Արծվանիկի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Սյունիքի մարզ)
Այս հոդվածը ներկայացնում է Սյունիքի մարզի Արծվանիկ գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 38 հուշարձան (16 միավոր)։
| հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակելի քարայր | միջնադար | գյուղի ամ կողմում, կիրճում | — | Հ | 1 մեծ և 2 փոքր սրահներ են | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 10-16 դդ. | գյուղի ամ եզրին, բլրալանջին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Խաչքար Ամիրճանի | 1483 թ. | գերեզմանոցի աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մինախաթունի | 1483 թ. | գերեզմանոցի ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1968 թ. | գերեզմանոցում | — | Տ |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Տապանաքար | 15-16 դդ. | գերեզմանոցի հվ-աե մասում | — | Հ | արձանագիր է, օրորոցաձև, կազմող` Սահակ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 11-20 դդ. | գյուղից 0.5 կմ հվ-ամ | — | Հ | գործող | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 13 դ. | — | Հ | միանավ սրահ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1050 թ. | ընկած է եկեղեցու մեջ | — | Հ | բեկոր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Խաչքար | 11 դ. | եկեղեցու խորանում | — | Հ | արձանագիր է, ծառայում է որպես վեմքար | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Խաչքար | 11-12 դդ. | ագուցված է եկեղեցու հս պատին, ներքուստ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար՝ Գրիգորի և Ստեփանոս երեցի | 11-12 դդ. | ագուցված է եկեղեցու հս պատին, ներքուստ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | գերեզմանոցում, եկեղեցուց մոտ 4 մ հվ | — | Հ | արձանագիր է, կիսով չափ հողի մեջ խրված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Տապանաքար Առստամի | 1609 թ. | գերեզմանոցում, եկեղեցուց մոտ 10 մ հս | — | Հ | օրորոցաձև է, վարպետ` Ավագ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Տապանաքար Մարտիրոսի և Գրիգորի | 17 դ. | գերեզմանոցում, եկեղեցուց մոտ 10 մ հս | — | Հ | օրորոցաձև է, երկլեզվյան արձանագրությամբ, վարպետ` Ավագ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 2-1 հզ | գյուղից աե, գոմերի հարևանությամբ | — | Հ | մասնակիորեն ավերվել է շինարարության հետևանքով | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 2-1 հզ | գյուղից 2 կմ աե, «Հում հողեր» վայրից 0.6 կմ հվ | — | Հ | ձգվում է մինչև «Զկրուտի դաշտ» | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 1 հզ | գյուղից հվ-ամ, «Արնաձոր» հեղեղատի ափին | — | Հ | մասնակիորեն ավերվել է շինարարության հետևանքով | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի | 1855 թ. | գյուղի մեջ | — | Հ | եռանավ բազիլիկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Խաչքար | 1017 թ. | գյուղի երկրագիտական թանգարանում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1263 թ. | գյուղի երկրագիտական թանգարանում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Դավթի | 10-11 դդ. | գյուղի երկրագիտական թանգարանում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Հուշաղբյուր | 1906 թ. | գյուղի մեջ | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Մատուռ | 11 դ. | գյուղից 3 կմ հվ-աե | — | Հ | ժայռափոր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Մատուռ «Ճգնավորի» | 11-13 դդ. | գյուղից 3 կմ հվ-ամ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Շենք դպրոցի | 1871 թ. | գյուղի մեջ | — | Հ | գյուղի հին դպրոցի շենքն է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Վանական համալիր Երիցավանք | 6-11 դդ. | գյուղից 3 կմ աե, բարձր սարահարթի վրա | — | Հ | կիսավեր է, հիմնադրել է Սյունյաց Երիցակ մետրոպոլիտը |  Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գավիթ | 10-11 դդ. | կից է զանգակատանն ամ-ից | — | Հ | պահպանվել է հվ պատը | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 6-19 դդ. | համալիրի հս կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի Սբ. Ստեփանոս Նախավկա | 6 դ. | — | Հ | միանավ թաղածածկ սրահ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Զանգակատուն | 10-11 դդ. | կից է եկեղեցուն ամ-ից | — | Հ | կիսավեր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Մատուռ | 10-11 դդ. | համալիրի հս կողմում | — | Հ | կիսավեր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Շինություն | 15-17 դդ. | համալիրի հվ-աե եզրին | — | Հ | ժայռափոր է, ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Պարիսպ | համալիրի շուրջը | — | Հ | պահպանվել է աե պարսպապատից մի հատված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Սրահ | 6 դ. | կից է եկեղեցուն հվ-ից | — | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Քարայրերի համալիր | միջնադար | վանքի հս-ամ կողմում | — | Հ | 4 մեծ և մի քանի փոքր բնական այրեր են | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Տապանաքար | 15-16 դդ. | գյուղի երկրագիտական թանգարանում | — | Հ | խոյաձև | Լուսանկար վերբեռնել
|