Անոթաակտիվ աղիքային պեպտիդ
Անոթաակտիվ աղիքային պեպտիդ (ԱԱՊ), 28 ամինաթթվային մնացորդներից կազմված նեյրոպեպտիդային հորմոն։ Կառուցվածքով նման է սեկրետինին։ Արյան մեջ այս հորմոնի քանակը շատ քիչ է և գրեթե չի փոխվում սնունդ ընդունելուց հետո։ Կիսատրոհման պարբերությունը 1 րոպե է։ Պատկանում է սեկրետինի ընտանիքի հորմոններին։ Ազդում է G-սպիտակուցի միջոցով[1]։
Հորմոնը հիմնականւոմ արտադրվում է աղիների, ենթաստամոքսային գեղձի, հիպոթալամուսի կողմից[2][3]։
Նշանակությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հորմոնը շատ ուժեղ ձևով խթանում է աղիների արյունամատակարարումը և դրանց հարթ մկանների գործունեությունը։ Այս հորմոնը, միաժամանակ, արգելակում է ստամոքսի վերադիր բջիջների կողմից սինթեզվող աղաթթվի արտադրությունը և խթանում ստամոքսի գլխավոր բջիջների կողմից սինթեզվող պեպսինոգենի հյութազատումը[4][5]։
Հորմոնն ուժեղացնում է սրտի կծկման ուժը, լայնացնում է անոթները, նվազեցնում է արյան ճնշումը, արագացնում է գլիկոգենոլիզը, թուլացնում է բրոնխների, ստամոքսի, լեղապարկի հարթ մկանները[6]։
Հորմոնը հայտնաբերվել է նաև ուղեղում ու վեգետատիվ նյարդային համակարգի որոշ նեյրոններում։ Այն կարգավորում է պրոլակտինի արտադրությունը՝ խթանելով այն[7]։
ԱԱՊ-ն խթանում է հեշտոցային գեղձերի կոմղից արտադրությունը[8]։
ԱԱՊ-ն հայտնաբերվել է նաև սրտում։ Այն լայնացնում է սրտի պսակաձև անոթները[9]։
Հանդիսանում է սփռուն ներզատական համակարգի հորմոններից մեկը։ Պատկանում է էնտերինային հորմոնների շարքին։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Umetsu Y, Tenno T, Goda N, Shirakawa M, Ikegami T, Hiroaki H (2011 թ․ մայիս). «Structural difference of vasoactive intestinal peptide in two distinct membrane-mimicking environments». Biochimica Et Biophysica Acta. 1814 (5): 724–30. doi:10.1016/j.bbapap.2011.03.009. PMID 21439408.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Fahrenkrug J, Emson PC (1982 թ․ սեպտեմբեր). «Vasoactive intestinal polypeptide: functional aspects». British Medical Bulletin. 38 (3): 265–70. PMID 6129023.
- ↑ Said SI (1986 թ․ ապրիլ). «Vasoactive intestinal peptide». Journal of Endocrinological Investigation. 9 (2): 191–200. doi:10.1007/bf03348097. PMID 2872248.
- ↑ «Vasoactive intestinal polypeptide». General Practice Notebook. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ Sanders MJ, Amirian DA, Ayalon A, Soll AH (1983 թ․ նոյեմբեր). «Regulation of pepsinogen release from canine chief cells in primary monolayer culture». The American Journal of Physiology. 245 (5 Pt 1): G641–6. PMID 6195927.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Linder S, Barkhem T, Norberg A; և այլք: (1987 թ․ հունվար). «Structure and expression of the gene encoding the vasoactive intestinal peptide precursor». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 84 (2): 605–9. doi:10.1073/pnas.84.2.605. PMC 304259. PMID 3025882.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Kulick RS, Chaiseha Y, Kang SW, Rozenboim I, El Halawani ME (2005 թ․ հուլիս). «The relative importance of vasoactive intestinal peptide and peptide histidine isoleucine as physiological regulators of prolactin in the domestic turkey». General and Comparative Endocrinology. 142 (3): 267–73. doi:10.1016/j.ygcen.2004.12.024. PMID 15935152.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Ottesen B, Pedersen B, Nielsen J, Dalgaard D, Wagner G, Fahrenkrug J (1987). «Vasoactive intestinal polypeptide (VIP) provokes vaginal lubrication in normal women». Peptides. 8 (5): 797–800. doi:10.1016/0196-9781(87)90061-1. PMID 3432128.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Bowen R (1999 թ․ հունվարի 24). «Vasoactive Intestinal Peptide». Pathophysiology of the Endocrine System: Gastrointestinal Hormones. Colorado State University. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 6-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Fahrenkrug J (2001). «Gut/brain peptides in the genital tract: VIP and PACAP». Scandinavian Journal of Clinical and Laboratory Investigation. Supplementum. 234: 35–9. PMID 11713978.
- Delgado M, Pozo D, Ganea D (2004 թ․ հունիս). «The significance of vasoactive intestinal peptide in immunomodulation». Pharmacological Reviews. 56 (2): 249–90. doi:10.1124/pr.56.2.7. PMID 15169929.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Conconi MT, Spinazzi R, Nussdorfer GG (2006). «Endogenous ligands of PACAP/VIP receptors in the autocrine-paracrine regulation of the adrenal gland». International Review of Cytology. 249: 1–51. doi:10.1016/S0074-7696(06)49001-X. ISBN 978-0-12-364653-8. PMID 16697281.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Hill JM (2007). «Vasoactive intestinal peptide in neurodevelopmental disorders: therapeutic potential». Current Pharmaceutical Design. 13 (11): 1079–89. doi:10.2174/138161207780618975. PMID 17430171.
