Իջևանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Տավուշի մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Տավուշի մարզի Իջևան քաղաքի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից^[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 165 հուշարձան (50 միավոր)։

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Ամրոց	մ.թ.ա. 2-1 հզ, 10-13 դդ.	քաղաքից 14-15 կմ հվ-ամ, «Աղջկա բերդ» ամրոցից 2 կմ աե, ձորի պռնկին	—	10.1/1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց	13-17 դդ.	քաղաքից 10 կմ ամ, Իջևան-Դիլիջան խճուղու ձախակողմյան անմատչելի ժայռերի վրա, «Մոլլա Ղայա» վայրում	—	10.1/2	Տ	փոքր, ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց «Աղջկա բերդ»	13-17 դդ.	քաղաքից 16 կմ հվ-ամ, անտառապատ սարի գագաթին	—	10.1/3	Հ	այլ անվանում` «Կըզ-Կալա»	Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց «Մանթաշ» («Աշոտ Երկաթի բերդ»)	10-13 դդ.	քաղաքից 10 կմ հվ-ամ, Աղստև գետի աջափնյա լեռնագագաթին	—	10.1/4	Հ	այլ անվանում` «Կարա-Կալա»	Լուսանկար վերբեռնել
Արձան Հր. Ներսիսյանի	1985 թ.	քաղաքի մեջ, մշակույթի տան դիմաց	—	10.1/5	Հ	քանդ.` Գր. Բաղամյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից է	Լուսանկար վերբեռնել
Արձան «Վահագն Վիշապաքաղ»	1986 թ.	Անկախության փողոցի սկզբնամասում	—	10.1/6	Հ	քանդ.` Ա. Դավթյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից է	Լուսանկար վերբեռնել
Բացօթյա ցուցադրություն՝ ժամանակակից քանդակի	1985-1991 թթ.	մանկական զբոսայգում	—	10.1/7	Հ	քանդակները կերտվել և տեղադրվել են միջազգային սիմպոզիումների ընթացքում, կազմակերպիչ` Սարո Սարուխանյան	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1995 թ.		—	10.1/7.1	Հ	քանդ.` Ա. Դավթյան (Իջևան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից չէ	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Թող լինի խաղաղություն»	1987 թ.		—	10.1/7.2	Հ	քանդ.՝ Մ. Հակոբյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մոտիվ»	1987 թ.		—	10.1/7.3	Տ	քանդ.՝ Ս. Նուրսապա (Ալմա-Աթա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Պատանի փարավոն»	1987 թ.		—	10.1/7.4	Հ	քանդ.՝ Կ.-Բ. Սոլվեյգ (ԳԴՀ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ռնգեղջյուր»	1988 թ.		—	10.1/7.5	Հ	քանդ.՝ Վ. Ֆրիչ (Լեհաստան)	Լուսանկար վերբեռնել
Բացօթյա ցուցադրություն՝ ժամանակակից քանդակի («Քանդակների զբոսայգի»)	1985-1991 թթ.	քաղաքային զբոսայգում	—	10.1/8	Հ	Քանդակները կերտվել և տեղադրվել են միջազգային սիմպոզիումների ընթացքում։ Դրանցից երկուսը մնացել են Ադրբեջանի տարածքում` Այգեհովտից ոչ հեռու` «Հայոց օջախ» շենքի մոտ։ Չորս քանդակի ճակատագիրն անհայտ է	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ակոս»	1990 թ.		—	10.1/8.1	Հ	քանդ.՝ Հ. Գալստյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Այծամարդ»	1986 թ.		—	10.1/8.2	Հ	քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Անի»	1987 թ.		—	10.1/8.3	Հ	քանդ.՝ Յա. Կուբիշ (Հունգարիա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Անուշ»	1987 թ.		—	10.1/8.4	Հ	քանդ.՝ Յու. Սամվելյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Առյուծ կենաց ծառով»	1990 թ.		—	10.1/8.5	Տ	կոտրված, քանդ.` Գ. Բաղդասարյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Աստղաբաշխ»	1989 թ.		—	10.1/8.6	Տ	քանդ.՝ Ա. Որբսոն (Լիպեցկ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Բարեկամություն»	1986 թ.		—	10.1/8.7	Հ	քանդ.՝ Մ. Շլակտավիչուս (Վիլնյուս)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Բողոք»	1991 թ.		—	10.1/8.8	Հ	քանդ.՝ Գր. Բաղումյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Բողոքի երգ»	1987 թ.		—	10.1/8.9	Հ	քանդ.՝ Գ. Բուլարկին (Գրոդնո)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Գյումրեցի ընկերների հիշատակին»	1989 թ.		