Իվան Շադր

Իվան Շադր;
	Իվան Շադր Դմիտրիեևիչ
Ի ծնե	Իվան Շադր Իվանով
Ծնվել է	հունվարի 30 (փետրվարի 11), 1887 կամ հունվարի 30, 1887
Ծննդավայր	Շադրինսկ
Մահացել է	ապրիլի 3, 1941[…] (54 տարեկան)
Վախճանի վայրը	Կուրգանի մարզ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	ռուս
Մայրենի լեզու	ռուսերեն
Կրթություն	Ekaterinburg Art School? և Գրան–Շոմիե ակադեմիա
Մասնագիտություն	քանդակագործ, նկարիչ և մեդալագործ
ազդվել է	Ֆ. Օ. Ռոդեն, Է. Ա. Բուրդել
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Լենինյան մրցանակ
	Ivan Shadr Վիքիպահեստում

Իվան Դմիտրիեևիչ Շադր (ռուս.՝ Иван Дмитриевич Шадр, իսկական ազգանունը՝ Իվանով, հունվարի 30 (փետրվարի 11), 1887 կամ հունվարի 30, 1887(1887-01-30)^[1], Taktashi, Chelyabinsk Uyezd, Օրենբուրգի մարզ, Ռուսական կայսրություն^[2] - ապրիլի 3, 1941(1941-04-03)^[2]^[3]^[4]^[…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[2]^[5],), խորհրդային քանդակագործ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1903-1907 թվականներին սովորել է Եկատերինբուրգի գեղարվեստաարդյունաբերական դպրոցում` Թ․ Զալկալնի մոտ, 1907-1908 թվականներին՝ Լենինգրադում, 1910-1911 թվականներին՝ Փարիզում (օգտվել է Ա․ Բուրդելի և Օ․ Ռոդենի խորհուրդներից), 1911-1912 թվականներին՝ Հռոմում։ Ռուս քանդակագործների ընկերության անդամ (1926 թվականից)։

Ոճը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շադրի վաղ շրջանի աշխատանքներում նկատելի է մոդեռն ոճի ազդեցությունը։ Մասնակցել է մոնումենտալ պրոպագանդայի լենինյան ծրագրի իրագործմանը։ Հեղափոխական իրականության ազդեցությամբ Շադրի ռոմանտիկական կերպարները տոգորված են սոցիալական վերափոխման պաթոսով («Սերմնացանը», գիպս, 1922 թվական, «Սալաքարը պրոլետարիատի զենքն է»)։

Ստեղծագործությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1924 թվականից աշխատել է Լենինի կերպարի ստեղծման վրա։ Սովետական լավագույն մոնումենտներից են Վ․ Ի․ Լենինի (բրոնզ, գրանիտ, ճարտ․՝ Ս․ Ե․ Չեռնիշով, բացվել է 1927 թվականին, Զեմո-Ավճալայի ՀԷԿ, Վրաց․ ՄԱՀ), Մ․ Գորկու (նախօրինակը՝ բրոնզ, 1939, 1951 թվականին Մոսկվայում իրականացրել է Վ․ Ի․ Մուխինան՝ Ն․ Գ․ Զելենսկայայի և Զ․ Գ․ Իվանովայի ընկերակցությամբ, բրոնզ, գրանիտ, ճարտ․՝ Զ․ Մ․ Ռոզենֆելդ) հուշարձանները։ Կերպարների սիմվոլիկ ընդհանրացումը բնորոշ է նաև Շադրի դիմաքանդակներին («Մայրը», գիպս, 1922, Տ․ Վ․ Շադր-Իվանովայի հավաքածու, Մոսկվա, «Մաքսիմ Գորկի։ Մրրկահավ», բրոնզ, 1939, թվարկված բոլոր գործերը տարբեր տարիներ ձուլվել են բրոնզից և գտնվում են Տրետյակույյան պատկերասրահում, Մոսկվա)։ Շադրի արվեստը մեծապես նպաստել է խորհրդային քանդակագործության մեջ սոցիալիստական ռեալիզմի սկզբունքների հաստատմանը։ Նրա «Վ․ Ի. Լենին» (մարմար, 1932) և «Մ․ Գորկի» (բրոնզ, 1939) աշխատանքները գտնվում են Հայաստանի պետական պատկերասրահում (Երևան)։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Шадр Иван Дмитриевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Tolstoy V. P. Shadr [Ivanov, Ivan] // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T077959
↑ «Памяти скульптора И. Д. Шадра». «Известия» № 79 (7455) от 4 апреля 1941 года.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 412)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Շադր» հոդվածին։

[_bbe5d90206d998bf-1] 1,0 ^1,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_e3526afadf5ee300-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Шадр Иван Дмитриевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_15e7ecb2cf34978c-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 RKDartists (նիդերլ.)

[_aad410fc7b5d6898-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Tolstoy V. P. Shadr [Ivanov, Ivan] // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T077959

[5] «Памяти скульптора И. Д. Шадра». «Известия» № 79 (7455) от 4 апреля 1941 года.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]