայի դերերգը «Լուսնոտը» օպերայում։ XX դարում Նորմայի դերերգի լավագույն կատարողներից են սոպրանոներ Ռոզա Պոնսելը, Ջոան Սազերլենդը, Մոնտսերատ Կաբալիեն։ Նորմայի դերերգում փայլել է նաև Մարիա Կալլասը։ Հույն երգչուհին այն կատարել է 89 անգամ բեմի վրա և երկու անգամ ձայնագրել ստուդիայում (1954 և 1960 թթ)։

Մեր օրերում Նորմայի դերերգը կատարում են Էդիտա Գրուբերովան, Աննա Տոմովա-Սինտովան, Գալինա Գորչակովա, Ֆիորենցա Չեդոլինսը, Ջուն Անդերսոնը, Ռենե Ֆլեմինգը և ուրիշներ։

Նորմայի դերում հանդես է եկել անվանի հայ երգչուհի Գոհար Գասպարյանը՝ կատարելով այն Երևանի օպերային թատրոնի բեմում։ Երևանում «Նորման» ունեցել է երկու բեմադրություն՝ 1975[3] և 2001[4] թթ.։ Այսօր Նորմայի դերերգը հայ օպերային թատրոնի պրիմադոննա Անահիտ Մխիթարյանի այցեքարտն է։ 2001 թ. Երևանում հենց նրա համար բեմադրված «Նորման» ցուցադրվել է նաև Մեծ թատրոնում, որտեղ կրկին փայլատակել է Անահիտ Մխիթարյանը։ Նա համարվում է այդ դերերգի լավագույն կատարողներից մեկը աշխարհում։

Կաստա դիվա արիան Անահիտ Մխիթարյանի կատարմամբ(Մեծ թատրոն)https://www.youtube.com/watch?v=Wi6xMxXQIW4

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  2. 2,0 2,1 2,2 Mesa F. Opera: an encyclopedia of world premieres and significant performances, singers, composers, librettists, arias and conductors, 1597-2000Jefferson: McFarland & Company, 2007. — P. 190. — ISBN 978-0-7864-0959-4
  3. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
  4. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 15-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նորմայի Casta diva արիան Հասմիկ Պապյանի կատարմամբ (YouTube)