Ժիրայր Ավետիսյան (կինոռեժիսոր)

Այս հոդվածը Հայ կինոռեժիսորի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Ժիրայր Ավետիսյան (այլ կիրառումներ)։

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ավետիսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Ժիրայր Ավետիսյան
Ծնվել է	1927 հոկտեմբերի 22
Ծննդավայր	Էջմիածին
Մահացել է	հոկտեմբերի 8, 2011(2011-10-08) (տարիքը 83)
Մահվան վայր	Երևան
Կրթություն	Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր, ռեժիսոր և սցենարիստ
Պարգևներ
IMDb	ID ID 1645029

Ժիրայր Գրիգորի Ավետիսյան (հոկտեմբերի 22, 1927(1927-10-22), Վաղարշապատ, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հոկտեմբերի 8, 2011(2011-10-08), Երևան, Հայաստան), հայ կինոռեժիսոր, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, պրոֆեսոր։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1927 թվականին Էջմիածնում։ 1947 թվականին ավարտել է Երևանի մանկավարժական ուսումնարանը, 1953 թվականին՝ Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտի ռեժիսորական ֆակուլտետը։ 1956 թվականից աշխատել է Հայկական հեռուստատեսությունում և հեռուստաֆիլմերի «Երևան» ստուդիայում։ Հայկական հեռուստատեսության հիմնադիրներից է։

Ժիրայր Ավետիսյանն առաջիններից էր, որ մտավ հեռուստատեսություն։

Մի քանի տարի Մոսկվայում աշխատելով՝ նա քիչ թե շատ ծանոթ էր նոր արվեստի առանձնահատկություններին և կուտակած ողջ փորձը, ուժն ու եռանդը ներդնում է Հայկական հեռուստատեսության ստեղծման մեջ։

Եթերաշրջանի սկզբում Ժիրայր Ավետիսյանն անփոխարինելի էր հեռուստատեսություննում. նա և՛ ռեժիսոր էր, և՛ օպերատոր, և՛ մոնտաժող։

Նրա անմիջական մասնակցությամբ են եթեր հեռարձակվել Հայաստանի հեռուստատեսության առաջին հաղորդումները՝ ամանորյա հանդեսը 1957 թվականի հունվարի 2-ին, գեղանկարիչ Վարդգես Սուրենյանցի կյանքին և գործունեությանը նվիրված հաղորդումը և այլն։

Հայկական հեռուստատեսության առաջին բազմապլան ներկայացումներից մեկի՝ «Մարդու ճակատագրի» հաջողությունը մեծապես պայմանավորված էր նաև Ժիրայր Ավետիսյանի մասնագիտական մոտեցումներով։ Ռեժիսոր Մարատ Մարինոսյանը ներկայացման մեջ օգտագործել էր Ժիրայր Ավետիսյանի արտաստուդիական կադրերը՝ բնության պատկերներով։ Սրանք հեռուստատեսության առաջին կինոնկարահանումներն են։

Նրա նկարահանած առաջին կինոնկարը, որը նաև հայկական հեռուստատեսության առաջին հեռուստաֆիլմն է, «Առաջին նամակը» վերնագրով մի ակնարկ էր գիշերօթիկ դպրոցների մասին, իսկ նրա առաջին բեմադրությունը՝ «Դեպք անտառում», մանկական էր, որտեղ խաղում էին Խորեն Աբրահամյանը և Իշխան Ղարիբյանը։

1958 թվականին բեմադրել է հայկական առաջին խաղարկային հեռուստաֆիլմը՝ «Դեպի բարձունքներ», որը նվիրված էր դպրոցականներին։

«Քայլեր» ֆիլմը՝ (ըստ Ա․ Լիյվեսի), հայկական հեռուստատեսության առաջին լիամետրաժ գեղարվեստական կինոնկարն է ։ Նշանակալից է, որ գլխ․ դերում առաջին անգամ նկարահանվել է ապագա նշանավոր կինոդերասան Արմեն Ջիգարխանյանը, ինչպես և Վարդուհի Վարդերեսյանը, Հ․ Հովհաննիսյանը, Գ․ Հարությունյանը։

Բեմադրել է երեսունից ավելի փաստագրական և խաղարկային ֆիլմեր, որոնցից հեռուստադիտողին քաջ ծանոթ են «Ձորի Միրո» /ըստ՝ Մուշեղ Գալշոյանի/, «Ջրհորի մետ» /ըստ՝ Ստեփան Զորյանի/, «Շրթներկ համար 4» /սցենար՝ Ժորա Հարությունյան/, «Պոեմ հերոսական» /սցենար՝ Արշալույս Սարոյան/

Հազվագյուտ գործիչներից է, որի անունով փողոց է անվանակոչվել կենդանության օրոք։/ք.Թալին, ՀՀ/

Մահացել է 2011 թվականի հոկտեմբերի 8-ին։

Ֆիլմեր

Թվական	Ֆիլմ
1958	Առաջին նամակը
1959	Գառնի
1959	Նրանք սկսեցին այսպես
1959	Օտար հետք
1960	Զվարթնոց
1960	Դեպի բարձունքները
1962	Քայլեր
1964	Ձեզ սպասում է Երևանը
1964	Շրթներկ #4
1964	Հայաստանի արվեստը
1967	Արտեկյան օրեր
1967	Ձոն Հայաստանին
1968	Մեծամորի առեղծվածը
1968	Պոեմ հերոսական
1970	Ջրհորի մոտ
1971	Պրեմիերա
1971	Կոմերիտմիության 50 տարին
1972	Սովետական Հայաստան
1972	Սուրեն Քոչարյան
1973	Արշակ
1976	Հայրենի հող
1976	Բացահայտված գաղտնիք
1977	Դիլիջան
1978	Զրույց Շահումյանի հետ
1979	Ձորի Միրո
1982	Նրա անունը Բավական է
1984	Ժայռապատկերներ
1986	Սա սպասարկում է
2000	Գթության քույրը

Արտաքին հղումներ

• Ժիրայր Ավետիսյան Արխիվացված 2021-02-25 Wayback Machine
• arm-cinema.am — Ժիրայր Ավետիսյան Արխիվացված 2023-01-31 Wayback Machine
• Ժիրայր Ավետիսյան - մատյան․ամ
• Կինոաշխարհ - Ժիրայր ավետիսյան [1]
• Տան Մեծը. Ժիրայր Ավետիսյան. [2]
• Ժիրայր Ավետիսյան. Շողակաթ TV [3]
• Ժիրայր Ավետիսյան.Դիմանկար. Երևան Հեռուստաընկերություն. [4]

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժիրայր Ավետիսյան (կինոռեժիսոր)» հոդվածին։