Նիկոլայ Դոբրոլյուբով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
 Ուշադրություն։
Այս հոդվածը կարող է պարունակել անձնական տեսություններ, վարկածներ կամ կարծիքներ։ Հոդվածից պետք է հեռացնել բոլոր այն պնդումները, որոնք հիմնված չեն վստահելի աղբյուրների վրա։ Մանրամասների համար տես քննարկման էջը։
Նիկոլայ Դոբրոլյուբով
Ծնվել էհունվարի 24 (փետրվարի 5), 1836[1][2][3]
ԾննդավայրՆիժնի Նովգորոդ, Ռուսական կայսրություն[2][1][3]
Վախճանվել էնոյեմբերի 17 (29), 1861[4][1][2][…] (25 տարեկան)
Վախճանի վայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[1][2][3]
ԳերեզմանԼիտերատորսկիե մոստկի
Գրական անուն-бов և Н. Лайбов
Մասնագիտությունգրական քննադատ, լրագրող, բանաստեղծ, գրող, փիլիսոփա և հրապարակախոս
Լեզուռուսերեն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունԳլխավոր մանկավարժական ինստիտուտ
Изображение автографа
 Nikolay Dobrolubov Վիքիպահեստում

Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչ Դոբրոլյուբով (ռուս.՝ Никола́й Алекса́ндрович Добролю́бов, հունվարի 24 (փետրվարի 5), 1836[1][2][3], Նիժնի Նովգորոդ, Ռուսական կայսրություն[2][1][3] - նոյեմբերի 17 (29), 1861[4][1][2][…], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[1][2][3]), ռուս գրական քննադատ, հրապարակախոս, բանաստեղծ, հեղափոխական դեմոկրատ։

Ծնվել է քահանայի ընտանիքում։ Սովորել է հոգևոր սեմինարիայում, 1853-1857 թվականներին՝ Պետերբուրգի գլխավոր մանկավարժական ինստիտուտում։ 1856 թվականից հանդես է եկել «Սովրեմեննիկ» («Современник») ամսագրի էջերում, մեկ տարի անց դարձել դրա քննադատական-մատենագիտական բաժնի ղեկավարը։ Հիմնադրել և խմբագրել է նաև ամսագրի երգիծական բաժինը («Սվիստոկ»)։ 1860-1861 թվականներին բուժվելու նպատակով ապրել է Արևմտյան Եվրոպայում (գլխավորապես՝ Իտալիայում)՝ շարունակելով ակտիվ գրական աշխատանքը։ Մահացել է թոքախտից։

