Մասնակից:Ashot2003/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոկորդիլոս
Սիրիական գորշ արջ
Գանյսկի գավայիլ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Կենդանիներ
Տիպ Քորդավորներ
Դաս Սողուններ
Կարգ Գիշատիչներ
Ընտանիք Կոկորդիլոսներ
Լատիներեն անվանում
Crocodilia



Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 551734

EOL 2820234


Կոկորդիլոսներ (լատին․՝ Crocodilia), պատկանում է ողնաշարավորների ընտանիքին (որոնք նաև պատկանում են սողունների ընտանիքին)։ Հին հունարենով մողես-հին հունարեն՝ κροκόδειλος ὁ χερσαῖος (ցամաքային κροκόδειλος), իսկ կոկորդիլոս-հին հունարեն՝ κροκόδειλος ὁ ποτάμιος (գետային κροκόδειλος)[1]։ Հոմորվում է, որ կոկորդիլոսները հայտնվել են դեռ 250 միլիոն տարի առաջ տրեասային դարաշրջանում։ Համարվում է, որ աշխարհում ապորող բոլոր կենդանի օրգանիզմներից կոկորդիլոսների ամենամոտիկ ազգականներից են թռչունները (մոտիկ ազգականներ և նույնիսկ արխոզավրերի հետնորդները)։ Բոլոր կոկորդիլոսները կիսաջրային գիշատիչներ են։

Էվոլուցիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոկորդիլոսանման տեկոդոն։ Վերակառուցում

Կոկորդիլոսները միակ կենդանի մնացած էակներն են, որոնք ներկայացնում են Արխեոզավորների (Archosauria) ենթադասը։ Ժամանակակից կոկորդիլոսները համարվում են կոկորդիլոսայիններ մեծ խմբի մնացորդներն, որն էլ առաջացել է տեկոդոնտներից՝ նրանցից շատերը վերացել են կայնոզոյաի սկզբում։ Կոկորդիլոսները էվոլուցիայի են ենթարկվել, որպեսզի կարողանան հարմարվել ջրային կարգում ապրելու և այնտեղ սնվելուն։

Դասադասում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոկորդիլոսների ջոկատը ներկա ժամանակում իր մեջ ընդգրկում է մեկ գանձ (Eusuchia), 3 ընտանիք, 8 տոհմ (որոնցից մի–քանիսը մենատպային են) և 23 տեսակ[2]:

Արվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կոկորդիլոսները Կորնեա Չուկովսկու ստեղծագործություններում
  • Կոկորդիլոս Գենա
  • Իրաինա Տոկմակովի «Կոկորդիլոսներ» մանկական ոտանավորները
  • Կրոկոդիլ (հանդես)
  • Ավստրալական ծովային կոկորդիլոսը, որը «Արյունոտ սերֆինգ» սարսափ ֆիլմի «բացասական հերոսն է»
  • Կոկորդիլոսները նաև նկարահանվել են սարսափ ֆիլմերում, օրինակ՝ «Ալիգատոր»–ում (1980), «Մեծ կոկորդիլոսի գետը», «Անկրփուփյան դարը», «Լեյկ Պլեսիդ․ Վախի լիճը» (1999), «Կոկորդիլոս» (2000), «Կոկորդիլոս» (2007)

Զինանշաններում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոկորդիլոսներին նաև պատկերել են զինանշանների մեջ։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Դեյնոզուհ
  • Սարկոզուհ
  • Տելեոսավորներ
  • Պոչո

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • А. Богданов. О крокодилах в России. // Очерки из истории заимствований и экзотизмов. — М.: НЛО, 2006, с. 146—181 (Проверено 25 мая 2011)