Մոդալ տրամաբանություն

Մոդալ տրամաբանություն, տրամաբանության բաժին, որն ուսումնասիրում է «անհրաժեշտության» և «հնարավորության» տրամաբանական կատեգորիաները։ Մոդալ տրամաբանությունում ուսումնասիրվում են իրական, հատկապես, անհրաժեշտ և հավանական դատողությունները։ Մոդալ տրամաբանության արդի ձևայնացված համակարգերում անհրաժեշտ և հավանական դատողությունները կազմվում են $\Box$ և $\Diamond$ տրամաբանական գործողությունների միջոցով, որոնց օգնությամբ, կամայական $A$ բանաձևից ելնելով թույլատրվում է կազմել $\Box A$ («անհրաժեշտ է $A$») և $\Diamond A$ («հնարավոր է $A$») բանաձևերը։ Մոդալ տրամաբանության հիմնական համակարգերում այս գործողությունները արտահայտվում են միմյանց միջոցով, հետևյալ առնչությունների օգնությամբ՝ $\urcorner \Diamond A\equiv \Box \urcorner A$ («$A$-ն հնարավոր չէ այն և միայն այն դեպքում, եթե նրա բացասումը անհրաժեշտ է»),$\urcorner \Box A\equiv \Diamond \urcorner A$(«$A$-ն անհրաժեշտ չէ այն և միայն այն դեպքում, եթե նրա բացասումը հնարավոր է»), որոնք նման են Օ․ դը Մորգանի օրենքներին։ Մոդալ տրամաբանության հիմնական գործողությունները կարելի է մեկնաբանել բազմարժեք տրամաբանության տերմիններով։ Մոդալ տրամաբանության որոշ համակարգեր առնչվում են կոնստրուկտիվ տրամաբանությանը։ Մոդալ տրամաբանության առաջին օրինաչափությունները բացահայտել են Արիստոտելը, Թեոֆրաստեսը ու Եվդեմոսը։ Մոդալ տրամաբանության ստեղծման և ձևայնացման գործում մեծ ավանդ են ներդրել ամերիկացի տրամաբան Կ․ Լյուիսը և գերմանացի տրամաբան Մ․ Կրիպկեն։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 662)։