Էլին Պելին (գրող)

Էլին Պելին; բուլղար․՝ бен
Ծննդյան անուն	բուլղար․՝ Димитър Иванов Стоянов
Ծնվել է	հուլիսի 18, 1877
Ծննդավայր	Բայլովո, Օսմանյան կայսրություն կամ Բուլղարիա
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 3, 1949[…] (72 տարեկան)
Վախճանի վայր	Սոֆիա, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետություն
Գերեզման	Սոֆիայի կենտրոնական գերեզմանատուն
Գրական անուն	Елин Пелин, Чичо Благолаж, Камен Шипков, Елчо, Пан, Пелинаш, Поручик, Мито, Чер Чемер, Иван Коприван, Горна Горчица, Катерина, Бокич և Слова
Մասնագիտություն	գրող, մանկագիր, գրադարանավար, լրագրող, դպրոցի ուսուցիչ, ուսուցիչ, արձակագիր և թարգմանիչ
Լեզու	բուլղարերեն
Քաղաքացիություն	Բուլղարիա
Ուշագրավ աշխատանքներ	The Gerak Family?
Անդամակցություն	Բուլղարիայի գրողների միություն
	Elin Pelin Վիքիպահեստում

Էլին Պելին (բուլղար․՝ Елин Пелин) Դմիտր Իվանով Ստոյանով (բուլղար․՝ Димитър Иванов Стоянов, հուլիսի 18, 1877(1877-07-18)^[1]^[2], Բայլովո, Օսմանյան կայսրություն և Բուլղարիա^[3] - դեկտեմբերի 3, 1949(1949-12-03)^[4]^[1]^[5]^[…], Սոֆիա, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետություն^[4]), բուլղարացի գրող, հայտնի է գյուղական թեմաներով ստեղծագործություններով։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Բուլղարիայի Բայլովո գյուղում։ Պատանեկան տարիքից սիրել է գրել և կարդալ։ 1895 թվականին դասավանդել է իր հայրենի գյուղի դպրոցում։ Առաջին անգամ հրատարակվել է 1901 թվականին։ 1903 թվականին տեղափոխվել է Սոֆիա, եղել համալսարանի գրադարանի գրադարանավար։ Հենց այս տարիներին նա իր համար ընտրեց «պելին» (օշինդր) կեղծանունը։ 1906-1907 թվականներին ապրել է Ֆրանսիայում` կատարելագործելով լեզվական հմտությունները։

1910-1916 թվականներին եղել է Ազգային գրադարանի հատուկ հավաքածուների տնօրեն, միաժամանակ եղել է տարբեր ամսագրերի խմբագիր, այդ թվում մանկական Veselushka ամսագրի խմբագիրը։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ եղել է պատերազմական թղթակից։

Իր ստեղծագործություններում Պիլինն անդրադառնում է հին Բուլղարիայում տիրող գյուղական մթնոլորտին։ *Pizho and Penda

Yan Bibiyan
Earth (Zemya, 1922)
The Gerak Family (Geratsite, 1911)

1924-1944 թվականներին աշխատել է Իվան Վազովի անվան թանգարանում` միաժամանակ շարունակելով գրել, մասնավորապես մանուկների համար, և հրատարակել։ 1940 թվականին եղել է Բուլղարիայի գրողների միության նախագահ։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո նա կարողանում է դուրս սողոսկել Բուլղարիայի կոմունիստական կառավարության արգելված գրողների սև ցուցակից։ Ռեժիմը նրա ստեղծագործությունները համարել է ռեալիստիկ, Պելինին համարելով քննադատ գրող, սոցիալական ռեալիզմի ավետաբեր, գրող, ով գիտի՝ ինչպես ներկայացնել շահագործվող գյուղացիների կենսակերպն ու անհատական ապստամբությունները։

«Երկիր» և «Գերակ ընտանիք» ստեղծագործությունները ի թիվս այլ ստեղծագործությունների մի քանի անգամ էկրանավորվել են (1930, 1957, 1958).

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլին Պելին քաղաքն անվանվել է ի պատիվ գրողի։

Հարավ Շեթլանդ կղզիների Սմիֆ կղզու Էլին Պելին կետն անվանվել է ի պատիվ գրողի։

Ամերիկայում կա մի գեղեցիկ վայր, որ կոչվում է Էլին Պելին վայր, որտեղ կարելի է զմայլվել գրողի հուշարձանով։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

„Разкази“, т. I (1904)
„Пепел от цигарите ми“ (1905—1910)
„От прозореца“ (1908)
„Златни люлки“ (1909)
„Разкази“, т. II (1911)
„Гераците“ (1911)
„Китка за юнака“ (1917)
„Пижо и Пендо“ (1917, 1918)
„Гори Тилилейски“ (1919)
„Петльо герест златоперест]]“ (1919)
„Сладкодумна баба“ (1919)
„Правдата и кривдата“ (1920)
„Избрани разкази“ (1922)
„Сборник от разкази“ (1923)
„Сватбата на Червенушко“ (1924)
„Цар Шишко“ (1925)
„Песнички“ (1927)
„Земя“ (1928, повест)
„Черни рози“ (1928)
„Поточета бистри“ (1931)
„Ян Бибиян. Невероятни приключения на едно хлапе“ (1933)
„Ян Бибиян на луната“ (1934)
„Аз, ти, той. Мили родни картинки“ (1936)
„Под манастирската лоза“ (1936)
„Дядовата ръкавичка“ (1937)
„Кумчо Вълчо и Кума Лиса“ (1939)
„Три баби“ (1940)
„Щурче-свирче. Весели стихчета за момичета и момчета“ (1940)
„Страшен вълк“ (1944)
„Антология“ (1945)
„Избрани разкази“ (1946)
„Мили родни картинки. Весели разкази“ (1946)
„Избрани разкази“ (1949)
„Приказки и басни“ (1949)

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Енциклопедия България. Т. 2., София, БАН, 1981 <http://slovo.bg/showbio.php3?ID=85>
проф. д-р Кръстьо Генов (1972). Литературен архив „Елин Пелин“ (том IV-ти). Издатество на БАН.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Елин Пелин // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Virtual Library of Bulgarian Literature Slovoto - library of online Bulgarian literature in Bulgarian and a number of other languages.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլին Պելին (գրող)» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 36)։

[_0137c63e1ed78f0a-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_bddc8b71f5478f4b-2] 2,0 ^2,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.

[_4b88a465216aa55b-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_e06c294de519722a-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Елин Пелин // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_153624f5f95d488f-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]