Թեղուտ (Լոռու մարզ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Թեղուտ (այլ կիրառումներ)
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Թեղուտ | ||
 | ||
| Երկիր |  Հայաստան | |
| Մարզ | Լոռու | |
| Մակերես | 9.51 կմ² | |
| ԲԾՄ | 750 մ | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 684[1] մարդ (2011) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | թեղուտեցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| Պաշտոնական կայք | lori.mtad.am/about-communities/499/ (հայ.) | |
| ||
Թեղուտ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Ալավերդի համայնքում[2]։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարզկենտրոն Վանաձորից 70 կմ հյուսիս-արևելք։ Տեղակայված է Դեբեդի վտակ Շնող գետի աջ ափին, Ալավերդի քաղաքից 14 կմ արևելք՝ լեռնային անտառոտ վայրում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղը հիմնադրվել է հարևան Շնող գյուղի բնակիչների կողմից 20-րդ դարի սկզբին։ Բնակիչների նախնիները մասամբ բնիկ լոռեցի են, մասամբ տեղափոխվել են տարածաշրջան Արցախից, Ջավախքից, Սյունիքից, Սևանի ավազանից XVII- XVIII դարերում։ Գյուղի անունը կապված է ներկայիս գյուղի կենտրոնական մասում գտնվող հին Թեղուտ գյուղի հետ, որը թալանվել է լեզգինների կողմից, իսկ բնիկ բնակչությունը ոչնչացվել է և գերեվարվել։ Շնող գետի ավազանում գտնվող մի շարք այլ հայկական գյուղեր (Ձորիգեղ, Գիլիգեղ, Մանստև, Ախեթք, Դուքանաձոր) նույնպես ոչնչացվել են XVIII դարի լեզգիական ավերիչ արշավանքների հետևանքով։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ ՀՀ 2011 թվականի մարդահամարի արդյունքների՝ Թեղուտի մշտական բնակչությունը կազմել է 1478, առկա բնակչությունը՝ 1320 մարդ[1], բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[3].
| Տարի | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 288 | 475 | 762 | 861 | 639 | 732[4] | 746 | 684[1] |
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակչությունն զբաղվում է անասնապահությամբ, պտղաբուծությամբ և բանջարաբուծությամբ։ Բնակչության մեծ մասը աշխատում է Թեղուտի պղինձ-մոլիբդենային հանքավայրում։
Օգտակար հանածոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թեղուտում կան երկնագույն փիրուզի, պղնձի և մոլիբդենի պաշարներ։
Պատմամշակութային կոթողներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղի շրջակայքում կան միջնադարյան պատմաճարտարապետական կոթողներ՝ Մանստևի վանքը (13 դ.), Վարդան զորավարի կոթողը (13-14 դդ.), 10-17 դդ. եկեղեցիներ՝ «Բայրձրել» (10-13 դդ.), «Ձորի գյուղ» (14 դ.) և «Ագեղցի» մատուռները։
Հասարակական կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թեղուտն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն, մանկապարտեզ, գրադարան, բուժկայան[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
- ↑ Տեղեկություններ Ալավերդի համայնքի մասին Լոռու մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 26․06․2023 թվական)։
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 82» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 Հոկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 5 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 678 — 916 էջ։
- ↑ «Թեղուտ». Վերցված է 2013 Փետրվարի 19-ին.
