Ավետ Ավետիսյան

Ավետ Ավետիսյան
Ծնվել է	նոյեմբերի 12 (24), 1897
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	մարտի 29, 1971 (73 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Կրթություն	Ներսիսյան դպրոց
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	դերասան
Ժանրեր	սոցիալիստական ռեալիզմ
Ամուսին(ներ)	Սիրան Ալավերդյան
Պարգևներ և մրցանակներ	; և

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ավետիսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Ավետ Մարկոսի Ավետիսյան, Ավետյան (իսկական ազգանունը՝ Ոսկանյան), (նոյեմբերի 12 (24), 1897^[1], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[1] - մարտի 29, 1971(1971-03-29)^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), հայ խորհրդային դերասան, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1938 թվական), ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1962 թվական)^[2], պարգևատրվել է Ստալինյան մրցանակով (1941 թվական)^[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1905 թվականին նա ընդունվում է Ներսիսյան դպրոց, ուր մասնակցում է աշակերտական ներկայացումներին։ Նախքան բանակ մեկնելը (1916 թվականին) մանուֆակտուրայի խանութում աշխատել է իբրև աշակերտ և գործակատար։ Բանակից զորացրվելուց հետո (1918 թվականին) Բաքվում մասնակցել է Հովհաննես Աբելյանի թատերախմբի ներկայացումներին։ Բեմական մկրտությունը եղել է Ոսկանի (Ա. Շիրվազադեի «Չար ոգի», 1918 թվական) դերակատարումը։ Այնուհետև Աբելյանի հետ գալիս է Թիֆլիս, ուր խաղում է հայոց դրամատիկական խմբում։ 1919 թվականին խաղացել է Թիֆլիսի հայոց դրամատիկական խմբում, 1920-1921 թվականներին թվականներին՝ Ղարաքիլիսայի (այժմ՝ Վանաձոր) թատրոնում՝ Ամո Խարազյանի խմբում։ 1922 թվականից տեղափոխվում է Երևան, խաղում շրջիկ թատերախմբում, ապա ընդունվում Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոն և մինչև կյանքի վերջը ստեղծագործում այնտեղ։ Ավետիսյանը նկարահանվել է հայկական 28 կինոնկարում^[4]։

Դերերը թատրոնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պանտալոնե՝ Կ. Գոլդոնիի «Երկու տիրոջ ծառա», (1923 թվական)
Զեմլյանիկա՝ Ն. Գոգոլի «Ռևիզոր», (1923 թվական)
Օրգոն՝ Մոլիերի «Տարտյուֆ», (1924 թվական)
Սաքո՝ Դ. Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար», (1924 թվական)
Մատվեյ Եգորիչ՝ Վ. Փափազյանի «Ժայռ»
Զամբախով՝ Գ. Սունդուկյանի «Խաթաբալա», (1927 թվական)
Փարսիղ՝ Գ. Սունդուկյանի «Քանդած օջախ», (1938 թվական)
Սարգիս՝ Գ. Սունդուկյանի «Էլի մեկ զոհ», (1944 թվական)
Պեպո՝ Գ. Սունդուկյանի «Պեպո», (1929 թվական, 1935 թվական, 1948 թվական)
Միկիտան Սաքո՝ Պ. Պռոշյանի «Հացի խնդիր», (1937 թվական)
Շպրիխ՝ Մ. Լերմոնտովի «Դիմակահանդես», (1949 թվական)
Դոստիգաև՝ Մ. Գորկու «Դոստիգաևը և ուրիշները», (1934 թվական)
Սաղաթել՝ Ա. Շիրվանզադեի «Պատվի համար», (1939 թվական)
Մարութխանյան՝ Ա. Շիրվանզադեի «Քաոս», (1959 թվական)
Շվանդյա՝ Կ. Տրենյովի «Լյուբով Յարովայա»
Բերեստ՝ Ա. Կորնեյչուկի «Պլատոն Կրեչետ»
Շադրին՝ Ն. Պոգոդինի «Հրացանավոր մարդը», (1938 թվական)
Կուտուզով՝ Վ. Սոլովյովի «Ֆելդմարշալ Կուտուզով», (1942 թվական)
Սահակ Սևադա՝ Մուրացանի «Գևորգ Մարզպետունի», (1941 թվական)
Գլոբա՝ Կ. Սիմոնովի «Ռուս մարդիկ», (1942 թվական)
Շուլգա՝ Մ. Շոլոխովի «Երիտասարդ գվարդիա», (1947 թվական)
Գրինյով՝ Ա. Սոֆրոնովի «Մոսկովյան բնավորություն», (1949 թվական)
մուժիկ՝ Ե. Չարենցի «Դեպի ապագան», (1960 թվական)
Ռոբինզոն՝ Ա. Օստրովսկու «Անօժիտը», (1946 թվական)
Եպիխոդով՝ Ա. Չեխովի «Բալենու այգին», (1951 թվական)^[5]

