Յան Պեյվե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Յան Պեյվե
լատիշ․՝ Jānis Peive
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 21 (օգոստոսի 3), 1906
ԾննդավայրՏորոպեցկիի գավառ, Պսկովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էսեպտեմբերի 13, 1976(1976-09-13) (70 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Լատվիա և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՄոսկվայի Կ. Ա. Տիմիրյազևի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիա
ԿոչումԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս
Գիտական աստիճանգյուղատնտեսական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, pedologist, գյուղատնտես և ակադեմիկոս
ԱշխատավայրՄոսկվայի Կ. Ա. Տիմիրյազևի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիա, Լատվիայի բնական գիտությունների և տեխնոլոգիայի համալսարան և ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա
Զբաղեցրած պաշտոններԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս
Լենինի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան «Աշխատանքային արիության համար» մեդալ
և Լենինյան մրցանակ
ԱնդամությունԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա և ԽՄԿԿ Կենտրոնական կոմիտե
 Jānis Peive Վիքիպահեստում

Յան Վոլդեմարովիչ Պեյվե (լատիշերեն՝ Jānis Peive, ռուս.՝ Ян (Янис) Вольдемарович Пейве, հուլիսի 21 (օգոստոսի 3), 1906, Տորոպեցկիի գավառ, Պսկովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - սեպտեմբերի 13, 1976(1976-09-13), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային ագրոքիմիկոս և պետական գործիչ, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1966),Լատվ․ ԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1946) և նախագահ (1951-1959), սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1969)[1]։ ԽՄԿԿ անդամ 1940 թվականից։

Ա․ Վ․ Պեյվեի եղբայրը[1][2]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1906 թվականի օգոստոսի 3-ին ռուսական կայսրության Պսկովի նահանգի Սեմենցովո գյուղում, լառիշ ագարակապանի ընտանիքում[2]։ Ավարտել է Մոսկվայի Կ․ Տիմիրյազևի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիան (1929)[1]։ 1931 - 1944 թվականներին աշխատել է Վուշի համամիութենական ԳՀԻ-ում (1942-1944 թվականներին՝ տնօրեն)։ 1944-1950 թվականներին՝ Լատվիայի գյուղատնտեսական ակադեմիայի ռեկտոր։ 1951-1958 թվականներին՝ Լատվիայի գիտությունների ակադեմիայի նախագահ[1]։ 1958 թվականին ընտրվել է ԽՍՀՄ Ազգությունների խորհրդի նախագահ։ 1959 թվականին նշանակվել է Լատվիայի Հանրապետության կառավարության ղեկավար[1], թեև նախապես ենթադրվում էր, որ այդ պաշտոնին կնշանակվի Էդվարդս Բերկլավսը[3]։ 1963 թվականից՝ ԽՍՀՄ ԳԱ Կ․ Տիմիրյազևի անվան բույսերի ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտի միկրոտարրերի կենսաքիմիայի լաբորատորիայի վարիչ։ 1971 թվականից՝ ԽՍՀՄ ԳԱ ընդհանուր կենսաբանության բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար։

Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են միկրոտարրերի (բոր, պղինձ, մոլիբդեն և այլն) քիմիայի և կենսաքիմիայի հարցերին։ Այս աշխատանքների համար 1964 թվականին արժանացել է լենինյան մրցանակի։ ԽՄԿԿ ԿԿ անդամ (1966-1971), թեկնածու՝ 1961 թվականից)։ ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի Ազգությունների խորհրդի նախագահ (1958-1966)։ Պարգևատրվել է Լենինի 4 և 5 այլ շքանշաններով։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատությունների ընտրանի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Linkopība, Rīgā, 1948;
  • Augsnes pītišanas agrokimisķās metodes, Rīgā, 1949;
  • Mikroelementu mēs lojums lauksaimnieciba, Rīgā, 1949;
  • Проблемы борных удобрений в льноводном хозяйстве, «Доклады Всесоюзной Академии с.-х. наук им. В. И. Ленина», 1938, вып. 10 (19);
  • Микроэлементы в сельском хозяйстве нечерноземной полосы СССР, М., 1954;
  • К вопросу о районировании применения солей кобальта и меди в сельском хозяйстве, в кн.: Микроэлементы в сельском хозяйстве и медицине. Труды Всесоюзного совещания по микроэлементам. Рига. март 1955 года, Рига, 1956.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 | title = Пейве, Ян Вольдемарович | publisher = dic.academic.ru | url = http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_biography/99628/Пейве}}
  2. ↑ 2,0 2,1 | title = Ян Вольдемарович ПЕЙВЕ (1906 —1976) | publisher = museumdom.narod.ru | url = http://museumdom.narod.ru/bio06/peyve.html}}
  3. ↑ | title = Latviskā sociālisma gals | first = Egīls | last = Zirnis | publisher = SestDiena | date = 2009. gada 4. jūlijā | accessdate = 2009. gada 5. jūlijā | quote = Gan Ministru padomes priekšsēdētājs Vilis Lācis, kurš sirga ar cukurslimību, gan LKP CK pirmais sekretārs Jānis Kalnbērziņš ap 1959.gadu gribēja atstāt amatu. Lācis par mantinieku bija iecerējis Berklavu. }}
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Академик Я. В. Пейве (некролог) // Вестник АН СССР, 1976, № 11, стр. 95

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Zirnis, Egīls (2009. gada 4. jūlijā). «Latviskā sociālisma gals», SestDiena. Atjaunots: 2009. gada 5. jūlijā. «Gan Ministru padomes priekšsēdētājs Vilis Lācis, kurš sirga ar cukurslimību, gan LKP CK pirmais sekretārs Jānis Kalnbērziņš ap 1959.gadu gribēja atstāt amatu. Lācis par mantinieku bija iecerējis Berklavu.»
  • Ян Вольдемарович Пейве. Жизнь и научная деятельность / Отв. ред. Г. Я. Ринькис. — Рига: Зинатне, 1981
  • Государственная власть СССР: Высшие органы власти и управления и их руководители. 1923—1991 гг.: Историко-биографический справочник / Сост. В. И. Ивкин. — М., 1999. — ISBN 5-8243-0014-3
  • Пейве Ян Вольдемарович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • А. В. Пейве. М., 1979.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախորդող՝
Леиньш, Паулис Янович 		президент АН Латвийской ССР
1951—1959 		Հաջորդող՝
Плауде, Карл Карлович
Նախորդող՝
Афанасьев, Георгий Дмитриевич 		Главный учёный секретарь АН СССР
1966—1971 		Հաջորդող՝
Скрябин, Георгий Константинович
Կուսակցությունից զբաղեցրած քաղաքական պաշտոններ
Նախորդող՝
Vilis Lācis 		Chairman of the Soviet of Nationalities
March 27, 1958 – August 2, 1966 		Հաջորդող՝
Justas Paleckis
Նախորդող:
Vilis Lācis 		Latvian SSR Chairmen of the Council
1959–1962 		Հաջորդող:
Vitālijs Rubenis
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յան Պեյվե» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 229)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յան_Պեյվե&oldid=8432129» էջից