—	10.1/8.10	Հ	քանդ.՝ Ռ. Սաֆարով (Մոսկվա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Գուգարք»	1986 թ.		—	10.1/8.11	Հ	քանդ.՝ Ա. Գևորգյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Եվա»	1989 թ.		—	10.1/8.12	Հ	քանդ.՝ Ա. Բալաշով (Մոսկվա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Եվրոպայի առևանգումը»	1986 թ.		—	10.1/8.13	Հ	վնասված, քանդ.՝ Հ. Մխիթարյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Զարթոնք»	1987 թ.		—	10.1/8.14	Հ	քանդ.՝ Ի. Նովիկով (Մոսկվա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ընդդիմություն»	1990 թ.		—	10.1/8.15	Հ	քանդ.՝ Ռ. Սարգսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ընտանիք»	1989 թ.		—	10.1/8.16	Հ	քանդ.՝ Ի. Բրաուն (Իսրայել)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Թոռ և պապ»	1987 թ.		—	10.1/8.17	Հ	երկատված է, քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Թռիչք»	1989 թ.		—	10.1/8.18	Հ	քանդ.՝ Ս. Պողոսյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Թռչող խաչ»	1991 թ.		—	10.1/8.19	Հ	քանդ.՝ Ա. Պողոսյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Իկարոս»	1989 թ.		—	10.1/8.20	Հ	քանդ.՝ Վ. Ջակիա (Վրաստան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Իջևան-Վալանս քույր քաղաքներ»	1989 թ.		—	10.1/8.21	Հ	քանդ.՝ Ն. Կարգանյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Իջևանյան հուշապատկերներ»	1986 թ.		—	10.1/8.22	Հ	քանդ.՝ Գ. Ղազարյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Լեդա»	1989 թ.		—	10.1/8.23	Հ	քանդ.՝ Ա. Բոլոնսկի (Լենինգրադ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Լոգոսի ծնունդը»	1989 թ.		—	10.1/8.24	Հ	քանդ.՝ Կ. Գյանջյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Խնջույք»	1987 թ.		—	10.1/8.25	Հ	քանդ.՝ Ա. Սամվելյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Խոկանք»	1991 թ.		—	10.1/8.26	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Խորան»	1990 թ.		—	10.1/8.27	Տ	քանդ.՝ Ա. Գևորգյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Խորհուրդ խորին»			—	10.1/8.28	Հ	երկու քանդակներից մեկը կոտրված է, քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ծեր հեծյալը»	1987 թ.		—	10.1/8.29	Հ	քանդ.՝ Ն. Կառլիխանով (Տաշքենդ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ծովինար»	1987 թ.		—	10.1/8.30	Հ	քանդ.՝ Ս. Ղազարյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Կարմիր պատ»	1990 թ.		—	10.1/8.31	Տ	քանդ.՝ Ա. Վասիլևիչ (Բ. Վլասիչ) (Հարավսլավիա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հազարան բլբուլ»	1986 թ.		—	10.1/8.32	Հ	քանդ.՝ Գ. Բաղդասարյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հայ շինարար»	1988 թ.		—	10.1/8.33	Տ	քանդ.՝ Վ. Տարականով	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հայաստան»	1989 թ.		—	10.1/8.34	Հ	քանդ.՝ Ա. Ապոլոնով	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հայաստան»	1991 թ.		—	10.1/8.35	Տ	քանդ.՝ Ա. Պողոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հայոց հրեշտակ»	1987 թ.		—	10.1/8.36	Տ	քանդ.՝ Ս. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հեքիաթ»	1985 թ.		—	10.1/8.37	Հ	քանդ.՝ Գ. Ղարիբյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հիացմունք»	1987 թ.		—	10.1/8.38	Հ	վնասված է, քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հիշողություն»	1988 թ.		—	10.1/8.39	Հ	քանդ.՝ Պ. Լևանդովսկի (ԳԴՀ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հորովել»	1986 թ.		—	10.1/8.40	Հ	քանդ.՝ Ջ. Գոգոբերաշվիլի (Թբիլիսի)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հրեշտակ»	1988 թ.		—	10.1/8.41	Հ	քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հուզում»	1989 թ.		