Հակոբ Սարկավագ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հակոբ Սարկավագ
Ծնվել է1840
ԾննդավայրՄուշի գավառի Հորկնոց գյուղ
Մահացել է1890
Մահվան վայրԽծկոնքի ձոր
Ազգությունհայ
Կրոնքրիստոնյա
ԿրթությունԿոստանդնուպոլսի Կալաթասարայի լիցեյ
Զբաղեցրած պաշտոններուսուցիչ, հեղափոխական գործիչ

Հակոբ Սարկավագ, ավազանի անունը՝ Հակոբ Տեր-Ղևոնդյան (1840, Հորկնոց (Մուշի գավառ) - 1890), հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախնական կրթությունն ստացել է ծննդավայր Հորկնոց գյուղում, ապա սովորել Սուրբ Կարապետ (Գլակա) վանքի ժառանգավորաց վարժարանում, այնուհետև ուսումը շարունակել Կոստանդնուպոլսի Կալաթասարայի լիցեյում` կատարելագործվելով թուրքերեն և արաբերեն լեզուներում։ Վերադառնալով՝ ուսուցչություն է արել ծննդավայրում, ապա՝ Ալաշկերտի Սուրբ Հովհաննես վանքում։

Հակոբ Սարկավագը 1880–ական թթ. սկզբից զբաղվել է ակտիվ հասարակական գործունեությամբ` փորձելով գաղափարական ու զինական աշխատանքներով կազմակերպել ժողովրդի ինքնապաշտպանությունն ու ստեղծել հայ–քրդական դաշինք։ Քարոզել է հայերի և քրդերի մեջ բարեկամություն հաստատելու գաղափարը։ Նա նույնիսկ քրդերի հետ պատրաստել էր բողոքագիր` թուրք կառավարությանը ներկայացնելու համար։ Իր գործունեության շրջանակներն ընդգրկելով հիմնականում Մուշ–Խնուս–Կարին–Դերսիմ հատվածում` նա քանիցս Վանի հոգևոր առաջնորդ Մկրտիչ Խրիմյանի հանձնարարությամբ անցել էր Կովկաս` տեղեկություն տալու արևմտահայության դրության մասին և հետաքրքրություն շարժելու դեպի արևմտահայության ծանր վիճակը։

Գործակցել է Արաբոյի և նրա ընկերների հետ։ Տարոնի հայության ծանր վիճակի վերաբերյալ կենտրոնական կառավարությանն ուղղված դիմումների համար բանտարկվել է։

1884 թվականին Կարինում Խաչատուր Կերեքցյանի և Ներսես Իշխանյանի հետ հիմնել է «Հայ հեղափոխական ընկերություն» կազմակերպությունը։

Հանդիպում Սարգիս Կուկունյանի հետ։ Սպանությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1890 թվականին Թիֆլիսում ծանոթացել է Սարգիս Կուկունյանի հետ, որը խումբ էր կազմակերպել Արևմտյան Հայաստան անցնելու և ժողովրդին թուրքական բռնապետության դեմ հանելու համար։ Արևմտյան Հայաստանի իրավիճակին լավ ծանոթ Հակոբ Սարկավագը գտնում էր, որ Կուկունյանի մտահղացումը դատապարտված է անհաջողության, և առաջարկում էր զենք ձեռք բերել, մերձենալ քրդերի հետ և միացյալ ապստամբություն բարձրացնել։ Նա գտնում էր, որ առանց նախապատրաստական աշխատանքների անհնար է բազմամարդ խմբով անցնել Արևմտյան Հայաստան և ակնկալված օգնությունը հասցնել արևմտահայ եղբայրներին։ Սարկավագի այս պնդումները Սարգիս Կուկունյանի ու իր գործակից Սարդար Ավետիսյանի կողմից դիտարկվում էին որպես արշավանքը խափանելու փորձ, ուստի վճիռ է կայացվում «հանուն սուրբ գործի» մեջտեղից հանել նրան։ Սարգիս Կուկունյանը պատվիրում է ղարաբաղցի Աբրահամ Աղամալյանին հարմար տեղ հասնելիս սպանել Հակոբ Սարկավագին։ Գործելով Սարգիս Կուկունյանի տված հրահանգով` մի գիշեր Խծկոնքի ձորում Աբրահամ Աղամալյանը և Սարդար Ավետիսյանը սպանում են Հակոբ Սարկավագին, մարմինը թաղում քարակույտի տակ և վերադառնում Կաղզվան։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։