Զրոյական միջօրեական

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Գրինվիչի միջօրեականից)
Զրոյական միջօրեականը Գրինվիչում (նշագծումը հատակին և շենքի վրա)։
Շենքի տարբեր կողմերում գտնվող պատուհանները կարելի է բացել և նայել Flamsted House շենքի միջով։ Դա թույլ է տալիս կատարել համեմատական օպտիկական չափումներ։[1]

Գրինվիչյան միջօրեական (զրոյական միջօրեական), աշխարհագրական միջօրեական, որը անցնում է Գրինվիչի աստղադիտարանի Պասաժային գործիքի վրայով։ Գրինվիչյան միջօրեականը ծառայում է որպես աշխարհագրական երկայնությունների հաշվարկի սկիզբ, հանդիսանում է զրոյական ժամային գոտու միջին միջօրեականը։ Տեղական միջին արևային ժամանակը Գրինվիչի միջօրեականում օգտագործվում է աստղագիտությունում (Համաշխարհային ժամանակի համապատասխանեցման համար)։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև XIX դարի վերջը տարբեր երկրներում աշխարհագրական երկայնությունները հաշվելու համար օգտագործվում էին սեփական ազգային զրոյական միջօրեականները, որոնք անցնում էին, որպես կանոն, այս երկրների կենտրոնական աստղադիտարաններով։ Այսպես, Անգլիայում և ԱՄՆ-ում զրոյական էր համարվում Գրինվիչյան միջօրեականը, Ֆրանսիայում այս նպատակով օգտագործվում էր «փարիզյան միջօրեականը», Ռուսական կայսրությունում` Պուլկովյան միջօրեականը, և այլն։ Գեոդեզիայի զարգացման հետ Միջազգային աստղագիտական միությունը որոշեց, որ ստանդարտ երկայնությունների հաշվման համակարգի բացակայությունը անհարմար է։ 1884 թվականին Միջազգային միջօրեականային համաժողովի ժամանակ Վաշինգտոնում որոշվեց ընտրել Գրինվիչյան միջօրեականը որպես զրոյական կետ ամբողջ երկրագնդի երկայնությունների որոշման համար։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրինվիչյան միջօրեականը անցնում է հետևյալ երկրներով, ծովերով և տարածքներով.

Կոորդինատները
(մոտավոր)
Երկիր, տարածք կամ ծով Ծանոթություն
90°00′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս Հյուսիսային բևեռ
81°39′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Գրենլանդական ծով
72°53′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Նորվեգական ծով
61°00′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Հյուսիսային ծով
53°45′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Միացյալ Թագավորություն Մեծ Բրիտանիա Անցնում է Գրինվիչյան աստղադիտարանով
50°47′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Լա Մանշ նեղուց
49°19′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Ֆրանսիա Ֆրանսիա
42°41′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Իսպանիա Իսպանիա
39°56′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Միջերկրական ծով Վալենսիական ծովածոց
38°52′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Իսպանիա Իսպանիա
38°38′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Միջերկրական ծով
35°50′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Ալժիր Ալժիր
21°50′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Մալի Մալի
14°59′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Բուրկինա Ֆասո Բուրկինա Ֆասո
11°06′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Տոգո Տոգո Մոտ 600 մ
11°06′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Գանա Գանա Մոտ 16 կմ
10°57′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Տոգո Տոգո
10°36′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Գանա Գանա Հատում է Վոլտան, 7°48′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO
5°37′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Ատլանտյան օվկիանոս Հատում է հասարակածը 0°00′ հս․ լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO կետում
60°00′ հվ. լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Հարավային օվկիանոս
68°54′ հվ. լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO Անտարկտիդա Մոդայի թագուհու երկիր, Հարավային բևեռ, 90°00′ հվ. լ. 0°00′ ավ. ե.HGЯO

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հաուզ Դ. (1983). Գրինվիչյան ժամանակ և երկայնության հայտնաբերումը. Մոսկվա.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 230