Մեքսիկական նարկոպատերազմ
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | 2006 թվականի դեկտեմբերի 11 |
| Մասն է | Պատերազմ նարկոկարտելների հետ (իսպ.՝ Guerra contra el narcotráfico en México) |
| Վայր |  Մեքսիկա |
| Հակառակորդներ | |
| Մեքսիկայի կառավարություն | Մեքսիկայի զինված ուժեր
|
| Հրամանատարներ | |
|
| |
| Կողմերի ուժեր | |
|
| |
| Ռազմական կորուստներ | |
|
| |
Մեքսիկական նարկոպատերազմ [3], զինված հակամարտություն Մեքսիկայում պատերազմող նարկոկարտելների, կառավարական զորքերի և ոստիկանության միջև։ Միայն 2006-2011 թթ․ մեքսիկական թմրակարտելների զինված պայքարում, ինչպես նաև դաշնային կառավարության ուժերի դեմ պատերազմի արդյունքում զոհվել է ավելի քան 47,5 հազար մարդ[4]։
Մեքսիկական նարկոկարտելները գոյություն ունեն արդեն մի քանի տասնամյակ, և արդեն 1970-ական թվականներից նրանց գործունեությանը աջակցություն են ցույց տալիս Մեքսիկայի որոշ պետական կառույցներ։ Մեքսիկական նարկոկարտելները ամրապնդվել էին 1990-ական թվականներին կոլումբիական թմրակարտելների՝ Մեդելինսկիյի և Կալիյի փլուզումից հետո։ Ներկայումս Մեքսիկան հանդիսանում է կանեփի, կոկաինի և մետամֆետամինի հիմնական արտասահմանյան մատակարարողը ԱՄՆ-ում , իսկ մեքսիկական նարկոկարտելները գերակշռում են ԱՄՆ-ի թմրանյութերի մեծածախ ապօրինի շուկայում[5]։
Նարկոկարտելների առաջնորդների ձերբակալությունները հանգեցրին բռնության մակարդակի բարձրացմանը, քանի որ կարտելների միջև սկսվեց լարված պայքար ԱՄՆ-ում թմրանյութերի առաքման վերահսկողության համար։
Միացյալ Նահանգները հանդիսանում է զենքի գլխավոր աղբյուրը[6]։ Մեքսիկայի առանձին շրջաններում նարկոկարտելները բանակային նմուշի զենք են կուտակել, իրենց նահանգում ունեն հատուկ զինված ուժերի նախկին աշխատակիցներ, անցկացնում են ակտիվ հակահետախուզություն, ունեն համախոհներ իշխանությունների և բանակի շարքային աղքատ երիտասարդների շրջանում, ձգտելով միավորվել նրանց հետ[5]։
Նարկոկարտելների դեմ պայքարում հանդես են գալիս ոստիկանությունը, Մեքսիկայի զինված ուժերը և ԱՄՆ-ի DEA հակաթմրանյութային ծառայությունը [7]: Մեքսիկայի կառավարությունը Ֆելիպե Կալդերոնի կառավարման օրոք առաջին անգամ զգալի հարված հասցրեց կարտելներին, ի թիվս այլ միջոցների, նրանց առավել ակտիվ անդամներին տալով օտարերկրյա պետություններին, բռնագրավելով դրամական միջոցներ և զենք։ Youtube կայքը դարձել է նարկոպատերազմի քարոզչական հարթակ, որտեղ անանուն ընկերությունները ներբեռնում են տեսաֆիլմեր, որոնցում գովաբանվում է մեկ կարտելի առաջնորդի առավելությունները մյուսից[5]։
Վիսենտե Ֆոքսի նախագահություն (2000-2006 թթ.)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թմրաբիզնեսի դեմ պայքարում նախագահ Վիսենտե Ֆոքսը զորքեր ուղարկեց Նուևո Լարեդո և Տամաուլիպաս քաղաքներ, որոնք գտնվում են ԱՄՆ-ի հետ սահմանում, սակայն այդ ամենը հաջողություն չբերեց։ Հաշվարկված է, որ մոտ 110 մարդ է զոհվել Նուևո Լարեդոյում միայն 2005 թվականի հունվար-օգոստոս ամիսներին կարտելների միջև մարտական գործողությունների արդյունքում։
Ֆելիպե Կալդերոնի նախագահություն (2006-2012)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թեև նարկոկարտելների միջև բռնությունը տեղի է ունեցել շատ ավելի վաղ՝ մինչև պատերազմի սկսվելը, կառավարությունը ընդհանուր առմամբ պասիվ դիրքորոշում էր վարում 1990-ականների և 2000-ականների կարտելների պատերազմների շրջանում։ Ամեն ինչ փոխվեց 2006 թվականի դեկտեմբերի 11-ին, երբ նորընտիր նախագահ Ֆելիպե Կալդերոնը ուղարկեց դաշնային զորքերը Միչոական նահանգ, մինչ այնտեղ կդադարեցվեին բռնությունները։ Այս գործողությունը համարվում է կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի առաջին խոշոր գործողությունը, և, որպես կանոն, դիտվում է որպես մեկնարկային կետ կառավարության և նարկոկարտելների միջև պատերազմում։ Կալդերոնը շարունակում է իր քարոզարշավը թմրանյութերի դեմ, ներկայումս մոտ 45 հազար զինծառայողներ մասնակցում են դրան, ի լրումն պետական և դաշնային ոստիկաններին ուժերի։
Թեժացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2008 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2008 թվականի հունվարին Կուլյական քաղաքում ձերբակալվել է Սինալոա կարտելի առաջնորդներից մեկը՝ Ալֆրեդո Բելտրան Լեյվան (մականունը՝ Էլ Մոչոմո)[8]։ Նրա եղբայրները «Բելտրան Լեյվա» կարտելի հիմնադիրներն են, առանձնացել են Սինալոայից և, վրեժ լուծելով նրանից կալանքի համար, Մեքսիկայի մայրաքաղաքում կազմակերպեցին մի քանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների սպանությունը, ինչպես նաև հանձնարարել էին սպանել «Սինալոայի» պարագլխի որդուն։
2008 թվականի ապրիլին, գեներալ Սերխիո Ապոնտեն (որը պատասխանատու էր Ստորին Կալիֆոռնիայի հակաթմրանյութային միացությունների խմբավորման համար), արեց մի շարք հայտարարություններ տեղի ոստիկանության կազմակերպված հանցավորության դեմ կոռուպցիայի և սերտաճման մասին։ Վաճառված ոստիկանական ստորաբաժանումները իրականացնում էին թմրավաճառների համար թիկնապահների գործառույթներ, զբաղվում էին մարդկանց առևանգմամբ և սպանություններով[9]։
2008 թվականի ապրիլի 26-ին Տիխուանից դեպի արևելք տեղի ունեցավ հակամարտություն «Տիխուանա» և «Սինալոա» կարտելների գրոհայինների միջև, որտեղ կիրառվել են գնդացիրներ, 17 իսլամիստ գրոհայիններ սպանվել են, ևս 6-ը վիրավորվել և կալանավորվել են ոստիկանության կողմից, մնացածը փախուստի են դիմել[10]։
2008 թվականի մայիսի 8-ին սպանվել է դաշնային ոստիկանության կոմիսար Էդգար Էուսեբիո Միլյան Գոմեսը։
2008 թվականի հոկտեմբերի 25-ին Տիխուանա քաղաքի Ֆրակսիոնամյենտո Պեդրեգալ հեղինակավոր տարածքում զորքերն ու ոստիկանությունը գրոհով վերցրել են այստեղ տեղակայված վիլլա նախաձեռնությունը՝ ձերբակալելով թմրակարտելի պարագլուխ Էդուարդո Արելյանո Ֆելիքսին (մականունը Դոկտոր), որից հետո կարտելի ղեկավարությունը ստանձնեց նրա եղբորորդին՝ Լուիս Ֆերնանդո Սանչես Արելյանոյին[11]։ Ընդ որում, թմրակարտելի առաջնորդներից մեկը Թեոդորո Գարսիա Սիմենտալը (մականունը Էլ Թեո) լքեց խումբը և պատերազմ սկսեց իր նոր պարագլխի դեմ, արդյունքում Տիխուանայում բռնությունների ալիք տարածվեց, որը ըստ տարբեր աղբյուրների խլեց 300-ից 700 մարդու կյանք[12]։
2008 թվականի ընթացքում նարկոկարտելները պայքար են մղել Նոգալեսից թանկ միջոցով ապրանք արտահանելու վերահսկողության համար (նահանգ Սոնորա), այս քաղաքում սպանությունների թիվը աճել է երեք անգամ՝ մինչեւ 126 դեպքի[5]։
2008 թվականին սպանվել է 6290 մարդ։
2009 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2009 թվականի մարտին նախագահ Կալդերոնը լրացուցիչ զորքեր է ուղարկում Սյուդադ Խուրարես քաղաք։ ԱՄՆ-ում Արիզոնայի և Տեխասի նահանգապետերը դիմեցին կառավարությանը՝ խնդրելով ուղարկել Ազգային գվարդիայի լրացուցիչ ստորաբաժանումներ, որպեսզի աջակցեն տեղական իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչներին։
Ապրիլի 14-ին ԱՄՆ-ի նախագահ Բարաք Օբաման, ԱՄՆ-ի և Մեքսիկայի նախագահների աշխատակազմերի հետ թմրամիջոցների դեմ պայքարի համագործակցության շրջանակներում, կարգադրել է պատժամիջոցներ սահմանել «Սինալոա», «Լոս Սետաս» և «Լա ֆամիլիա» նարկոկարտելների համար[13]։
