Հրեական սփյուռք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Հրեական սփյուռքը (եբր.` גלות) հանդիսանում է աշխարհի ամենահին և ամենաուսումնասիրված սփյուռքերից։ Հրեաների սփռումը այլ երկրներում սկիզբ է առել Ք.ա. VIII դարում[1][2], Իսրայելական թագավորության անկումից հետո, հետագայում շարունակվել 5-րդ դարում Բաբելոնյան կալանքից հետո[3], ավելացել է հելլինիստական դարաշրջանում, և վերջապես մասսայական բնույթ է ստացել Հռոմեական կայսրության ժամանակ։

Հրեական սփյուռքի գլխավոր առանձնահատկությունը այն է, որ իր պատմության երկար ժամանակաշրջանի ընթացքում հրեաների ճնշող մեծամասնությունը կտրված են եղել իրենց պատմական հայրենիք` Պաղեստինից, որտեղ արաբական նվաճումների տարիներին բնակություն էին հաստատում արաբները և իսլամացվում եր։ Այս կերպ, ի տարբերություն հույների և հայերի, բոլոր հրեաները հստակ ժամանակում դարձան սփյուռքի ներկայացուցիչներ՝ փաստացիորեն կորցնելով ոչ միայն հսկողությունը իրենք հայրենիքի վրա, այլ նաև կապը Պաղեստինի հետ երկար հարյուրամյակների ընթացքում։

Հրեական էթնիկական հիմքը Պաղեստինում վերականգնվեց միայն 20-րդ դարի կեսերին։

Հրեաները Հայաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հրեական բնակչությունը ըստ երկրների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկիր
Քանակություն
(բնակչության ընդլայնված քանակը)
Հիմնական հրեական բնակչությունը
Աղբյուրներ
1  Իսրայել
6,042,000
[4]
2 ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ
5,425,000
[5] 6,600,000[6]
[7][8] մինչ 6,721,680[9][10][11]
3 {{{2}}} Ֆրանսիա
483,500
600,000[12][13]
4  Կանադա
315,120
[14]
5 {{{2}}} Մեծ Բրիտանիա
263,346
[15] 350,000
6  Ռուսաստան
205,000
400,000[16]
7 {{{2}}} Արգենտինա
182,300
250,000
8 {{{2}}} Գերմանիա
119,000
300,000-400,000
9 {{{2}}} Բրազիլիա
107,329
[17] 200.000
10 {{{2}}} Ավստրալիա
97,000
[18] 100,000[19][20][20]
11 {{{2}}} Ուկրաինա
71,000
142,276
12 Հարավային ԱֆրիկաՀարավային Աֆրիկա
70,800
88,688
13 {{{2}}} Մեքսիկա
39,400
53,101
14 Բելգիա Բելգիա
30,300
51,821
15 ՆիդերլանդներՆիդերլանդներ
30,000
32,814
16 {{{2}}} Իտալիա
28,400
30,213
17 ՉիլիՉիլի
20,500
25,375
18 {{{2}}} Շվեյցարիա
17,600
19 {{{2}}} Թուրքիա
17,600
20  Ուրուգվայ
17,500
30,743
21 {{{2}}} Բելառուս
16,500
72,103
22 {{{2}}} Շվեդիա
15,000
18,003
23 {{{2}}} Իսպանիա
12,000
48,409
24 {{{2}}} Վենեսուելա
12,000
20,900
25 {{{2}}} Հունգարիա
10,965
[21] 120,000[22][23]
26 {{{2}}} Լատվիա
9,700
27 {{{2}}} Ռումինիա
9,700
28  Ավստրիա
9,000
29 ԻրանԻրան
8,756
[24] 20,405
30  Ֆինլանդիա
1,500
[25]
31 ՀայաստանՀայաստան
600
1,000

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. http://jhist.org/code/ettinger2_09.htm
  2. http://www.uamconsult.com/book_162_chapter_16_Glava_3.html
  3. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 14-ին.
  4. http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4367878,00.html
  5. http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/US-Israel/usjewpop.html
  6. Jewish Population of the United States, by State (2011)(անգլ.)
  7. Jewish Population in the United States, 2011(անգլ.)
  8. Naomi Zeveloff (2012 թ․ հունվարի 17). «U.S. Jewish Population Pegged at 6 Million». Forward. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 5-ին.
  9. American Jewish Year Book 2012 - Google Books
  10. US Jewish Population is Anywhere Between 5.425 Million and 6.722 Million - Gestetner Updates Արխիվացված 2013-02-20 Wayback Machine(անգլ.)
  11. Unity of Nobility - News for White Europeans » Israel says 6.722 million Jews in America, they love 6,000,000 Արխիվացված 2013-06-14 Wayback Machine(անգլ.)
  12. John Irish and Guillaume Serries (March 2012). «Gunman attacks Jewish school in France, four killed». Reuters. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 5-ին.
  13. Jim Maceda (2012 թ․ մարտի 19). «Four shot dead at Jewish school in France; gun used in earlier attacks». http://worldnews.nbcnews.com/_news/2012/03/19/10753032-four-shot-dead-at-jewish-school-in-france-gun-used-in-earlier-attacks?lite. NBC News. {{cite web}}: External link in |work= (օգնություն); Missing or empty |url= (օգնություն)
  14. «Ethnocultural Portrait of Canada - Data table». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 14-ին.
  15. According to the results of the 2011 census published, 263,346 people answered “Jewish” to the voluntary question on religion
  16. «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 14-ին.
  17. ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf
  18. Australian Jewish News - Census shows Jews are on the move
  19. Australia's Jewish population continues to rise
  20. 20,0 20,1 Jews in Australia are on the rise, but for how long? - Israel News | Haaretz Daily Newspaper
  21. «A népesség vallás, felekezet és nemek szerint (Religion in the 2011 Hungarian Cenzus)». Hungarian Statistic Bureau (KSH). 2012 թ․ մարտի 28. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 6-ին.
  22. «Jewish Life Takes to the Streets at Hungary's Celebrated Judafest». Jewish Federation of North America. 2012 թ․ մայիսի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 4-ին.
  23. Myles, Robert (2013 թ․ փետրվարի 9). «Hungary: A new synagogue for Budapest but anti-Semitism on rise». Digital Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 4-ին.
  24. «AFP: Iran young, urbanised and educated: census». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 3-ին.
  25. http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vjw/Finland.html(անգլ.)