Տիպ (կենսաբանություն)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Տիպ (այլ կիրառումներ)
Կենսաբանական դասակարգման մեջ, տիպը (լատին․՝ phylum) դա՝
- Կարգաբանության աստիճան է։ Այլ հայտնի աստիճաններ են կյանք, թագավորություն, դաս, կարգ, ընտանիք, ցեղ և տեսակ։ Տիպը գտնվում է թագավորության և դասի միջև։ Ցանկացած աստիճանի համար գոյություն ունեն միջանկյալ աստիճաններ, որոնք կազմվում են ենթա- լատին․՝ sub և վերնա- լատին․՝ super նախածանցներով։ (Օրինակ՝ ենթատիպ, վերնատիպ)։
Բուսաբանության մեջ ավանդաբար օգտագործվում է բաժին լատին․՝ divisio տերմինը, չնայած որ 1993 թ.-ի Միջազգային Բուսաբանական Կոնգրեսը հաստատել և ընդունել է տիպ ձևը[1][2]։
Կենդանիների թագավորությունը ներառում է 35 տիպ, իսկ բույսերի թագավորությունը 12 տիպ։
Օրինակներ՝ Միջատների դասը պատկանում է հոդվածոտանիների տիպին։
Միաշաքիլավորների դասը պատկանում է ծածկասերմերի տիպին։
Թե տիպերից որն է պատկանում այս կամ այն թագավորությանը որոշվում է տաքսոնոմիստի (կարգաբանի) կողմից։ Շատ հաճախ այդ դասակարգման գործընթացում որևէ միանշանակ կարծիք չի լինում։ Հաճախ օգտագործվում են նաև ածանցավոր ձևեր՝ կենդանաբանության մեջ՝
բուսաբանության մեջ՝
Տիպերի (բաժինների) անվանումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինչպես բոլոր կարգաբանական աստիճանները, այնպես էլ տիպը ունոմինալ է, այսինքն արտահայտվում է մեկ բառով։ Բուսաբանության և սնկաբանության մեջ օգտագործվում է տիպերի և ենթատիպերի ստանդարտիզացված վերջավորություններ՝
| բաժին | ենթաբաժին | |
| բույսեր | -phyta | -phytina |
| սնկեր | -mycota | -mycotina |
| Կարգաբանական խմբեր |
|
Վերնաթագավորություն — Թագավորություն — Ենթաթագավորություն — Վերնատիպ/Վերնաբաժին — Տիպ/բաժին — Ենթատիպ/Ենթակարգ — Վերնադաս — Դաս — Ենթադաս — Ինֆրադաս — Վերնակարգ — Կարգ — Ենթակարգ — Ինֆրակարգ — Վերնաընտանիք — Ընտանիք — Ենթաընտանիք — Վերնատրիբա — Տրիբա — Ենթատրիբա — Ցեղ — Ենթացեղ — Վերնասեկցիա — Սեկցիա — Ենթասեկցիա — Շարք — Ենթաշարք — Տեսակ — Ենթատեսակ — Կենսաձև/Տարատեսակ — Ենթատարատեսակ — Ձև — Ենթաձև |
| Տաքսոնոմիա — Կենսաանվանական անվանակարգ |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Life sciences». The American Heritage New Dictionary of Cultural Literacy (third ed.). Houghton Mifflin Company. 2005. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 4–ին-ին. «Phyla in the plant kingdom are frequently called divisions.»
- ↑ Berg, Linda R. (2007 թ․ մարտի 2). Introductory Botany: Plants, People, and the Environment (2 ed.). Cengage Learning. էջ 15. ISBN 9780534466695. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 23-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Джеффри, Чарлз. Биологическая номенклатура։ Пер. с англ. М.։ Мир, 1980. С. 16, 24—25.
- Наумов С.П. Зоология позвоночных. М.։ Просвещение, 1982. 464 с.
- Тахтаджян А.Л. Система магнолиофитов. Л.։ Наука, 1987. 439 с.
- Михайлова И.А., Бондаренко О.Б., Обручева О.П. Общая палеонтология. М.։ Изд-во МГУ, 1989. 384 с. ISBN 5-211-00434-5
- Кэрролл Р. Палеонтология и эволюция позвоночных։ В 3-х т. Т. 3. М.։ Мир, 1993. 312 с. ISBN 5-03-001819-0