Մայիսի վերջին Միչոական նահանգում ռազմական և դաշնային ոստիկանության կայացած լայնամասշտաբ գործողության ժամանակ թմրամաֆիայի կասկածանքով միաժամանակ ձերբակալվել էին տասը քաղաքների քաղաքապետեր և նահանգի կառավարության մի շարք բարձրաստիճան աշխատակիցներ[14]։ Միևնույն ժամանակ հանցագործները դատաստան տեսան քաղաքների ղեկավարների հետ, որոնք հրաժարվում էին համագործակցել և չէին ենթարկվում ավազակային խմբավորումներին։ Հոկտեմբերի սկզբին առևանգվել և սպանվել է քաղաքապետ Պալոմաս Էստանիսլաո Գարսիան, ով մահից առաջ տեղական ԶԼՄ-ներին հայտարարել է, թե իրեն սպառնում են քրեական աշխարհի ներկայացուցիչները[15]։
Դեկտեմբերի 16-ին Մեքսիկայի ռազմածովային նավատորմի զինծառայողների հետ փոխհրաձգության արդյունքում սպանվեց Բելտրան Լեյվա թմրակարտելի ղեկավար Արտուրո Բելտրան Լեյվան, իսկ դեկտեմբերի 30-ին Կուլյական քաղաքում իրավապահ մարմինները ձերբակալել են նրա եղբորը և թմրակարտելի ղեկավարներից մեկին՝ Կառլոս Բելտրանա Լեյվին[16]։
Ընդհանուր առմամբ, 2009 թվականի պատերազմի ընթացքում սպանվել է 7724 մարդ, որից 2635-ի սպանությունները կապված են թմրանյութի առևտրի և հանցագործ խմբավորումների պայքարի հետ[17]։
2010 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2010 թ. առաջին եռամսյակի ընթացքում փլուզվեց Բելտրան Լեյվայի կարտելը, ով նախկինում եղել է Լոս Սետասի և Խուարեսի կարտելի դաշնակիցը։
Նարկոպատերազմից չորս տարի Մեքսիկայում զոհվել է ընդհանուր առմամբ ՝ 34 612 մարդ, ընդ որում, 15 273-ը եղել է 2010 թվականին[20]։
2011 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2011 թվականի հունվարի 10-ին Ակապուլկոյում սպանվել է 15 մարդ[21]։
2011 թվականի հունվարի 18-ին քաղաքի Օախակա քաղաքի մոտ ձերբակալվել է «Լոս Սետաս» կարտելի հիմնադիրներից մեկը՝ Ֆլավիո Մենդես Սանտյագոն (մականունը «Դեղին»)[22]։
Հունիսի 21-ին, տեսչական ստուգումների ընթացքում Ագուասկալենտես քաղաքից ոչ հեռու Մեքսիկայի կենտրոնական մասում մեքսիկական ոստիկանության կողմից ձերբակալվել է «Լա Ֆամիլիա» թմրակարտելի թմրաբարոն Խոսե դե Խեսուս Մենդես Վարգասը։ Գործողության ընթացքում չի արձակվել ոչ մի կրակոց[23]։
2011 թվականի հուլիսի սկզբին Մեխիկո նահանգում մեքսիկական ոստիկանության կողմից ձերբակալվել է «Սետաս» կարտելի հիմնադիրներից մեկը՝ Խեսուս Էնրիկե Ռեխոն Ագիլերը[24]։
2012 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2012 թվականի հուլիսին Սան Ֆրանցիսկո-դե Կոնչոս մունիցիպալիտետը մնացել է առանց ոստիկանության պաշտպանության (3 հազար անձ.)՝ քաղաքում կատարված մի շարք (մոտ 12) սպանություններից հետո, ոստիկանների 90 տոկոսը միաժամանակ ազատման դիմում է ներկայացրել[25][26]։
2013 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2013 թվականի մարտին Սյերա Կոլորադա քաղաքը զբաղեցրել էին 1500 քաղաքացիական ոստիկանության աշխատակիցներ, նրանք ձերբակալել են մաֆիայի հետ կապերի մեղադրանքով և հանձնել քաղաքապետարանի դատախազությանը, ոստիկանության պետին և ևս 12 տեղացի ոստիկանների և 3 քաղաքացիական անձանց։ Անցկացնելով զանգվածային խուզարկություններ տներում, նրանք հայտնաբերել և առգրավել են թմրանյութ[27][28]։
2014 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2014 թվականի փետրվարի 22-ի լույս 23-ին, քաղաքի հյուրանոցներից մեկում՝ Մաստալանում ձերբակալվել է կարտելի պարագլուխ Սինալոա Խոակին Գուսմանը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Autodefensa: Как простые мексиканцы дали бой наркокартелям
- ↑ Мексика: народ воюет против наркомафии
- ↑ «Нарковойна в Мексике — Вавилон.wiki» (ռուսերեն). babylon.wiki-wiki.ru. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
- ↑ Жертвами нарковойн в Мексике за пять лет стали более 47 тысяч человек
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Террористы и организованная преступность: только бизнес? Вестник НАТО, на сайте nato.in
- ↑ «Guns from U.S. equip drug cartels» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 7-ին.