—	10.1/8.42	Հ	քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ճեղքում»	1989 թ.		—	10.1/8.43	Հ	քանդ.՝ Վ. Տարականով	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մայրություն»	1985 թ.		—	10.1/8.44	Հ	քանդ.՝ Յա. Կառլովս (Ռիգա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մայրություն»	1986 թ.		—	10.1/8.45	Հ	քանդ.՝ Ա. Հովակիմյան (Իջևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մայրություն»	1986 թ.		—	10.1/8.46	Հ	քանդ.՝ Ջ. Ջումադորդի (Աշխաբադ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մայրություն»	1988 թ.		—	10.1/8.47	Տ	քանդ.՝ Ն. Մանջապարաշվիլի (Թբիլիսի)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մանկություն»	1986 թ.		—	10.1/8.48	Տ	քանդ.՝ Ա. Դավթյան (Իջևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մարգարե»	1990 թ.		—	10.1/8.49	Տ	քանդ.՝ Մ. Ռապոպորտ (Ալմա-Աթա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մաքառում»	1990 թ.		—	10.1/8.50	Հ	քանդ.՝ Յու. Մակուշին (Ուկրաինա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մեռնող ձի»	1989 թ.		—	10.1/8.51	Տ	քանդ.՝ Դ. Տուգարինով	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մեռնող մինոտավրոս»	1989 թ.		—	10.1/8.52	Տ	քանդ.՝ Գ. Ջավրուշյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մոմիկ»	1987 թ.		—	10.1/8.53	Հ	քանդ.՝ Յու. Սամվելյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Նկարիչ»	1987 թ.		—	10.1/8.54	Տ	քանդ.՝ Բ. Սխոլուխիա (Թբիլիսի)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Նվագող աղջիկը»	1985 թ.		—	10.1/8.55	Հ	քանդ.՝ Մ. Նազարյան, ՊԱԿ-ի Իջևանյան բաժանմունքի շենքի մոտ	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Շղթայված հրեշտակ»	1990 թ.		—	10.1/8.56	Հ	քանդ.՝ Ա. Հակոբյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Պատմություն»	1985 թ.	այգու մոտ, «Իջևան» հյուրանոցում	—	10.1/8.57	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Պիգմալիոն»	1988 թ.		—	10.1/8.58	Տ	քանդ.՝ Դ. Սիրոտա (Լեհաստան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Պրոմեթևս»	1986 թ.		—	10.1/8.59	Հ	քանդ.՝ Գ. Դավթյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Սգացող Տիրամայր»	1985 թ.		—	10.1/8.60	Տ	քանդ.՝ Ա. Քոփելյան (ԱՄՆ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Սկյութների հիշատակին»	1990 թ.		—	10.1/8.61	Հ	քանդ.՝ Վ. Ֆեդերուկ (Ուկրաինա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Սֆինքս»	1988 թ.	քաղաքապետարան տանող կամրջակի աջ կողմում	—	10.1/8.62	Հ	քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Սֆինքս»	1988 թ.	քաղաքապետարան տանող կամրջակի ձախ կողմում	—	10.1/8.63	Հ	քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Վանիկ Շարամբեյանի հիշատակին»	1989 թ.		—	10.1/8.64	Տ	երկատված է, քանդ.՝ Հ. Գալստյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Վերածնունդ»	1990 թ.		—	10.1/8.65	Հ	քանդ.՝ Գ. Ջավրուշյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Տիեզերք»	1989 թ.		—	10.1/8.66	Հ	քանդ.՝ Ա. Դավթյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Տիրամոր յոթ վերքերը»	1990 թ.		—	10.1/8.67	Հ	քանդ.՝ Վ. Աճեմյան (ԱՄՆ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Տրդատ ճարտարապետ»	1991 թ.		—	10.1/8.68	Հ	քանդ.՝ Գ. Թորոսյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ցանկության քար»	1989 թ.		—	10.1/8.69	Տ	քանդ.՝ Ս. Պողոսյան միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Փյունիկ»	1986 թ.		—	10.1/8.70	Տ	քանդ.՝ Ի. Կոզլով (Մոսկվա)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Քամի»	1988 թ.		—	10.1/8.71	Հ	քանդ.՝ Ռ.Մայեր-Պետցոլդ (ԳԴՀ)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ֆիդայի»	1989 թ.		—	10.1/8.72	Հ	քանդ.՝ Լ. Վարդանյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ֆլորա»	1986 թ.		—	10.1/8.73	Հ	քանդ.՝ Ց. Ամիրյան (Երևան)	Լուսանկար վերբեռնել
