Լազար Նիկոլա Կառնո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կառնո (այլ կիրառումներ)
Լազար Նիկոլա Կառնո
ֆր.՝ Lazare Carnot
 
Կուսակցություն՝ Ճահիճ
Մասնագիտություն՝ մաթեմատիկոս, քաղաքական գործիչ, ռազմական ինժեներ, սպա, ֆիզիկոս, ճարտարագետ, բանաստեղծ, general contractor և գիտնական
Ծննդյան օր մայիսի 13, 1753(1753-05-13)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Նոլե
Վախճանի օր օգոստոսի 2, 1823(1823-08-02)[1][2][4][…] (70 տարեկան)
Վախճանի վայր Մագդեբուրգ, Բրանդենբուրգ, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական միություն[5]
Թաղված Պանթեոն (Փարիզ)
Քաղաքացիություն  Ֆրանսիա
Ի ծնե անուն ֆր.՝ Lazare Nicolas Marguérite Carnot
Զավակներ Նիկոլա Լեոնար Սադի Կառնո և Hippolyte Carnot?
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Լազար Նիկոլա Կառնո (Carnot) (մայիսի 13, 1753(1753-05-13)[1][2][3][…], Նոլե - օգոստոսի 2, 1823(1823-08-02)[1][2][4][…], Մագդեբուրգ, Բրանդենբուրգ, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական միություն[5]), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, մաթեմատիկոս, պետական և ռազմական գործիչ, Ֆրանսիայի ինստիտուտի անդամ (1796)։

1791-1792 թվականներին՝ Օրենսդիր ժողովի և 1792-1795 թվականներին` Կոնվենտի անդամ։

Յակոբինյան դիկտատուրայի շրջանում եղել է հասարակական փրկության կոմիտեի անդամ (1793 թվական) և ինտերվենտների ու ռոյալիստների դեմ ռազմական պայքարի կազմակերպիչ։ Թերմիդորյան հեղաշրջման(1794 թվական) ժամանակ հանդես է եկել Ռոբեսպիերի դեմ։ 1795-1797 թվականներին Կառնոն Դիրեկտորիայի անդամ էր։ Ֆրյուկտիդորի 18-ի հեղաշրջումից հետո փախել է Ֆրանսիայից։ 1800 թվականին վերադարձել է և նշանակվել ռազմական նախարար, 1802 թվականի մարտից՝ Տրիբունատի անդամ։ Նապոլեոնի համախոհ մնալով հանդերձ՝ քվեարկել է կայսրության դեմ։ 1815 թվականի «Հարյուր օրերի» ընթացքում նապոլեոնյան կառավարության ներքին գործերի նախարարն էր, ստացել է կոմսի տիտղոս։ Բուրբոնների երկրորդ վերականգնումից հետո արտաքսվել է Ֆրանսիայից (1815 թվական)։

Կառնոյի մաթեմատիկական աշխատանքները վերաբերում են երկրաչափությանը և անվերջ փոքրերի հաշվի հիմնավորմանը։ Կառնոյի՝ անալիզի հիմնավորման զանազան եղանակների վերլուծությունը և անալիտիկ ֆունկցիաների Լագրանժի տեսության քննադատությունը մասամբ նախապատրաստեցին անալիզի բարենորոգումը 19-րդ դարում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  3. 3,0 3,1 Soboul A. M. Encyclopædia Britannica
  4. 4,0 4,1 4,2 Sycomore (ֆր.) / Assemblée nationale
  5. 5,0 5,1 5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118667203 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 272