Արժանապատվություն (քաղաքագիտություն)
Արժանապատվություն (լատիներեն՝ dignitas), մարդու իրավունքների աղբյուրը և նպատակը։ Արժանապատվություն հատուկ է մարդուն ի ծնե և ոչ ոք չի կարող զրկվել արժանապատվությունից։ Ըստ էության մարդու իրավունքների ամբողջությունն ապահովում է մարդկային արժանապատվություն։ Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրում նշվում է. որ «մարդիկ ծնվում են ազատ ու հավասար իրենց արժանապատվությամբ և իրավունքներով»։
Քաղաքական և Քաղաքացիական Իրավունքների պաշտպանության մասին միջազգային դաշնագրի և Տնտեսական, Սոցխսլական և Մշակութային Իրավունքների պաշտպանության մասին միջազգային դաշնագրի նախաբաններում ուղղակիորեն նշվում է, որ Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությամբ հռչակված սկզբունքներին համապատասխան մարդկային ընտանիքի բոլոր անդամներին ներհատուկ արժանապատվության և նրանց հավասար ու անքաքտելի իրավունքների ճանաչումն ազատության, արդարության և համընդհանուր խաղաղության հիմքն է և այդ իրավունքները բխում են մարդկային անհատին ներհատուկ արժանապատվությունից։
Մարդկային արժանապատվությունը կարևորում է նաև ժողովրդավարական պետությունների այդ թվում՝ Հայաստանի, սահմանադրություններում. որոնցում ամրագրված է, որ արժանապատվությունն անձեռնմխելի է և դա պաշտպանելը պետական իշխանության պարտականությունն է (Գերմանիայի Դեմոկրատական Հանրապետություն Սահմանադրություն. հ. 1, Իսպանիայի Սահմանադրություն. հ. 10 ևն)։
Մարդու Ա. հասարակությունը դիտում է որպես սոցիալական բարձրագույն արժեք և ճանաչվում է յուրաքանչյուր կոնկրետ անձնավորության անհատականությունը և եզակիությունը։ Մարդու արժանապատվությունը հարգել նշանակում է նաև. որ չի թույլատրվում որևէ ճնշում գործադրել մարդկանց վրա, չի թույլատրվում խոշտանգել նրանց և առհասարակ գործադրել արժանապատվություն նվաստացնող միջոցներ։ Մարդու արժանապատվությունը բացարձակ է և պետությունը պարտավոր է այն պաշտպանել ամեն տեսակի ոտնձգություններից, որտեղից էլ որ դրանք բխեն։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հատոր 1-12, 1974-1986 թթ, Երևան
- Է․ Աղայան «Արդի հայերենի բացատրական բառարան», հատոր 1-2, 1976 թ, Երևան
- А․ Б. Барихин "Большой юридический словарь", 2002 թ, Москва