{{cite web}}: More than one of|accessdate=and|access-date=specified (օգնություն) - ↑ Наркокортели Латинской Америки
- ↑ «В Мексике арестован один из самых влиятельных наркобаронов мира» (ռուսերեն). "ИЗВЕСТИЯ". 22.01.08. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
- ↑ Mexican general makes explosive accusations // «Los Angeles Times» от 23 апреля 2008
- ↑ Lizbeth Diaz. Seventeen killed in Mexico drug battle near U.S. Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine // «Reuters» от 26 апреля 2008
- ↑ Александр Изюмов (03.11.2008). «Амбулаторный арест» (ռուսերեն). Журнал «Власть».
- ↑ «Полиция Мексики задержала одного из самых разыскиваемых наркомафиози» (ռուսերեն). РИА НОВОСТИ. 13/01/2010.
- ↑ «Обама наложил санкции на три мексиканских наркокартеля» (ռուսերեն). "Лента.Ру". 16.04.2009.
- ↑ «В Мексике за связь с наркомафией арестованы 10 мэров городов» (ռուսերեն). "ИЗВЕСТИЯ". 27.05.09. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
- ↑ «В Мексике убит мэр города Паломас» (ռուսերեն). "Лента.Ру". 09.10.2009.
- ↑ «Арестован глава одного из крупнейших наркокартелей Мексики» (ռուսերեն). "Лента.Ру". 03.01.2010.
- ↑ «В Мексике поставлен новый рекорд по числу убийств за сутки» (ռուսերեն). "Лента.Ру". 11.01.2010.
- ↑ http://www.wickenburg-az.com/wp-content/uploads/2010/11/Smuggling_1-4.jpg
- ↑ «Free Article for Non-Members». Stratfor. 2010 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 28-ին.
- ↑ «Mexico drug wars have killed 35,000 people in four years» (անգլերեն). The Guardian. 2011 թ․ հունվարի 13.
- ↑ В Акапулько обнаружено 14 обезглавленных тел
- ↑ «Пойман основатель мексиканского наркокартеля "Сетас"» (ռուսերեն). "Лента.Ру". 19.01.2011.
- ↑ «В Мексике задержан главарь наркокартеля "Ла Фамилиа"» (ռուսերեն). "Лента.Ру". 22.06.2011.
- ↑ «Арестован основатель мексиканского наркокартеля "Сетас» (ռուսերեն). "Лента.Ру". 05.07.2011.
- ↑ Мексиканский город Сан-Франсиско-де-Кончос остался без стражей порядка // «Российская газета» от 19 июля 2012
- ↑ Мексиканский город остался без полиции // информагентство «Росбалт» от 19 июля 2012
- ↑ [29 марта 2013 В мексиканском Тьерра-Колорада 1500 ополченцев арестовали полицию и взяли город под контроль]
- ↑ Stephanie McCrummen. In Mexico, self-defense groups battle a cartel // «The Washington Post» от 10 сентября 2013
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Guns in Mexico — Daily Gun Policy News Feed Արխիվացված 2010-03-31 Wayback Machine
- Bowers, Charles. «The Mexican Kidnapping Industry» Արխիվացված 2015-02-23 Wayback Machine An academic paper examining both the emergence of kidnapping as a drug war spillover, and statewide variance in Mexico’s kidnapping statutes.
- «Border Stories» profiles a newspaper reporter caught up in the drug war in Mexico (video) Արխիվացված 2009-05-12 Wayback Machine
- AP interactive map: Mexican Drug Cartels
- Map: Areas of cartels' influences(չաշխատող հղում)
- The Mexican Zetas and Other Private Armies Արխիվացված 2009-11-27 Wayback Machine — written by the Strategic Studies Institute.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Մեքսիկական նարկոպատերազմ կատեգորիայում։ |