Բաղնիք	10 դ.	քաղաքից 11 կմ հվ-ամ, «Համամի ճալա» վայրում	—	10.1/9	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի տուն	19 դ. վերջ	Իջևանյան փող. 5	—	10.1/10	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի	10-13 դդ.	քաղաքից 0.5 կմ ամ, Աղստևի աջափնյա սարալանջին, ռեստորանի մոտ	—	10.1/11	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի	10-13դդ.	քաղաքից 13-14 կմ հվ-ամ, «Աղջկա բերդ» ամրոց տանող ճանապարհին, ամրոցից 2 կմ հվ, երկու ձորերի միջնամասի հարթ տեղանքում	—	10.1/12	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի	14-17 դդ.	քաղաքից 3 կմ հվ-ամ, «Խաչի թալա» տանող ճանապարհին, «Սպիտակ ջուր» («Աղսու») ձորի ձախ ափին	—	10.1/13	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Գյոդակներ»	12-13 դդ.	քաղաքից 5-6 կմ հս-ամ	—	10.1/14	Հ	կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	12-13 դդ.		—	10.1/14.1	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Խաչի թալա»	13-17 դդ.	քաղաքից 6 կմ հվ-ամ, անտառի բացատում	—	10.1/15	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	13-17 դդ.		—	10.1/15.1	Հ	ավերված է, տեղի 3 խաչքարերը տեղափոխել են նորաշեն աղբյուրի մոտ և ագուցել են հուշապատին	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Խաչի յալ»	12-14 դդ.	քաղաքից 6 կմ հս-աե	—	10.1/16	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի «Դանիելի խաչ»	12-14 դդ.		—	10.1/16.1	Հ	միանավ, կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	12-14 դդ.	եկեղեցու շուրջը	—	10.1/16.1.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Խազմարագ»	12-14 դդ.	քաղաքից 7 կմ աե, համանուն գետակի ափին, անտառի մեջ	—	10.1/17	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	12-14 դդ.		—	10.1/17.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.		—	10.1/17.1.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ	12-13 դդ.		—	10.1/17.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Ներքին դանաղռան»	10-13 դդ.	«Աղջկա բերդ» ամրոցի և դիտակետ-աշտարակի միջև, սարի լանջերին և ստորոտին	—	10.1/18	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	10-13 դդ.	գյուղատեղիի հվ մասում	—	10.1/18.1	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Չարդախլու»	10-14 դդ.	քաղաքից 4 կմ հս-աե, նույնանուն հանդամասում	—	10.1/19	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	10-14 դդ.		—	10.1/19.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Սարգիս («Չարդախլու խաչ»)	10 դ.		—	10.1/19.2	Հ	կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	եկեղեցու խորանում	—	10.1/19.2.1	Հ	ստորին հատված, տեղափոխել են գերեզմանոցից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	հենած է եկեղեցու հվ պատին, ներքուստ	—	10.1/19.2.2	Հ	տեղափոխել են գերեզմանոցից	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Սպիտակ ջուր»	17-18 դդ.	քաղաքից 7 կմ հվ-ամ, «Սպիտակ ջուր» («Աղսու») վայրում	—	10.1/20	Տ	տարածքի մի մասը մելիորացված է, աե մասում՝ ժայռի տակից, բխում է հանքային ջրի աղբյուր	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	17-18 դդ.		—	10.1/20.1	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1984 թ.	գյուղատեղիի աե մասում	—	10.1/20.2	Տ	կառուցել են Էդիլյաններն ու Բեկնազարյանները	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Սպիտակաեղցի» («Ագեղցի»)	16-17 դդ.	քաղաքից 8 կմ հվ-ամ, Աղստև գետի ձախ ափին, անտառի բացատում	—	10.1/21	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	17 դ.		—	10.1/21.1	Տ	ուրվագծվում են հիմքերը	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Սրբանես» (Սբ. Հովհաննես)	10-13 դդ.	քաղաքից 1.5-2 կմ ամ	—	10.1/22	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Հովհաննես	13 դ.		—	10.1/22.1	Հ	կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	եկեղեցու ամ ճակատի մոտ	—	10.1/22.1.1	Տ	պարզունակ	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Վերին Դանաղռան»	10-13 դդ.	քաղաքից 20 կմ հվ-ամ, «Աղջկա բերդ» ամրոցից մոտ 5 կմ ամ	—	10.1/23	Հ	ավերված, տեղի թևավոր արձանագիր խաչքարը 1996 թ. տեղափոխել են Ակնաղբյուր գյուղ	Լուսանկար վերբեռնել