Դերերը կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1925 - Նամուս - Հայրապետ
1925 - Զարե - Սլո
1926 - Շոր և Շորշոր - Վարդան
1927 - Ղուլը - Օնիկ
1927 - Խասփուշ - ոստիկանապետ
1929 - Կոլխոզային գարուն - բրիգադիր
1930 - Կիմը հերթապահ - հայր
1931 - Կիկոս- Մուրադ
1932 - Քրդեր-եզդիներ - Բրո
1934 - Գիքոր - բազազ Արտեմ
1935 - Պեպո - Զիմզիմով
1937 - Կարո - գնդապետ
1938 - Զանգեզուր - սպարապետ
1939 - Լեռնային արշավ - Համո
1940 - Քաջ Նազար - Սաքո
1941 - Հայրենասերների ընտանիքը - Ասատուր
1942 - Դուստրը - սպեկուլյանտ
1943 - Դավիթ Բեկ - մելիք Ֆրանգուլ
1947 - Անահիտ - Բագատուր
1949 - Արարատյան դաշտի աղջիկը - Արշակ
1956 - Պատվի համար - Սաղաթել
1958 - Ինչու է աղմկում գետը - Բուռնազյան
1959 - Փլուզում - Աշո
1960 - Հյուսիսային ծիածան - Մուրադ
1960 - Սայաթ-Նովա - Ավետ աղա
1964 - Մսյո Ժակը և ուրիշները - Թորոս աղա
1969 - Պայթյուն կեսգիշերից հետո - մաքսանենգ
1969 - Ադամ և Հեվա - Ալի Խուժա
1970 - Մորգանի խնամին - Մինտոև

Պարգևներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1938 թվական)
Ստալինյան մրցանակ II աստիճանի Զանգեզուր ֆիլմում սպարապետի դերակատարությամբ համար (1941 թվական)
ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1962 թվական)
ՀԽՍՀ Պետական մրցանակի դափնեկիր (1971 թվական)
Լենինի շքանշան
երեք այլ շքանշաններ և մեդալներ

Գրականություն Ավետ Ավետիսյանի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հակոբյան Ժ., Ավետ Ավետիսյան, Ծ., 1958
Вельтман С. Л., Авет Аветисян, Մոսկվա, 1939
Ավետ Ավետիսյան (ժող. ալբոմ), Երևան, 1968
Ով ով է. Հայեր, հատոր Ա, Երևան, 2005

Ֆիլմեր Ավետ Ավետիսյանի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավետ Ավետիսյան, 1966 թվական, ԵՎՖՍ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ Ավետ Ավետյանը Մեծ Սովետական Հանրագիտարանում (ռուս.)
↑ Ավետ Ավետիսյանը «Անուններ» կայքում
↑ «Ավետ Ավետիսյանը Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարանում, գիրք II». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
↑ Հայ սովետական թատրոնի պատմություն. Երևան: ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն. 1967.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավետ Ավետիսյանը դասարան․ամ կայքում Արխիվացված 2016-09-06 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 611)։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ավետ Ավետիսյան» հոդվածին։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[2] Ավետ Ավետյանը Մեծ Սովետական Հանրագիտարանում (ռուս.)

[3] Ավետ Ավետիսյանը «Անուններ» կայքում

[4] «Ավետ Ավետիսյանը Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարանում, գիրք II». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.

[5] Հայ սովետական թատրոնի պատմություն. Երևան: ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն. 1967.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]