Նահապետ Ռուսինյան

Նահապետ Ռուսինյան; արմտ. հայ.՝ Նահապետ Ռուսինեան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 28, 1819
Ծննդավայր	Էֆքերե, Անկարայի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել է	նոյեմբերի 29, 1876 (57 տարեկան)
Վախճանի վայր	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտություն	հասարակական գործիչ, փիլիսոփա, բժիշկ, գրող և քաղաքական գործիչ
Լեզու	արևմտահայերեն
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Կրթություն	Փարիզի գիտությունների ֆակուլտետ
Գիտական աստիճան	բժշկության դոկտոր
Ուշագրավ աշխատանքներ	1860 թվականի ազգային սահմանադրություն
Աշխատավայր	Կայսերական զինվորական բժշկական վարժարան
	Նահապետ Ռուսինյան Վիքիդարանում
	Nahapet Rusinian Վիքիպահեստում

Նահապետ Ռուսինյան (սեպտեմբերի 28, 1819(1819-09-28)^[1]^[2]^[3], Էֆքերե, Անկարայի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[2]^[3] - նոյեմբերի 29, 1876(1876-11-29)^[2]^[3], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն^[2]^[3]), հայ գրող, մանկավարժ, ազգային-հասարակական գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Կեսարիա գավառի Էվքերե գյուղում, սովորել է Կեսարիայում, իսկ 1829 թվականից ՝ Կ. Պոլսի Սկյուտար թաղամասի Ս. Կարապետ եկեղեցու վարժարանում։ 1844-1851 թվականներին շարունակել է ուսումը Փարիզի Սորբոնի համալսարանում՝ ստանալով բժշկագիտության դոկտորի աստիճան։ 1849 թվականին, Փարիզում, Ծերենցի գործակցությամբ, ստեղծել է ուսանողական «Արարատյան ընկերությունը», որի խնդիրն էր՝ «սատարել Հայաստանի առաջադիմությանը»։

1851 թվականին վերադառնալով Պոլիս՝ ծավալել է մանկավարժական, ազգային-հասարակական լայն գործունեություն՝ մեծ մասնակցություն բերելով արևմտահայոց Ազգային սահմանադրության մշակման ու հաստատման աշխատանքներին։

1853 թվականին տպագրված «Ուղղղախոսութիւն արդի Հայոց լեզուին» աշխատությամբ պաշտպանել է աշխարհաբարը, փորձել է մշակել դրա քերականությունը։ Պոլսի պատրիարքարանի կողմից գիրքն արգելվեց 1854 թվականին։

1863 թվականից պարբերաբար ընտրվել է Ազգային ժողովի երեսփոխան, ղեկավարել նրա նիստերը, հանդես բերելով ազգային հոգսերի համար հանգանակություն կազմակերպելու, աղքատ երեխաներին անվճար պարտադիր կրթություն տալու և այլ կարևոր հարցերի քննարկման նախաձեռնություն։

Կյանքի վերջին տարիներին Ռուսինյանը զբաղվել է փիլիսոփայությամբ։ Կայսերական բժշկական ուսումնարանում դասավանդել է փիլիսոփայություն և բժշկական դեոնտոլոգիա։

Ռուսինյանի «Կիլիկիա» բանաստեղծությունը, գրված 1860 թվականին հաստատուն տեղ ունի մեր ժողովրդի հիշողության մեջ, շնորհիվ հայրենասիրական ոգու և անկեղծ ներշնչանքի (դարձել է երգ, երաժշտությունը՝ Գաբրիել Երանյանի)։

Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանսիական պոեզիա.- Երևան։ Երևանի համալս. հրատ., 1984.- 480 էջ.- (Ուսանողի գրադարան)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահապետ Ռուսինյան «Կիլիկիա»

Վիքիդարան նախագծում կարող եք գտնել այս հեղինակի ստեղծագործություններ։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նահապետ Ռուսինյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նահապետ Ռուսինյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 96)։

[_b34339f07587e935-1] 1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_5e5775e65518eefb-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_92363cd3a333d4f5-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005.

[1]

[2]

[3]