Մանուֆակտուրա (ուշ լատ. manufactura, լատ. manus-ձեռք և factura-պատրաստում), աշխատողների ձեռքի աշխատանքի և առանձին արտադրական գործընթացների աշխատանքի բաժանման վրա հիմնված ձեռնարկություն[1]։ Ծագել է 16րդ դարի կեսերին Արևմտյան Եվրոպայում և մինչև 18րդ դարի վերջին երեսնամյակը եղել է արտադրության կազմակերպման իշխող ձևը։
16րդ դարում Եվրոպայում Իտալիայի քաղաքներում և նահանգներում առաջին անգամ հայտնվեցին արտադրամասեր, որոնք հետագայում տարածվեցին Նիդերլանդներում, Անգլիայում և Ֆրանսիայում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 257)։