Եղջերասունկ
| Եղջերասունկ | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Սնկի սպորները աշորայի վրա | ||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Claviceps | ||||||||
| Տեսակներ | ||||||||
Մոտ 50 տեսակ, այդ թվում.
| ||||||||
|
|
Եղջերասունկ (լատին․՝ Claviceps purpurea), պայուսակավոր սնկերի մակաբույծ ցեղ։
Հացազգիների եղջերացավ հիվանդություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Եղջրացավ» հիվանդության հարուցիչ է. ախտահարում է դաշտավլուկազգի (մշակովի և վայրի) ավելի քան 170 տեսակ (առավելապես՝ աշորան)։ Հասկի մեջ ձևավորվում են մուգ մանուշակագույն եղջյուրներ՝ սկլերոցիումներ, որոնք թափվում են հողի վրա և ձմեռում։ Գարնանը ծլում և առաջացնում են երկար ոտիկի վրա Նստած կարմրավուն գլխիկներ՝ ստրոմաներ, որոնք կրում են սնկի պտղամարմինները՝ պայուսակասպորներով։
Տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նշված բույսերի ծաղկման ժամանակ եղջերասնկի հասունացած սպորները քամու կամ միջատների միջոցով ընկնում են ծաղիկների վրա, ախտահարում սերմնարանը. սկսվում է սնկի կոնի-դիումային փուլը։ Այդ ընթացքում արտադրվում է քաղցր, կպչուն հեղուկ՝ «մեղրացող», որը գրավում է միջատներին։ Մեղրացողով պատված կոնի-դիումները կպչում են միջատներին և այդպես տարածվում։
Թունավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եղջերասնկի սկլերոցիումները թունավոր են. պարունակում են մեծ քանակությամբ պեպտիդային ալկալոիդներ, շաքարներ, սպիրտներ և այլ նյութեր։ Պատրաստուկներն օգտագործում են որպես արյունահոսությունը դադարեցնող միջոց (մանկաբարձության մեջ), նաև որոշ նյարդային հիվանդությունների և հիպերտոնիայի ժամանակ։
Claviceps purpurea ցեղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոյություն ունի 3 ցեղ՝ Claviceps purpurea, իրարից ֆենոտիպորեն տարբերվող[1]։
- G1 — գտնվում են հացահատիկային դաշտերում և մարգագետիններում
- G2 — անտառներում, հացահատիկներում
- G3 (C. purpurea var. spartinae)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Intraspecific variability of C. purpurea». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Бернардино де Саагун, Куприенко, Сергей Анатольевич Общая история о делах Новой Испании. Книги X-XI: Познания астеков в медицине и ботанике / Ред. и пер. С. А. Куприенко.. — К.: Видавець Купрієнко С.А., 2013. — 218 с. — (Месоамерика. Источники. История. Человек). — ISBN 978-617-7085-07-1
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռուսերեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Описание спорыньи
- Д. Абсентис. Христианство и спорынья Արխիվացված 2013-12-16 Wayback Machine
- Рожки спорыньи — подробное описание химического состава
Անգլերեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- http://www.entheology.org/edoto/anmviewer.asp?a=37&z=5
- http://www.ext.nodak.edu/extpubs/plantsci/crops/pp551w.htm
- Abundant Respirable Ergot Alkaloids from the Common Airborne Fungus Aspergillus fumigatus Արխիվացված 2006-05-08 Wayback Machine
- PBS Secrets of the Dead: «The Witches Curse» (concerning the Salem trials and ergot) Արխիվացված 2010-04-14 Wayback Machine
- New England Journal of Medicine — Dopamine Agonists and the Risk of Cardiac-Valve Regurgitation
- HealthDay — Parkinson’s Drugs Can Damage Heart Valves Արխիվացված 2007-01-06 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 509)։
|