Կարագանդա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Կարագանդա
Қарағанды
Զինանշան

ԵրկիրՂազախստան Ղազախստան
ԵնթարկումՎարչական կենտրոն
Հիմնադրված է1931 թ.
Տվյալ կարգավիճակում1934 թվականից
Մակերես550 կմ²
ԲԾՄ553 մ
Բնակչություն 480 075[1] մարդ (2013)
Խտություն846 մարդ/կմ²
Ագլոմերացիա875.000
Ժամային գոտիUTC+6
Հեռախոսային կոդ+7 7212
Փոստային ինդեքս100000-100030
Փոստային դասիչ100001–100030
Ավտոմոբիլային կոդM, 09
Պաշտոնական կայքkaraganda-akimat.gov.kz/ru/
Կարագանդա (Ղազախստան)##
Կարագանդա (Ղազախստան)

Կարագանդա (ղազ.՝ Қарағанды), քաղաք Ղազախստանում, Կարագանդայի մարզի վարչական կենտրոնը։ Երկաթուղային կայարան է Պետրոպավլովսկ-Չու երկաթուղու վրա։

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անվանման հիմքում կարական «դեղին ակացիա» (ինչպես նաև «աղվես») բառն է, որին ավելացվել է ածականի բառակազմական -դի վերջածանցը[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնադրվել է Կարագանդայի ածխավազանի կենտրոնում գտնվող հանքափորների ավանի տեղում։ Քաղաք է 1934 թվականից։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խիտ բնակեցված քաղաք է։ Ունի 480 075 հազար բնակիչ (20132012 թվականի դրությամբ համարվում է չորրորդը Ղազախստանում։ Բնակչության կազմը 2010 թվականի հունվարի 1-ին՝

Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արդյունաբերության գլխավոր ճյուղը ածխարդյունահանությունն է։

Համալսարաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ունի համալսարան, պոլիտեխնիկական, բժշկական, մանկավարժական, ֆիզիկական դաստիարակության ինստիտուտներ, 2 դրամատիկական թատրոն, հայրենագիտական թանգարան, բուսաբանական այգի։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարագանդաի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 6.2
(43.2)
6.0
(42.8)
22.3
(72.1)
30.6
(87.1)
35.6
(96.1)
39.1
(102.4)
39.6
(103.3)
40.2
(104.4)
37.4
(99.3)
27.6
(81.7)
18.9
(66)
11.5
(52.7)
40.2
(104.4)
Միջին բարձր °C (°F) −8.7
(16.3)
−7.7
(18.1)
−1.4
(29.5)
12.0
(53.6)
20.1
(68.2)
25.6
(78.1)
26.8
(80.2)
25.4
(77.7)
19.2
(66.6)
10.5
(50.9)
−0.2
(31.6)
−6.8
(19.8)
9.6
(49.3)
Միջին օրական °C (°F) −12.9
(8.8)
−12.7
(9.1)
−6.2
(20.8)
5.6
(42.1)
13.3
(55.9)
18.9
(66)
20.4
(68.7)
18.6
(65.5)
12.2
(54)
4.4
(39.9)
−4.8
(23.4)
−11.0
(12.2)
3.8
(38.8)
Միջին ցածր °C (°F) −17.1
(1.2)
−17.2
(1)
−10.4
(13.3)
0.1
(32.2)
6.9
(44.4)
12.3
(54.1)
14.3
(57.7)
12.3
(54.1)
6.1
(43)
−0.3
(31.5)
−8.6
(16.5)
−15.1
(4.8)
−1.4
(29.5)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) −41.7
(−43.1)
−41.0
(−41.8)
−34.7
(−30.5)
−24.0
(−11.2)
−9.5
(14.9)
−2.3
(27.9)
1.7
(35.1)
−0.8
(30.6)
−7.4
(18.7)
−19.3
(−2.7)
−38
(−36)
−42.9
(−45.2)
−42.9
(−45.2)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 24
(0.94)
22
(0.87)
22
(0.87)
26
(1.02)
41
(1.61)
36
(1.42)
47
(1.85)
28
(1.1)
21
(0.83)
28
(1.1)
31
(1.22)
26
(1.02)
352
(13.85)
Միջ. անձրևոտ օրեր 1 1 4 9 14 12 14 10 9 9 6 2 91
Միջ. ձնառատ օրեր 20 19 15 6 1 0 0 0 1 7 15 19 103
% խոնավություն 79 78 78 61 54 50 55 52 53 66 77 78 65.1
Միջին ամսական արևային ժամ 106 142 189 231 297 335 330 303 247 141 108 99 2528
Աղբյուր #1: pogoda.ru.net[3]
Աղբյուր #2: NOAA (sun only, 1961-1990)[4]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Ղազախստանի մարզերի, շրջանների և քաղաքների բնակչության թվաքանակը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  2. Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
  3. «Погода и Климат». Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 10-ին.
  4. «Karaganda Climate Normals 1961-1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 10-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 292