Իվան Մարտոս

Իվան Մարտոս; ռուս.՝ Иван Мартос
Ծնվել է	1754[…]
Ծննդավայր	Իչնյա, Իչնյանսկի վոլոստ, Բորզնայի գավառ, Ռուսական կայսրություն կամ Պոլտավա, Կազակական հետմանություն
Մահացել է	ապրիլի 5 (17), 1835
Վախճանի վայրը	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և Ֆինլանդիա
Կրթություն	Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա (1773)
Ստեղծագործություն(ներ)	Ալեքսանդր I-ի հուշարձան և Monument to Lomonosov in Arkhangelsk?
Մասնագիտություն	քանդակագործ, վիզուալ արտիստ, նկարչության ուսուցիչ և համալսարանի դասախոս
Աշխատավայր	Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա
Պարգևներ և ; մրցանակներ	և
Երեխաներ	Ալեքսեյ Մարտոս, Նիկիտա Իվանովիչ Մարտոս և Q110293165?
	Ivan Petrovich Martos Վիքիպահեստում

Իվան Պետրովիչ Մարտոս (ռուս.՝ Иван Петрович Мартос, 1754^[1]^[2]^[3]^[…], Իչնյա, Իչնյանսկի վոլոստ, Բորզնայի գավառ, Ռուսական կայսրություն^[4] և Պոլտավա, Կազակական հետմանություն^[5] - ապրիլի 5 (17), 1835, Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն^[4]), ռուս քանդակագործ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1764-1773 թվականներին սովորել է Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայում, 1773-1779 թվականներին՝ Հռոմի Գեղարվեստի ակադեմիայի թոշակառու։

Ռուսաստան է վերադարձել որպես կլասիցիզմի համոզված հետևորդ։ Իր ստեղծագործություններում քաղաքացիական պաթոսը զուգորդել է կերպարների վեհության, կոմպոզիցիայի խստության, քանդակաձևերի պլաստիկության հետ։ Մարտոսի մահարձանները աչքի են ընկնում խոր քնարականությամբ, պլաստիկական լուծումների նրբագեղությամբ (Ս. Ս. Վոլկոնսկայայի մահարձանը, մարմար, 1782, Տրետյակովյան պատկերասրահ)։

Մարտոսը մոնումենտալ-դեկորատիվ քանդակի նշանավոր ռուս վարպետ է («Ակտեոն» արձանը, բրոնզ, 1801, ստեղծվել է Պետերգոֆի Մեծ կասկադի համար)։ 1804 թվականից աշխատել է իր հանրահայտ ստեղծագործության՝ Կուզմա Մինինի և Դմիտրի Պոժարսկու հուշարձանի վրա (Մոսկվայի Կարմիր հրապարակ, բրոնզ, գրանիտ, բացումը կատարվել է 1818 թվականին). կերպարներն օժտված են քաղաքացիական պաթոսով, հայրենիքի հանդեպ պարտքի մեծ զգացողությամբ։ Մարտոսը նաև ստեղծել է հերցոգ Էմանուել դը Ռիշելյոյի (1823-1828, բրոնզ, գրանիտ, Օդեսա) և այլ հուշարձաններ։

Որպես Գեղարվեստի ակադեմիայի պրոֆեսոր (1779 թվականից) և ռեկտոր (1814 թվականից) դաստիարակել է 19-րդ դարի 1-ին կեսի բազմաթիվ ռուս քանդակագործներ։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կ. Մինինի և Դ. Պոժարսկու հուշարձանը Մոսկվայում, 1818
Մինինի և Պոժարսկու կոթող
Հերցոգ Էմանուել դը Ռիշելյոյի հուշարձանը Օդեսայում, 1828
Ս. Ս. Վոլկոնսկայայի մահարձանը, 1782
Միխայիլ Լոմոնոսովի հուշարձանը Արխանգելսկում, 1832

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^2,0 ^2,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
↑ ^3,0 ^3,1 Faceted Application of Subject Terminology
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Мартос Иван Петрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Register of the Artists' Association of Finland (фин.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Մարտոս» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 351)։

[_bb2d920e84fada9a-1] 1,0 ^1,1 RKDartists (նիդերլ.)

[_7aa62674ce9212a0-2] 2,0 ^2,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7

[_72de646cc84fb5ce-3] 3,0 ^3,1 Faceted Application of Subject Terminology

[_3d087eab3d72b9ec-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Мартос Иван Петрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_ff8d4371395a4f04-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Register of the Artists' Association of Finland (фин.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]