- Gonzalez-Rey E, Varela N, Chorny A, Delgado M (2007). «Therapeutical approaches of vasoactive intestinal peptide as a pleiotropic immunomodulator». Current Pharmaceutical Design. 13 (11): 1113–39. doi:10.2174/138161207780618966. PMID 17430175.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - «[Quaternary structure of rabbit skeletal muscle glycogen synthetase]». Doklady Akademii Nauk SSSR (Russian). 222 (4): 997–1000. 1975 թ․ հունիս. PMID 807467.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Kitamura K, Kangawa K, Kawamoto M, Ichiki Y, Matsuo H, Eto T (1992 թ․ մայիս). «Isolation and characterization of peptides which act on rat platelets, from a pheochromocytoma». Biochemical and Biophysical Research Communications. 185 (1): 134–41. doi:10.1016/s0006-291x(05)80966-0. PMID 1318039.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Glowa JR, Panlilio LV, Brenneman DE, Gozes I, Fridkin M, Hill JM (1992 թ․ հունվար). «Learning impairment following intracerebral administration of the HIV envelope protein gp120 or a VIP antagonist». Brain Research. 570 (1–2): 49–53. doi:10.1016/0006-8993(92)90562-n. PMID 1617429.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Theriault Y, Boulanger Y, St-Pierre S (1991 թ․ մարտ). «Structural determination of the vasoactive intestinal peptide by two-dimensional H-NMR spectroscopy». Biopolymers. 31 (4): 459–64. doi:10.1002/bip.360310411. PMID 1863695.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Gozes I, Giladi E, Shani Y (1987 թ․ ապրիլ). «Vasoactive intestinal peptide gene: putative mechanism of information storage at the RNA level». Journal of Neurochemistry. 48 (4): 1136–41. doi:10.1111/j.1471-4159.1987.tb05638.x. PMID 2434617.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Yamagami T, Ohsawa K, Nishizawa M; և այլք: (1988). «Complete nucleotide sequence of human vasoactive intestinal peptide/PHM-27 gene and its inducible promoter». Annals of the New York Academy of Sciences. 527: 87–102. doi:10.1111/j.1749-6632.1988.tb26975.x. PMID 2839091.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Bodner M, Fridkin M, Gozes I (1985 թ․ հունիս). «Coding sequences for vasoactive intestinal peptide and PHM-27 peptide are located on two adjacent exons in the human genome». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 82 (11): 3548–51. doi:10.1073/pnas.82.11.3548. PMC 397822. PMID 2987932.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - DeLamarter JF, Buell GN, Kawashima E, Polak JM, Bloom SR (1985). «Vasoactive intestinal peptide: expression of the prohormone in bacterial cells». Peptides. 6 (Suppl 1): 95–102. doi:10.1016/0196-9781(85)90016-6. PMID 2995945.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Linder S, Barkhem T, Norberg A; և այլք: (1987 թ․ հունվար). «Structure and expression of the gene encoding the vasoactive intestinal peptide precursor». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 84 (2): 605–9. doi:10.1073/pnas.84.2.605. PMC 304259. PMID 3025882.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Gotoh E, Yamagami T, Yamamoto H, Okamoto H (1988 թ․ սեպտեմբեր). «Chromosomal assignment of human VIP/PHM-27 gene to 6q26----q27 region by spot blot hybridization and in situ hybridization». Biochemistry International. 17 (3): 555–62. PMID 3202886.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Yiangou Y, Di Marzo V, Spokes RA, Panico M, Morris HR, Bloom SR (1987 թ․ հոկտեմբեր). «Isolation, characterization, and pharmacological actions of peptide histidine valine 42, a novel prepro-vasoactive intestinal peptide-derived peptide». The Journal of Biological Chemistry. 262 (29): 14010–3. PMID 3654650.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)(չաշխատող հղում) - Gozes I, Bodner M, Shani Y, Fridkin M (1986). «Structure and expression of the vasoactive intestinal peptide (VIP) gene in a human tumor». Peptides. 7 (Suppl 1): 1–6. doi:10.1016/0196-9781(86)90156-7. PMID 3748844.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Tsukada T, Horovitch SJ, Montminy MR, Mandel G, Goodman RH (1985 թ․ օգոստոս). «Structure of the human vasoactive intestinal polypeptide gene». DNA. 4 (4): 293–300. PMID 3899557.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Heinz-Erian P, Dey RD, Flux M, Said SI (1985 թ․ սեպտեմբեր). «Deficient vasoactive intestinal peptide innervation in the sweat glands of cystic fibrosis patients». Science. 229 (4720): 1407–8. doi:10.1126/science.4035357. PMID 4035357.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - Bloom SR, Christofides ND, Delamarter J, Buell G, Kawashima E, Polak JM (1983 թ․ նոյեմբեր). «Diarrhoea in vipoma patients associated with cosecretion of a second active peptide (peptide histidine isoleucine) explained by single coding gene». Lancet. 2 (8360): 1163–5. doi:10.1016/S0140-6736(83)91215-1. PMID 6139527.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