Աղբյուր	10-13 դդ.	գյուղատեղիի աե մասում	—	10.1/23.1	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	10-13 դդ.	գյուղատեղիի հվ կողմում	—	10.1/23.2	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	10-13 դդ.	գյուղատեղիի աե կողմում	—	10.1/23.3	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	գյուղատեղիի աե կողմում	—	10.1/23.4	Տ	ջարդված	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 2-1 հզ	քաղաքի հվ մասում, «Սպիտակ լճի» մոտ, Աղստև գետի աջ ափին	—	10.1/24	Հ	հայտնաբերվել է 2003 թ.	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 2-1 հզ	քաղաքից 9 կմ հվ-ամ, «Աշոտ Երկաթ» ռեստորանից ոչ հեռու	—	10.1/25	Հ	ավերվել է ռեստորանի կառուցման ժամանակ	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 2-1 հզ	քաղաքից 7 կմ հվ-ամ, «Աղսու» գյուղատեղիի հս մասում	—	10.1/26	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 2-1 հզ	քաղաքից 11 կմ հվ-ամ, երկաթգծի կամրջի մոտ	—	10.1/27	Հ	ավերվել է Իջևան-Դիլիջան երկաթգիծը կառուցելիս	Լուսանկար վերբեռնել
Դիտակետ-աշտարակ	10-13 դդ.	«Աղջկա բերդ» ամրոցից 2-2.5 կմ հվ, «Ներքին Դանաղռան» գյուղատեղիի հվ եզրին, ձորի պռնկին	—	10.1/28	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	քաղաքից 4.5 կմ հվ-ամ, «Խաչի թալա» տանող ճանապարհի աջ կողմում, նորաշեն աղբյուրի հուշապատին ագուցված	—	10.1/29	Հ	փոքր է, տեղափոխել են «Խաչի թալա» գերեզմանոցից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	քաղաքից 4.5 կմ հվ-ամ, «Խաչի թալա» տանող ճանապարհի աջ կողմում, նորաշեն աղբյուրի հուշապատին ագուցված	—	10.1/30	Հ	մեծ է, տեղափոխել են «Խաչի թալա» գերեզմանոցից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	քաղաքից 4.5 կմ հվ-ամ, «Խաչի թալա» տանող ճանապարհի աջ կողմում, նորաշեն աղբյուրի հուշապատին ագուցված	—	10.1/31	Հ	փոքր է, տեղափոխել են «Խաչի թալա» գերեզմանոցից	Լուսանկար վերբեռնել
հուշարձան «Աչք» (Իջևան քաղաքի մուտքը)	1980-ական թթ.	Դիլիջան տանող մայրուղու եզրին` Իջևանի հվ-ամ կողմում	—	10.1/32	Հ	քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան «Տիեզերքի կաթիլ»	1980-ական թթ.	Դիլիջան տանող մայրուղու եզրին` Իջևանի մուտքի մոտ	—	10.1/33	Հ	քանդ.՝ Բ. Պետրոսյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1985 թ.	քաղաքի աե մասում, Աղստև գետի աջափնյա բարձունքի վրա	—	10.1/34	Հ	ճարտ.՝ Յու. Բրեժնև	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան «Մայր Հայաստան»	1971 թ.	քաղաքից հս, Գետահովիտ տանող ճանապարհին, «Ուտիք» ռեստորանի մոտ	—	10.1/35	Հ	հեղ.՝ Ս. Մեհրաբյան	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշահամալիր Մեծ եղեռնի զոհերին	1980-ական թթ.		—	10.1/36	Հ	քանդ. Բ. Պետրոսյան	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Շնագայլերը հոշոտում են հրեշտակներին» (Սումգայիթի զոհերի հիշատակին)	1990 թ.		—	10.1/36.1	Հ	քանդ.՝ Վ. Հովակիմյան (Երևան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Պատանի Դավիթ»	1987 թ.		—	10.1/36.2	Հ	քանդ.՝ Յու. Սամվելյան (Երևան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշահամալիր Սպիտակի երկրաշարժի զոհերին	1990 թ.	«Քանդակների զբոսայգու» սկզբնամասում` Սահմանադրության հրապարակում	—	10.1/37	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ձեռք»	1990 թ.		