Անդրեյ Լուպան

Անդրեյ Լուպան Andrei Lupan
Ծնվել է	փետրվարի 2, 1912(1912-02-02) կամ փետրվարի 15, 1912(1912-02-15)
Ծննդավայր	Միգուլենի, Șoldănești District, Մոլդովա
Վախճանվել է	օգոստոսի 24, 1992(1992-08-24) (80 տարեկան)
Վախճանի վայր	Քիշնև, Մոլդովա
Մասնագիտություն	գրող, քաղաքական գործիչ և բանաստեղծ
Լեզու	ռուսերեն
Քաղաքացիություն	Մոլդովա,  ԽՍՀՄ և  Ռումինիա
Կրթություն	Ալեքսանդրու Իոան Կուզայի անվան համալսարան
Գրական ուղղություններ	Պրոլետկուլտ
Ուշագրավ աշխատանքներ	«Ноша своя» «Մայրուղիներ» «Закон гостеприимства»
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն և Մոլդովայի գիտությունների ակադեմիա
Կուսակցություն	Ռումինիայի կոմունիստական կուսակցություն և ԽՄԿԿ
Պարգևներ	և
Ամուսին	Ռախիլ (Ռայա) Գերշևնա Կրիվորուկ
Andrei Lupan Վիքիպահեստում

Անդրեյ Պավլովիչ Լուպան (ռում.՝ Andrei Lupan, 2 (15) փետրվարի, 1912, Միգուլենի, Օրգեևի նահանգ, Բեսարաբիա, Ռուսական կայսրություն — 24 օգոստոսի, 1992, Քիշնև, Մոլդովայի Հանրապետություն), մոլդովացի խորհրդային գրող, հասարակական գործիչ։ Մոլդավիայի ԽՍՀ ժողովրդական գրող (1982), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1982), ԽՍՀՄ պետական մրցանակի դափնեկիր (1975)։

Կենսագրություն

Անդրեյ Լուպանը ծնվել է 1912 թվականի փետրվարի 2-ին (փետրվարի 15) Բեսարաբիայի Միգուլենի գյուղում (ներկայում՝ Մոլդովայի Հանրապետության Շոլդանեշտիի շրջան) գյուղացու ընտանիքում։

1930-ական թվականներին միացել է Բեսարաբիայի՝ ԽՍՀՄ-ին միանալու համար պայքարող մասսայական շարժմանը, դարձել Ռումինիայի Կոմունիստական կուսակցության (1933) ու Կոմունիստ երիտասարդների միության անդամ, մասնակցել է հեղափոխական շարժմանը։ Ընտրվել է Բեսարաբիայի Դեմոկրատական պաշտպանության բլոկի շրջանային կոմիտետի քարտուղար։

Ամուսնացել է Ռախիլ (Ռայա) Գերշևնա Կրիվորուկի հետ, ով նույնպես մասնակցում էր հեղափոխական շարժմանը։

1941 թվականին՝ Մոլդովայի ԽՍՀ ձևովորումից հետո, ավարտել է Քիշնևի պետական գյուղատնտեսական ինստիտուտը։

Անդրեյ Լուպինի ստեղծագործությունները սկսել են տպագրվել 1932 թվականին։ Նրա ստեղծագործության մեջ իր արտացոլումն է գտել հեղափոխական շարժմանը մասնակցությունը։

Առաջին ժողովածուն՝ «Բանաստեղծություններ», հրատարակվել է 1947 թվականին։ Հեղինակը գրում է մոլդովական գյուղի կյանքի, ինչպես նաև պատերազմական տարիների իրադարձությունների մասին։ Այնուհետև լույս են տեսել «Вступление в балладу» (1954), «Мастер-созидатель» (1958), «Брат земли» (1959), «Закон гостеприимства» (1966) և այլ ժողովածուներ։ «Լույս» (1948) պիեսը նվիրված է մոլդովական գյուղի կոլեկտիվացման ժամանակ կատարված դեպքերին։ Լուպանը հեղինակել է նաև հուշագրություններ ու գրական-քննադատական հոդվածներ։ Մոլդովերեն է թարգմանել Ալեքսանդր Պուշկինի, Միխայիլ Լերմոնտովի, Նիկոլայ Նեկրասովի, Վլադիմիր Մայակովսկու, Ալեքսանդր Տվարդովսկու, Տարաս Շևչենկոյի և այլոց ստեղծագործությունները։

Անդրեյ Լուպանը եղել է Մոլդավիայի ԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1946—1962), ԽՍՀՄ Գրողների միության քարտուղար (1959-1971), ինչպես նաև ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի 4-5-րդ նստաշրջանի ու Մոլդավիայի ԽՍՀ 2, 3, 6 ու 7-րդ նստաշրջանների դեպուտատ։

Անդրեյ Լուպանը մահացել է 1992 թվականի օգոստոսի 24-ին Քիշնևում։

Պարգևներ

• Մոլդավիայի ԽՍՀ ժողովրդական գրող (1982)
• Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1982)
• ԽՍՀՄ պետական մրցանակ (1975), «Ноша своя» գրքի «Մայրուղիներ» շարքի համար
• Մոլդավիայի ԽՍՀ պետական մրցանակ (1967) «Закон гостеприимства» (1966) բանաստեղծությունների ժողովածուի համար
• Լենինի շքանշան
• երեք այլ շքանշաններ ու մեդալներ

Երկեր

• Лицом к лицу. — Кишинёв, 1957.
• Ноша своя. — Кишинёв, 1970.
• Гингурел умнеет: Рассказы. Для мл. школ. возраста. — Киев: Веселка, 1978. — 127 с.
• Добро носящий: Стихи. — М.: Дет. лит., 1980. — 128 с.
• Еще о любви: Рассказы разных лет. — Кишинёв: Лит. артистикэ, 1981. — 352 с.
• Добрый знак: Стихи. — Киев: Рад. пысьмэннык, 1987. — 108 с.
• Стихи. — М.: Худож. лит., 1987. — 334 с.
• Прятки: Стихи. — Кишинёв: Лит. артистикэ, 1989. — 40 с.

• Хаз ши неказ. — Кишинэу, 1957.
• Версурь. — Кишинэу, 1969.
• Кэрциле ши рэботул анилор. — Кишинэу, 1969.

Գրականություն

• Портной Р. М. Андрей Лупан. — Кишинёв, 1959.
• Очерк истории молдавской советской литературы. — М., 1963.
• Макаров А. Н. Человеку о человеке. Избранные статьи. — М., 1971.
• Дрейзлер М. …Не тяготился ношею своей. — Независимая Молдова. — 15.02.2002.

Արտաքին հղումներ

•  Անդրեյ Լուպան «Երկրի հերոսներ» կայքում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրեյ Լուպան» հոդվածին։