Դոբրոլյուբովի աշխարհայացքը ձևավորվել է Ղրիմի պատերազմի տարիներին, զարգացման հասել հեղափոխական իրադրության շրջանում (1859-1861)[փա՞ստ]։ Նրա լավագույն գրական-քննադատական հոդվածներն են համարվում՝ «Ի՜նչ է օբլոմովականությունը», «Խավարի թագավորություն», «Լույսի շող խավարի թագավորության մեջ» և այլն։ Լինելով Բելինսկու, Գերցենի և Չեռնիշևսկու հեղափոխական գործի անմիջական շարունակողը՝ իր ուղին սկսել է հեղափոխական դեմոկրատիզմից։ Կեցության ու գիտակցության փոխհարաբերության, բնության զարգացման հարցերը մեկնաբանևլիս Դոբրոլյուբովը հետևողական մատերիալիստ էր, իսկ հասարակության հեռանկարը կապում էր գյուղացիական հեղափոխության և սոցիալիզմի հետ, որի իրագործմանը ձգտում էր հասնել գյուղական համայնքի միջոցով՝ շրջանցելով կապիտալիստական զարգացման ուղին։ Դա նախամարքսյան Ուտոպիական սոցիալիզմի արտահայտությունն էր։ Դոբրոլյուբովի մտքի խորությունն ու ինքնատիպությունը երևան են եկել, ամենից ավելի, նրա գրական-գեղագիտական հայացքներում։ Նա տվել է Օստրովսկու և Գոնչարովի, Տուրգենևի, Շչեդրինի, Դոստոևսկու և շատ ուրիշների ստեղծագործության խոր բնութագրեր։ Ընդհանրացնելով 50-60-ական թվականների ռուս գրականության փորձը՝ հարստացրել է ռեալիզմի և ժողովրդայնության տեսությունը մի շարք նոր կողմերով։ Առաջադրել է գրականության մեջ «ժողովրդի կուսակցություն» ունենալու խնդիրը, ընդգծել ռեալիստական մեթոդի մեծ ուժը, որն օգնում է բացահայտելու կյանքի ճշմարտությունը, հիմնավորել, այսպես կոչված՝ «ռեալ քննադատության» տեսությունը։ Դոբրոլյուբովի պոեզիան աչքի է ընկնում «քաղաքացիական ակտիվությամբ, հեղափոխական կրքոտությամբ»։ Բազմաթիվ երգիծական ոտանավորներում ծաղրևլ է ինքնակալական-ճորտատիրական կարգերը, լիբերալների խոսքի ու գործի հակասությունը։ Կ․ Մարքսը և Ֆ․ Էնգելսը Դոբրոլյուբովին և Չեռնիշևսկուն կոչել են «երկու սոցիալիստական Լեսսինգ», իսկ Լենինը խոսել է նրանց «հետևողական, մուժիկական դեմոկրատիզմի» մասին։ Դոբրոլյուբովի առանձին հոդվածներ և բանաստեղծություններ հայերեն թարգմանվել են սկսած 19-րդ դարի 60-ական թվականներից։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Григорьев А., Сочинения, т. I. (ст. «После „Грозы“ Островского»);
  • Шелгунов Н., Глухая пора, «Дело», 1870, IV;
  • Зайцев В., Белинский и Добролюбов, «Русское слово», 1864, кн. 1;
  • Морозов П., Н. А. Добролюбов, «Образование», 1896, кн. XII;
  • Протопопов М., Добролюбов, «Русская мысль», 1896, кн. XII;
  • Котляревский Н. Канун освобождения. — П., 1916.
  • Богучарский В., Из прошлого русского общества, СПб., 1914;
  • Скабичевский А., Сорок лет русской критики, Собр. сочин., т. I (неск. изд.);
  • Волынский А. Русские критики. — СПб., 1896.
  • Иванов И., История русской критики, т. II, ч. 4;
  • Иванов-Разумник Р. В., История русской общественной мысли, т. II (неск. изд.);
  • Овсянико-Куликовский Д. Н., Н. А. Добролюбов, «История русской литературы XIX века», т. III.
  • Засулич В. И., Писарев и Добролюбов, сб. статей, т. II, СПб., 1907;
  • Кранихфельд В. П., Н. А. Добролюбов, «Современный мир», 1911, кн. XI;
  • Неведомский М., О Добролюбове, «Наша заря», 1911, кн. XI;
  • Стеклов Ю. М., Социально-политические взгляды Н. А. Добролюбова, «Современник», 1911, кн. XI;
  • Плеханов Г., Добролюбов и Островский, Сочин., т. XXIV;
  • Троцкий Л., Добролюбов и «Свисток», Сочин., т. XX;
  • Воровский В. Литературные очерки. — М., 1923.
  • Полянский В. Н. А. Добролюбов. — М., 1926.
  • Ладоха Г. Исторические и социалистические воззрения П. Л. Лаврова, о Добролюбове, гл. I, II, в кн. «Русская историческая литература в классовом освещении». — М., 1927.
  • Панкевич П. Историко-социологические взгляды Н. А. Добролюбова // «Под знаменем марксизма». — 1928. — кн. 12.
  • Карцев В., Библиографический указатель книг и статей о Добролюбове и его сочинениях в «Собр. сочин.» Добролюбова, СПб., 1908.
  • Мезьер А., Русская словесность с XI по XIX столетие включительно, ч. 2, СПб., 1902;
  • Владиславлев И. В. Русские писатели. — Л., 1925.
  • Володин А. И. Николай Добролюбов и Людвиг Фейербах // Философские науки. — 1986. — № 4. — С. 91-99.
  • Коган Л. А. Проблема человека в мировоззрении Н. А. Добролюбова // Вопросы философии. — 1986. — № 2. — С. 124—135.
  • Шулятиков В. М. Н. А. Добролюбов // Курьер. — 1901 — № 320.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Соловьев Г. А. Добролюбов Н. // Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 2.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Жданов В. В. Добролюбов Николай Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1972. — Т. 8 : Дебитор — Евкалипт. — С. 375—376.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Венгеров С. Добролюбов, Николай Александрович (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. Xа. — С. 822—827.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Пыпин А. Добролюбов, Николай Александрович (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1905. — Т. 6. — С. 471—477.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլայ Դոբրոլյուբով» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 428)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նիկոլայ_Դոբրոլյուբով&oldid=8663967» էջից