—	10.1/37.1	Հ	միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մեր ավերված քաղաքներին ու գյուղերին»	1990 թ.		—	10.1/37.2	Հ	քանդ.՝ Մ. Լիշինսկի (Լեհաստան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Սպիտակին»	1990 թ.		—	10.1/37.3	Հ	քանդ.՝ Մ. Լիշինսկի, միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Ճանապարհ	10-19 դդ.	Խոլարքեր - Ղազումյանների աղբյուր - Լղոցի ձոր - Ծառատի ձոր հատվածում	—	10.1/38	Հ	միջնադարյան քարավանային ճանապարհ է, նկատելի են հիմքերը	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	10-13 դդ.	«Տախտի քոլի» սարավանդի աե եզրին	—	10.1/38.1	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Պահակակետ	10-13 դդ.	Լղոցի ձորի երկու աղբյուրների միջակայքում	—	10.1/38.2	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Քարավանատուն	10-13 դդ.	«Տախտի քոլի» սարավանդին, ճանապարհի եզրին	—	10.1/38.3	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Շենք Պատմության թանգարանի	1986 թ.	քաղաքի հվ-ամ եզրին	—	10.1/39	Հ	ճարտ.՝ Տ. Սանդոյան, Հ. Թելումյան	Լուսանկար վերբեռնել
Վանական համալիր	10-12 դդ.	քաղաքից 15 կմ հվ-ամ, Աղստև գետի աջ ափին, Հովք գյուղից հվ-աե	—	10.1/40	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	10-12 դդ.		—	10.1/40.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	10-12 դդ.		—	10.1/40.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գավիթ	10-12 դդ.		—	10.1/40.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի	միջնադար	վանքից 300-350 մ ամ	—	10.1/40.4	Հ	նշմարվում են բնակելի շինությունների հետքերը	Լուսանկար վերբեռնել
Վանք Սբ. Անդրե (Վարդան Արևելացու մենաստան)	12-13 դդ.	քաղաքից 18-19 կմ հվ-ամ, «Աղջկա բերդ» ամրոցից 1.5 կմ ամ	—	10.1/41	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	12-13 դդ.		—	10.1/41.1	Հ	մեծ եկեղեցին է` կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	12-13 դդ.		—	10.1/41.2	Հ	փոքր եկեղեցին է` կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Կառույցներ օժանդակ	12-13 դդ.		—	10.1/41.3	Հ	կացարաններ են` ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Պարիսպ	12-13 դդ.		—	10.1/41.4		կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Առատություն»	1986 թ.	Անկախության փող.	—	10.1/42	Հ	քանդ.՝ Ալ. Ջանջուղազյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Արցախյան մոտիվ»	1989 թ.	քաղաքի հվ-ամ մասում, Իջևան-Դիլիջան մայրուղու վրա	—	10.1/43	Հ	քանդ.՝ Գ. Բաղդասարյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Խեցգետին»	1991 թ.	«Սպիտակ լճի» ափին»	—	10.1/44	Տ	քանդ.՝ Ս. Պողոսյան (Երևան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Խեցգետին»	1991 թ.	«Սպիտակ լճի» ափին, հանգստյան տուն տանող ճանապարհին	—	10.1/45	Տ	քանդ.՝ Ռ. Արևշատյան (Երևան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Կայունություն»	1990 թ.	«Սպիտակ լճի» ափին	—	10.1/46	Տ	քանդ.՝ Գր. Բաղումյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Կապանք»	1991 թ.	«Սպիտակ լճի» ափին	—	10.1/47	Հ	քանդ.՝ Ռ. Արևշատյան (Երևան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Հին ժամացույց»	1990 թ.	Դիլիջան-Իջևան մայրուղու վրա, քաղաքի հվ-ամ կողմում, գինու գործարանի մոտ	—	10.1/48	Հ	քանդ.՝ Հ. Գալստյան (Երևան), միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Ձոն աշխատանքին»	1985 թ.	երկրագիտական թանգարանի շենքի մուտքի մոտ, Եղեռնի հուշահամալիրից 100 մ հեռու	—	10.1/49	Հ	քանդ.՝ Գ. Բաղդասարյան, միջազգային սիմպոզիումի գործերից	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ «Մարիա Յակոբսոն»	1980-ական թթ.	Երևանի պետական համալսարանի Իջևանի մասնաճյուղի շենքի դիմաց	—	10.1/50	Հ	քանդ.՝ Ա. Շիրազ	Լուսանկար վերբեռնել