Մարգացնծու

Մարգացնծու
Մարգացնծու դեղատու
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Բաժին Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Կարգ Հովանոցավորներ Ընտանիք Նեխուրազգիներ Ցեղ Մարգացնծու
Լատիներեն անվանում
Peucedanum L. (1753)
Հոմանիշներ
Cervaria Wolf Cynorrhiza Eckl. & Zeyh. Demavendia Pimenov Holandrea Reduron et al. Imperatoria L. Johreniopsis Pimenov Leutea Pimenov Opoidea Lindl. Ormosolenia Tausch Tommasinia Bertol.
Տիպիկ ներկայացուցիչներ
Peucedanum officinale L.
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում

Մարգացնծու (լատին․՝ Peucedanum), երիցանուկ, կորդվախունկ, երիցու աղցան, նեխուրազգիների (հովանոցավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 120 տեսակ։

Կենսաբանական նկարագիր

Մարգացնծու ճահճային

Արմատը հաստացած է։ Ցողունի բարձրությունը 40-150 սմ է։ Տերևները հերթադիր են, փետրաձև կտրտված, ներքևինները՝ կոթունավոր, վերևինները՝ նստադիր։ Ծաղկաբույլը բարդ հովանոց է, ծաղիկները՝ մանր, դեղին, բաց դեղնավուն, կանաչադեղնավուն։ Ծաղկում է հուլիս-օգոստոսին։ Պտուղը Երկարավուն է կամ էլիպսաձև։

Հայաստանում

Հայաստանում՝ 4(5) տեսակ՝

• Մարգացնծու վոլգյան (P. ruthenicum),
• Մարգացնծու Կովկասյան (P. caucasicum),
• Մարգացնծու Զեդելմեյերի (P. zedelmeyeranum) և այլն։

Տարածում

Հանդիպում է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի մարզերում։ Աճում է անտառածածկ լանջերին, թփուտներում, բացատներում, ենթալպյան խոնավ մարգագետիններում և այլն։

Նշանակություն

Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են եթերայուղեր։ Պատրաստուկները կիրառվում են որպես միզամուղ միջոց։ Կովկասյան մարգացնծու (հազվագյուտ հանդիպում է Տավուշի և Սյունիքի մարզերում, աճում է անտառեզրերին, թփուտներում) և Զեդելմեյերի մարգացնծու (հանդիպել է միայն Գիլլի լճի շրջակայքում) գրանցված են Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Դասակարգում

Տեսակներ

Մեծ թիվ են կազմում մարգացնծու Հյուսիսամերիկյան տեսակները, որոնք մտնում են Lomatium դասի մեջ։

Հաշվում են մոտ 64 մինչև 120 տեսակ.

Peucedanum achaicum Halacsy Peucedanum alsaticum L. Peucedanum angolense (Welw. ex Ficalho) Canno Peucedanum bourgaei Lange Peucedanum capense (Thunb.) Sond. Peucedanum caucasicum (Bieb.) K.Koch Peucedanum cervaria (L.) Lapeyr. Peucedanum coriaceum Rchb. Peucedanum delavayi Franch. Peucedanum dissolutum (Diels) H.Wolff Peucedanum elegans Kom. Peucedanum formosanum Hayata Peucedanum gallicum Latourr Peucedanum japonicum Thunb. Peucedanum ledebourielloides K.F.Fu Peucedanum litorale Vorosch. & Gorovoj Peucedanum macrocarpum Nutt. ex Torr. & A.Gray Peucedanum magalismontanum Sond. Peucedanum morisonii Besser Peucedanum officinale L.

Peucedanum oreoselinum (L.) Moench Peucedanum ostruthium L. Peucedanum palustre A.Rich. Peucedanum petitianum A.Rich. Peucedanum praeruptorum Dunn Peucedanum pschavicum Boiss. Peucedanum rubricaule R.H.Shan & M.L.Sheh Peucedanum ruthenicum M.Bieb. Peucedanum sandwicense Hillebr. Peucedanum songpanense R.H.Shan & F.T.Pu Peucedanum sulcatum Sond. Peucedanum tauricum M.Bieb. Peucedanum terebinthaceum (Fisch. ex Trevir.) Fisch. ex Turcz. Peucedanum turgeniifolium H.Wolff Peucedanum verticillare (L.) K.Koch ex DC. Peucedanum winkleri H.Wolff Peucedanum zedelmeyeranum Manden. Peucedanum zenkeri Engl. ex H.Wolff

Տաքսոնոմիա

Մարգացնծու դասը մտնում է входит Apiaceae ընտանիքի և Apialesկարգի մեջ։

ավելի քան 8 ընտանիք (համաձայն APG II Համակարգի)

մոտ 62 տեսակ

կարգ Մեխակածաղկավորներ

դաս Մարգացնծու

f1

բաժին Ծաղկավորներ կամ Ծածկասերմեր

ընտանիք Նեխուրազգիներ

e2

ավելի քան 44 կարգի ծաղկավոր բույսեր (համաձայնAPG II Համակարգի)

еավելի քան 300 դաս

f2

Գրականություն

• Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1951. — Т. XVII. — С. 168—203. — 390 с. — 3500 экз.

Արտաքին հղումներ

• « Peucedanum L.». African Plants Database. South African National Biodiversity Institute, the Conservatoire et Jardin botaniques de la Ville de Genève and Tela Botanica. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 7-ին.(չաշխատող հղում)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգացնծու» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգացնծու» հոդվածին։