Ամրակից

Ամրակից
Գյուղ
	Ամրակից
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	Լոռու
Գյուղ	Գյուլագարակ համայնք[1]
Գյուղապետ	Արթուր Ներկարարյան
Հիմնադրված է	1840-ական թթ. թ.
Այլ անվանումներ	Կիրովո, Նիկոլաևկա, Նովոնիկոլաևկա
Մակերես	12.148 կմ²
ԲԾՄ	1380 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն, Ռուսերեն
Բնակչություն	522 մարդ (2011)
Ազգային կազմ	Հայեր, Ռուսներ, Ուկրաինացիներ
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի, Ռուս ուղղափառ եկեղեցի
Տեղաբնականուն	ամրակիցեցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Պաշտոնական կայք	lori.mtad.am/about-communities/475/ (հայ.)
	Ամրակից (Հայաստան)
	Ամրակից (Հայաստան)
	Ամրակից Վիքիպահեստում

Ամրակից, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Գյուլագարակ համայնքում^[1]։

Գտնվում է Ստեփանավան քաղաքից 2 կմ արևելք։ Հեռավորությունը մարզկենտրոն Վանաձորից կազմում է 30 կմ։ Գյուղը հիմնադրվել է 1840-ական թթ. պատմական Ամրակ (Ամրակից) գյուղի տեղում^[3]։ Հիմնադրումից հետո կրել է Նիկոլաևկա կամ Նովոնիկոլաևկա անվանումները, 1938 թվականին վերանվանվել Կիրով^[3], 1991 թվականին՝ Ամրակից^[4]։

Գյուղը գտնվում է Ձորագետի աջափնյակում` Բազումի լեռնաշղթայի հյուսիսահայաց լանջին` բլրապատ հարթավայրում՝ ծովի մակարդակից 1380 մ բարձրության վրա։ Գյուղում կա քարաշեն եկեղեցի։

2017 թվականին այն ներառվել է Գյուլագարակ խոշորացված համայնքի մեջ։ Համարվում է, որ Ամրակիցը հիմնադրվել է 1840-ական թթ., չնայած այստեղ ավելի հին պատմական կառույցներ կան, օրինակ՝ 13-րդ դարի եկեղեցիներ, 13-18-րդ դարերի գերեզմանոց, մ.թ.ա. 2-1 հազարամյակների դամբարանադաշտ, ինչպես նաև միջնադարյան Ամրակ (Ամրակից) գյուղատեղին, որի անունն էլ կրում է ներկա բնակավայրը։

Ամրակիցը մինչև 1960-ականները ռուսական գյուղ էր, սակայն այդ տարիներին այստեղ սկսել են հայեր հաստատվել, որոնց թիվը կտրուկ աճել է 1988-ի երկրաշարժից հետո։ Հայերը եկել են տարբեր վայրերից, այդ թվում՝ Ստեփանավանից, Երևանից, մի մասն էլ (35-40 %) գաղթել է Ադրբեջանից։

1970-ականներին Ամրակիցում նաև ադրբեջանցիներ էին ապրում, որոնք հետագայում հեռացել են, իսկ ռուսների թիվն սկսել է նվազել երկրաշարժից հետո, նրանք տեղափոխվել են հատկապես Ստավրոպոլի ու Կրասնոդարի երկրամասեր։ Այսօր շուրջ 600 բնակիչ ունեցող Ամրակիցում միայն 15-20 ռուս է ապրում, մյուսները հայեր են։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական, ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան թափվում են 600-700 մմ մթնոլորտային տեղումներ։ Ագրոկլիմայական տեսակետից ընկած է մասնակի ոռոգման գոտում։ Շրջակայքում կան անտառներ։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Ամրակիցի մշտական բնակչությունը կազմել է 522, առկա բնակչությունը՝ 450 մարդ^[2]։ Նախկինում եղել է ամբողջությամբ ռուսաբնակ^[5], այժմ հիմնականում հայաբնակ է։

Ամրակիցի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև^[4].

Տարի	1873	1897	1939	1959	1970	1979	1989	2001	2011
Բնակիչ	289	413	611	589	520	495	407	675	522^[2]

Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղատնտեսական հողահանդակներում մեծ բաժին ունեն վարելահողերը (428 հա), ինչպես նաև խոտհարքները (137 հա)։ Պետական հողերը գլխավորապես օգտագործվում են որպես վարելահողեր, արոտավայրեր՝ կազմելով համապատասխանաբար 46 և 371 հեկտար։ Գյուղի մասնագիտացման ուղղությունը երկրագործությունն է։ Զբաղվում են դաշտավարությամբ, պտղաբուծությամբ (տանձ, խնձոր, կեռաս), մշակում են հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաներ, կարտոֆիլ։ Զբաղվում են նաև խոշոր եղջերավոր անասնաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ։

Հասարակական կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց, գրադարան, մանկապարտեզ և կապի հանգույց։ 2013 թ.-ի դրությամբ համայնքում գործում են 1 վերամշակող և 1 էլեկտրաէներգիա արտադրող ձեռնարկություններ^[6]։