Մաքս Սաքս
| Մաքս Սաքս գերմ.՝ Maximilian von Sachsen | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 17, 1870[1][2] |
| Ծննդավայր | Դրեզդեն, Սաքսոնիայի թագավորություն[3] |
| Մահացել է | հունվարի 12, 1951[1][2] (80 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ֆրիբուր, Շվեյցարիա[3] |
| Քաղաքացիություն |  Գերմանիա |
| Կրոն | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի |
| Կրթություն | JMU |
| Գիտական աստիճան | երկու իրավունքների դոկտոր |
| Մասնագիտություն | կաթոլիկ քահանա, համալսարանի դասախոս և աստվածաբան |
| Աշխատավայր | Ֆրիբուրգի համալսարան |
| Ծնողներ | հայր՝ Գեորգ Սաքսոնացի[2], մայր՝ Մարիա Աննա Կոբուրգ[2] |
| Պարգևներ և մրցանակներ |      և  |
| Անդամություն | Կոստանդնուպոլսի հելլենիստական բանասիրության միություն |
 Prince Maximilian of Saxony (1870–1951) Վիքիպահեստում | |
Մաքս Սաքս, Մաքս, Սաքսոնիայի արքայազն (գերմ.՝ Max von Sachsen; Maximilian Wilhelm August Albert Prinz von Sachsen), նոյեմբերի 17, 1870[1][2], Դրեզդեն, Սաքսոնիայի թագավորություն[3] - հունվարի 12, 1951[1][2], Ֆրիբուր, Շվեյցարիա[3]), շվեյցարական արևելագետ, աստվածաբան, հասարակական գործիչ, քահանա։ Իրավունքի և աստվածաբանության դոկտոր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրթությունը ստացել է Ֆրիբուրի (Շվեյցարիա) և Լայպցիգի համալսարաններում, Այխշտետի (Գերմանիա) հոգևոր ճեմարանում։ 1900 թ.-ից դասախոսություններ է կարդացել Ֆրիբուրի համալսարանում, ուսումնասիրել քրիստոնեական Արևելքի պատմությունը։
Տիրապետել է հայերենին, կապեր հաստատել Վիեննայի և Վենետիկի Մխիթարյանների հետ, 1907-ին այցելել է Էջմիածին, Ալեքսանդրապոլ, Անի (որտեղ ավերված Սուրբ Գրիգոր եկեղեցում լատիներենով քարոզ է կարդացել)։ Հանդես է եկել հանուն եկեղեցիների միասնության։
Գերմաներեն է թարգմանել ու հրատարակել միջնադարյան հայ պատմիչ, աստվածաբան Ներսես Լամբրոնացու գործերը, հրատարակել հոդվածներ հայ եկեղեցու պատմության վերաբերյալ։ Լինելով համոզված պացիֆիստ՝ խստորեն դատապարտել է Թուրքիայում հայերի հալածանքներն ու ջարդերը, ինչպես նաև ցարիզմի ռուսիֆիկացման քաղաքականությունը XIX դ. վերջին։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի (1914-1918) տարիներին մեծ հոգածություն է դրսևորել Գերմանիայում և Ավստրո-Հունգարիայում ռուսական բանակի գերի ընկած հայ զինվորների նկատմամբ, իր սեփական միջոցներից մեծ օգնություն տրամադրել նրանց։ Պատերազմից հետո դիմել է կաթոլիկ հոգևորականությանը՝ սատար կանգնել հայերին, փրկել նրանց սովից և մահից։
1921 թվականից Ֆրիբուրի համալսարանում կարդացել է դասախոսություններ՝ նվիրված հայ ժողովրդի և հայ եկեղեցու պատմությանը։
Հայերի մասին իր վերջին հոդվածներից մեկում (1934) Մաքս Սաքսը գրել է. «Ժողովուրդ, որի քրիստոնեական հավատքը այնքան հին է, որը չի ուրացել Քրիստոսին նույնիսկ ահեղ փոթորիկներից և դաժան հալածանքներից հետո, ժողովուրդ, որի պատմությունը գրեթե ամբողջությամբ հանդիսանում է անվերջ մի մարտիրոսություն, իհարկե արժանի է ոչ միայն մեր կարեկցանքին, այլև մեր սիրուն»։
Ֆրիբուրի համալսարանի շենքերից մեկում 1988 թվականին Մաքս Սաքսի հիշատակին տեղադրվել է խաչքարի ձևով հուշատախտակ՝ հայերեն և գերմաներեն մակագրությամբ։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Baumer L., Prinz Max Von Sachsen (1870-1951) und Armenien, Bremen, 1986.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #118604678 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|